Tendencje zmian intensywności gospodarowania azotem w regionach Polski

• Autorzy: Jerzy Kopiński

Warianty tytułu

Tendencies of Changing Intensity of Nitrogen Management in the Polish Regions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dokonano określenia tendencji zmian intensywności produkcji roślinnej w aspekcie gospodarowania azotem. Analiza porównawcza charakteru i sposobu gospodarowania azotem, na poziomie województw, dotyczyła okresu 2002-2015. Obejmowała ona porównanie sald i efektywności wykorzystania azotu oraz tempa i kierunku trendów dopływu i odpływu w cyklu produkcji rolniczej. Analiza strukturalna i ilościowa obu stron bilansu azotu brutto dostarcza wielu informacji o warunkach prowadzenia produkcji rolniczej. O ile przeciętnie w skali kraju w latach 2012-2015 następowała umiarkowana intensyfikacja (typ A=) produkcji roślinnej, o tyle pomiędzy regionami Polski występowały znaczące różnice. Pod względem oceny agrośrodowiskowej i sposobów gospodarowania azotem, pozytywnie wyróżniały się województwa: lubuskie, warmińsko-mazurskie i zachodniopomorskie.(abstrakt oryginalny)

EN

The study identifies trends in changes of the intensity of agricultural production in terms of nitrogen management. A comparative analysis of the character and kinds of nitrogen management at the voivodship level concerned the period 2002-2015. The analysis included a comparison of balances and use efficiency of gross nitrogen, as well as the pace and direction of the trend of inputs and outputs in the cycle of agricultural production. The structural and quantitative analysis of both sides of the gross nitrogen balance provides a lot of information about the conditions of agricultural production in the aspect of nitrogen management. While the intensification of plant production is moderate (type A =) in the scale of the country, there are significant differences among individual regions of Poland. In terms of agro-environmental assessment and nitrogen management types, the Lubuskie, Warmińsko-Mazurskie and Zachodniopomorskie voivodeships stood out positively.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zróżnicowanie regionalne; Efektywność; Bilans

EN

Regional diversity; Effectiveness; Balance sheet

• Czasopismo: Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
• Rocznik: 2018
• Tom: 20
• Numer: z. 1
• Strony: 81--87

Twórcy

autor

Jerzy Kopiński

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Bibliografia

• Fotyma Mariusz, Janusz Igras, Jerzy Kopiński. 2012. Nitrogen utilization and diffuse losses in agricultural crop production. [In] Contribution of Polish agriculture to emission of nitrogen and phosphorus compounds to the Baltic Sea, ed. Janusz Igras, Marianna Pastuszak, 109-159. Gdynia-Puławy: NMFRI, ISSPC-SRI, FRI.
• Fotyma Mariusz, Janusz Igras, Jerzy Kopiński. 2009. Produkcyjne i środowiskowe uwarunkowania gospodarki nawozowej w Polsce (Production and environmental conditions of fertilizer management in Poland). Studia i Raporty IUNG-PIB 14: 187-206.
• Gałecka Agnieszka. 2017. Efektywność gospodarstw rolnych w Polsce w latach 2012-2015 w zależności od ich wielkości ekonomicznej (Efficiency of agricultural farms in Poland in 2012-2015 depending on their economic size). Roczniki Naukowe SERiA 19 (5): 65-71, doi: 10.5604/01.3001.0010.6207.
• GIOŚ. 2014. Stan środowiska w Polsce. Raport 2014 (The state of the environment in Poland. Report 2014). Warszawa: GIOŚ Biblioteka Monitoringu Środowiska.
• GUS. 2003-2016. Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2002, ..., w 2015 roku (Production of agricultural and horticultural crops in 2002, ..., in 2015). Warszawa: GUS.
• GUS. 2002-2015. Środki produkcji w rolnictwie w roku gospodarczym 2001, ..., 2014/2015 (Means of production in agriculture in the 2001, ..., 2014/2015 farming year). Warszawa: GUS.
• GUS. 2002-2013. Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich w 2002, ..., 2013 roku (Land use, sown area and livestock stocks in 2002, ..., in 2013). Warszawa: GUS.
• GUS. 2015-2016. Zwierzęta gospodarskie w 2014, ..., 2015 roku (Livestock in 2014, ..., in 2015). Warszawa: GUS.
• Hatfield Jerry L., Douglas L. Karlen. 1994. Sustainable agriculture systems. Florida: Lewis Publishers.
• Jadczyszyn Tamara, Jerzy Kopiński. 2013. Nawożenie azotem w Polsce - aspekt produkcyjny i środowiskowy (Nitrogen fertilization in Poland - production and environmental aspect). Studia i Raporty IUNG-PIB 34 (8): 125-143.
• Klepacki Bogdan. 1997. Wybrane pojęcia z zakresu organizacji gospodarstw, produkcji i pracy w rolnictwie (Selected concepts from the organization of farms, production and work in agriculture). Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• KOBiZE (National Center for Emissions Management and Balancing). 2016. Poland's National Inventory Reports 2016. Warszawa: IOŚ-PIB, Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami.
• Kopiński Jerzy. 2002. Porównanie wskaźników rozwoju zrównoważonego gospodarstw o różnej intensywności produkcji rolnej (Comparison of the parameters of sustainable development of farms with different intensity of agricultural production). Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G 89 (2): 66-72.
• Kopiński Jerzy. 2017a. Bilans azotu brutto - agrośrodowiskowy wskaźnik oddziaływania rolnictwa na środowisko. Opis metodyki, omówienie wyników bilansu na poziomie NUTS-0, NUTS-2 (Gross nitrogen balances (budget) - agrienvironmental indicators of changes of agricultural production. Methodology and the results of balances on the level NUTS-0 (Poland), NUTS-2 (voivodeships)). Puławy: Wydawnictwo IUNG-PIB Monografie i rozprawy naukowe (in print).
• Kopiński Jerzy. 2017b. Ocena zmian efektywności wykorzystania azotu w produkcji rolniczej Polski (Evaluation of changes in the efficiency of nitrogen utilization in agricultural production of Poland). Roczniki Naukowe SERiA XIX (1): 85-91, doi: 10.5604/01.3001.0009.8344.
• Kremer Anne Miek. 2013. Nutrient Budgets EU-27. Norway, Switzerland. Methodology and handbook. ver. 1.02. Luxembourg: Eurostat/OECD. EC Eurostat, http://ec.europa.eu/eurostat/cache/metadata/ Annexes/aei_pr_gnb_esms_an1.pdf, access: 17/05/2013.
• Pastuszak Marianna, Tomasz Kowalkowski, Jerzy Kopiński, Jarosław Stalenga, Damian Panasiuk. 2014. Impact of forecasted changes in Polish economy (2015 and 2020) on nutrient emission into the river basins. Science of the Total Environment 493: 32-43, doi: 10.1016/j.scitotenv.2014.05.124.
• Prandecki Konrad. 2015. Zagrożenia środowiskowe pochodzenia rolniczego jako skutek efektów zewnętrznych. [W] Efekty zewnętrzne i dobra wspólne w rolnictwie - identyfikacja problemu (Environmental threats of agricultural origin as a result of external effects [In] External effects and common values in agriculture - problem identification), ed. Konrad Prandecki, 68-89. Warszawa: Monografie PW IERiGŻ-PIB.
• Rembisz Włodzimierz. 2010. Kwestie efektywności, cen i dochodów producentów rolnych. [W] Agroekonomia w warunkach rynkowych. Problemy i wyzwania (Productivity, prices and farm producers' incomes issues. [In] Agroeconomy in market conditions. Problems and challenges), ed. Aleksander Grzelak, Agnieszka Sapa, 289-302. Poznań: Uniwersytet Ekonomiczny.
• Szymańska Elżbieta. 2010. Efektywność przedsiębiorstw - definiowanie i pomiar (Enterprise effectiveness - defining and measurement). Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G 97 (2): 152-164.
• Zegar Józef. 2014. Konkurencyjność rolnictwa zrównoważonego. Synteza (Competitiveness of sustainable agriculture. Synthesis). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Ziętara Wojciech, Marek Zieliński. 2012. Efektywność i konkurencyjność polskich gospodarstw rolniczych nastawionych na produkcję roślinną (The effectiveness and competitiveness of polish crop-oriented farms). Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 1: 40-61.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0011.7232