Inequalities of the Development of Polish-Ukrainian Transborder Regions

• Autorzy: Viktoriya Pantyley , Wioletta Kałamucka , Krzysztof Łoboda

Warianty tytułu

Nierówności rozwoju polsko-ukraińskiej strefy przygranicznej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper aims to determine the trajectories of the development of small towns in terms of the urban resilience concept in a demographic dimension. It makes it possible to answer the question of how towns adapt to contemporary socio-economic processes. The subject of the research is a set of small towns in Wielkopolskie Voivodship. The period of the study involves the years 2003-2016 which enables us to grasp the changeability of development conditions related to transformation, globalization, and integration processes as well as the economic crisis. The research is conducted with the use of indexes of change dynamics with a fixed basis. Analysis provides for a diversified size structure of small towns, their location and administrative functions performed. In 2003-2016 the trajectories of the resilience of Wielkopolskie small towns were diversified. The basic criterion influencing their course is the size structure of a given center and its location, whereas administrative functions are of minor significance. The smallest towns (of a mixed type - i.e., roller-coster with elements of avant-garde type) seem the most resistant to external disturbances, have a higher degree of resilience and thus adapt better to contemporary socio-economic changes in the demographic dimension. An important external disturbance which clearly modifies the values of the selected indexes of resilience and vulnerability dynamics as well as the course of the trajectories of the development of towns with a diversified size structure was an economic crisis strengthened by globalization and integration processes. (original abstract)

Celem pracy jest określenie trajektorii rozwoju małych miast w ujęciu koncepcji urban resilience w wymiarze demograficznym. Pozwala to odpowiedzieć na pytanie jak miasta adaptują się do współczesnych procesów społeczno-gospodarczych? Przedmiotem badań jest zbiór małych miast województwa wielkopolskiego. Zakres czasowy opracowania obejmuje lata 2003-2016, co umożliwia uchwycenie zmienności uwarunkowań rozwoju związanego z procesami transformacji, globalizacji, integracji i kryzysu gospodarczego. Badanie prężności miast w wymiarze demograficznym prowadzi się za pomocą indeksów dynamiki zmian o stałej podstawie. W analizie uwzględnienia się zróżnicowaną strukturę wielkościową małych miast, ich położenie geograficzne i pełnione funkcje administracyjne. W latach 2003-2016 trajektorie prężności małych miast woj. wielkopolskiego były zróżnicowane. Podstawowym kryterium wpływającym na ich przebieg jest struktura wielkościowa danego ośrodka i jego położenie, mniejsze znaczenie mają pełnione funkcje administracyjne. Wydaje się, że miasta najmniejsze (o typie mieszanym, tj. typ roller-coaster z elementami typu awangardowego) są najbardziej odporne na zakłócenia zewnętrzne, posiadają wyższy poziom prężności i tym samym lepiej adaptują się do współczesnych procesów przemian społeczno-gospodarczych w wymiarze demograficznym. Istotnym zakłóceniem zewnętrznym wyraźnie modyfikującym kształtowanie się wybranych wartości indeksów dynamiki prężności i wrażliwości oraz przebieg trajektorii rozwoju miast o zróżnicowanej strukturze wielkościowej jest kryzys gospodarczy, wzmacniany procesami globalizacji i integracji. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Sustainable development; Border areas; Economic inequality; Urban resilience

PL

Rozwój zrównoważony; Region przygraniczny; Nierówności gospodarcze; Rezyliencja miejska

• Czasopismo: Barometr Regionalny
• Rocznik: 2018
• Tom: 16
• Numer: nr 2
• Strony: 183--169

Twórcy

autor

Viktoriya Pantyley

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland

autor

Wioletta Kałamucka

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland

autor

Krzysztof Łoboda

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland

Bibliografia

• Angelovic, M., and R. Istok. 2016. "How to Assess Quality of Life. Theoretical and Methodological Research Aspects in Cross-Border Regions." Bulletin of Geography-Socio-Economic Series 32 (32): 19-32. doi: 10.1515/bog-2016-0012.
• Bański, J., W. Pantylej, W. Janicki, M. Flaga, and M. Wesołowska. 2014. Współczesne przekształcenia społeczno-gospodarcze a potencjał ludnościowy wschodniej Polski. Studia Obszarów Wiejskich. Warszawa: IGiPZPAN; PTG.
• Bartniczak, B., and A. Raszkowski. 2017. "Sustainable Development in the Russian Federation - Indicator-Based Approach." Problemy Ekorozwoju 12 (2): 133-142.
• Chojnicki, Z. 1999. Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii. Prace Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: Bogucki. Wydawnictwo Naukowe.
• Cullen, B.T., and M. Pretes. 1998. "Perceptions of Marginality in the United States and Canada." In Perceptions of Marginality. Theoretical Issues and Regional Perceptions of Marginality in Geographical Space, edited by H. Jussila, W. Leimgruber and R. Majoral i Moliné, 183-195. Aldershot, Hants, UK - Brookfield, Vt.: Ashgate.
• Czyż, T. 2001. "Zróżnicowanie regionalne Polski w układzie nowych województw." In Zróżnicowanie społeczno-gospodarcze w nowym układzie terytorialnym Polski, edited by T. Czyż, 7-35. Warszawa: KPZKPAN.
• Dolishnii, M.I. ed. 2000. Problemy i perspekyvy trasnskordonnoho cpivrobitnytstva v aspekti protsesiv yevropeickoi intehratsii [Проблеми і перспективи транскордонного співробітництва в аспекті процесів європейської інтеграції]. Sotsialno-ekonomichni doslidzhennia v perekhidui period [Соціально-економічні дослідження в перехідний період]. Lutsk [Луцьк]: NANUkrainy. In-t rehion. doslidzh. [НАН України. Ін-т регіон. дослідж.].
• Eberhardt, P. 1989. Regiony wyludniające się w Polsce. Prace Geograficzne / Polska Akademia Nauk. Wrocław etc.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Eberhardt, P. 2003. "Current Demographic Situation in a Border Zone of the Euroregions of Eastern Poland." Geopolitical & Economic Research on Central & Eastern Europe 3: 83-96.
• Eberhardt, P. 2004. "Przeobrażenia demograficzne w Polsce i na Ukrainie w okresie transformacji ustrojowej." Roczniki Nauk Społecznych 32 (1): 173-186.
• Eberhardt, P. 2011. "Problematyka demograficzna tzw. ściany wschodniej Rzeczpospolitej Polskiej." Roczniki Nauk Społecznych 39: 291-311.
• Euroregion Bug w liczbach. 2000. Lublin: Urząd Statystyczny w Lublinie.
• Gorzelak, G. 2000. "Polska wschodnia - perspektywy rozwoju." In Narodowa strategia rozwoju regionalnego, edited by J. Szlachta, 141-174. Warszawa: KPZKPAN.
• Górz, B. ed. 2000. Szanse rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich ze szczególnym uwzględnieniem pogranicza polsko-ukraińskiego. XVI Ogólnopolskie Seminarium Geograficzno-Rolnicze Lublin 2000. Lublin: UMCS.
• Grabiński, T., S. Wydymus, and A. Zeliaś. 1982. Metody doboru zmiennych w modelach ekonometrycznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Grosse, T.G. 2007. Innowacyjna gospodarka na peryferiach? Warszawa: Fundacja Instytut Spraw Publicznych.
• Hellwig, Z. 1968. "Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr." Przegląd Statystyczny (4): 302-327.
• Herbst, M., and P. Wójcik. 2013. "Delimitacja dyfuzji rozwoju z miast metropolitalnych z wykorzystaniem korelacji przestrzennej." Studia Regionalne i Lokalne (4): 5-21.
• Jakubowski, A. 2015. Przemiany demograficzne na obszarze Euroregionu Bug w latach 2003-2013. Analizy Statystyczne. Lublin: Urząd Statystyczny w Lublinie.
• Jakubowski, A. 2017. "The Polish-Ukrainian Borderland on the Background of European Regions." In The EU's New Borderland. Cross-Border Relations and Regional Development, edited by A. Jakubowski, A. Miszczuk, B. Kawałko, T. Komornicki and R. Szul. Oxon - New York: Routledge-Taylor&Francis Group.
• Kawałko, B., and A. Miszczuk. 2005. Pogranicze polsko-ukraińskie. Środowisko, społeczeństwo, gospodarka. Zamość-Lublin: Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji. Centrum Badawczo-Szkoleniowe; Urząd Statystyczny.
• Kjaergard, B., B. Land, and K.B. Pedersen. 2014. "Health and Sustainability." Health Promotion International 29 (3): 558-568. doi: 10.1093/heapro/das071.
• Kostiv, O., and N. Prytsiuk. 2008. "Demohrafichni protsesy ykrainsko-polskovo prykordonnia: nyzynnyi riven [Демографічні процеси українсько-польського прикордоння: низинний рівень]." Visnyk Lvivskovo Universytetu. Seriia heohrafichna [Вісник Львівського університету. Серія географічна] (35): 177-185.
• Makarewicz-Marcinkiewicz, A. 2015. "Holistyczna koncepcja zrównoważonego rozwoju w strategiach polskich województw do roku 2020." Problemy ekorozwoju 10 (2): 103-113.
• Maruszczak, H., and Z. Michalczyk. eds. 2004. Geograficzne problemy pogranicza Europy Zachodniej i Wschodniej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Meksuła, M.W., and L. Grzechnik. 2015. "Effect of Transport and Communication Connections on the Peripherality of the Border Areas of the Lubelskie Voivodship." Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy 13 (1): 53-57.
• Miszczuk, A. 2005. "Pogranicze polsko-ukraińskie jako przedmiot zainteresowania statystyki regionalnej." Wiadomości Statystyczne 50 (6): 63-71.
• Miszczuk, A. 2013. Uwarunkowania peryferyjności regionu przygranicznego. Lublin: Norbertinum Wydawnictwo - Drukarnia - Księgarnia.
• Miszczuk, A. ed. 2017. Wyzwania rozwojowe pogranicza polsko-ukraińskiego. Lublin: Norbertinum, Wydawnictwo - Drukarnia - Księgarnia.
• Panek, T. 2009. Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza.
• Pawłowski, A. 2009. "Rewolucja rozwoju zrównoważonego." Problemy Ekorozwoju 4 (1): 65-76.
• Pięta-Kanurska, M. 2010. "Oddziaływanie metropolii na region." Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica (246): 23-34.
• Pluta, W. 1977. Wielowymiarowa analiza porównawcza w badaniach ekonomicznych. Metody taksonomiczne i analizy czynnikowej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Pogranicze polsko-ukraińskie w liczbach. 1999. Lublin: Urząd Statystyczny w Lublinie.
• Polski, J. 1997. Strategia rozwoju Euroregionu Bug. Euroregion Bug. Lublin: "Norbertinum."
• Poruchynska, I. 2014. "Porivnialnyi analiz demohrafichnoi sytuatsii u Volynskii oblasti ta Liublinskomu voiebodstvi [Порівняльний аналіз демографічної ситуації у Волинській області та Люблінському воєводстві]." Naukovii ohliad [Науковий огляд] 8 (7): 105-113.
• Prytsiuk, N., and M. Fliaga. 2007. "Osoblyvosti demohrafichnykh protsesiv ykrainsko-polskovo prykordonnia [Особливості демографічних процесів українсько-польського прикордоння]." Visnyk Lvivskovo Universytetu. Seriia heohrafichna [Вісник Львівського університету. Серія географічна] (34): 210-221.
• Rees, P.H., M. Kupiszewski, H. Eyre, T. Wilson, and H. Durham. 1999. "The Evaluation of Regional Population Projections for the European Union." ERDF Study (97/00/74/018).
• Rokkan, S., and D.W. Urwin. 1983. Economy, Territory, Identity. Politics of West European Peripheries. London - Beverly Hills: Sage Publications.
• Rudenko, L., O. Khomra, and H. Starostenko. 1996. "Trudova maiatnykova mihratsiia silckovo naselennia prykordonnykh raioniv Ukrainy [Трудова маятникова міграція сільського населення прикордонних районів України]." Ukrainskyi heohrafichnyi zhurnal [Український географічний журнал] (4): 42-47.
• Runge, J. 2006. Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej. Elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze. Podręczniki i Skrypty Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Schmidt, M.H. 1998. "An Integrated Systemic Approach to Marginal Regions: from Definition to Development Policies." In Perceptions of Marginality. Theoretical Issues and Regional Perceptions of Marginality in Geographical Space, edited by H. Jussila, W. Leimgruber and R. Majoral i Moliné, 45-66. Aldershot, Hants, UK - Brookfield, Vt.: Ashgate.
• Shiva, V. 2005. Earth Democracy. Justice, Sustainability, and Peace. Cambridge, Mass.: South End Press.
• Verdery, K. 2002. "Whither postsocialism?" In Postsocialism. Ideals, Ideologies, and Practices in Eurasia, edited by C.M. Hann, 15-28. London - New York: Routledge.
• Zarycki, T. 2009. Peryferie. Nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Zastavnyi, F.D. 2006. Problemy depresyvnosti v Ukrainy (sotsialno-ekonomichni, ekolohichni, demohrafichni) [Проблеми депресивності в України (соціально-економічні, екологічні, демографічні)]. Lviv [Львів]: Bidavn. tsentr LNU imeni Ivana Franka [Видавн. центр ЛНУ імені Івана Франка].
• Zeliaś, A. ed. 2000. Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.

Identyfikatory

DOI

doi.org/10.56583/br.379