Refleksje na 100-lecie niepodległości: transformacja strategiczna obronności III RP

• Autorzy: Stanisław Koziej

Warianty tytułu

Reflections on the Centenary of Independence: Strategic Transformation of the Third Polish Republic's Defence

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W strategicznej transformacji polskiej polityki obronnej w okresie pozimnowojennym można wyróżnić trzy fazy: wybijanie się na samodzielność strategiczną w dekadzie lat 90., integracja z zachodnimi strukturami bezpieczeństwa w pierwszej dekadzie XXI wieku i trwająca obecnie adaptacja strategiczna do neozimnowojennych warunków konfrontacji między Rosją i Zachodem. Głównym wyzwaniem w pierwszej fazie było przejście od ubezwłasnowolnienia strategicznego w czasach Układu Warszawskiego do renesansu i kształtowania pełnowymiarowej, kreatywnej narodowej kultury strategicznej, opartej na własnych interesach narodowych. Główną treścią drugiej fazy była z jednej strony - transformacja własnego systemu bezpieczeństwa odpowiednio do ciągle zmieniających się warunków członkostwa w NATO i UE, a z drugiej - zdobywanie doświadczenia w strukturach sojuszniczych, w tym w aktywnym kształtowaniu ich stosownie do własnych narodowych interesów. Trzecia faza w praktyce rozpoczęła się od 2014 roku, kiedy Rosja agresją na Ukrainę i konfrontacyjną polityką doprowadziła do ukształtowania się neozimnowojennych warunków bezpieczeństwa w jej relacjach z Zachodem. Jednocześnie zmiana polityczna w Polsce spowodowała zerwanie ciągłości strategicznej w funkcjonowaniu państwa i wprowadziła dodatkowe, w stosunku do zewnętrznych zagrożeń, wewnętrzne ryzyka w sferze bezpieczeństwa narodowego. Polska stoi obecnie w obliczu konieczności strategicznej odbudowy bezpieczeństwa narodowego, zarówno w wymiarze zewnętrznym (relacje z sojusznikami), jak i wewnętrznym (przywrócenie ciągłości strategicznej w funkcjonowaniu państwa). (abstrakt oryginalny)

EN

In the strategic transformation of the Polish defence policy in the postCold War period, three phases can be distinguished: breaking into strategic independence in the 1990s, integration with the Western security structures Refleksje na 100-lecie niepodległości: transformacja strategiczna obronności III RP 155 in the first decade of the 21st century and ongoing strategic adaptation to the neo-Cold War conditions of confrontation between Russia and the West. The transition from strategic incapacitation during the Warsaw Pact to renaissance and the development of a full-size, creative national strategic culture based on national interests was the main challenge in the first phase.. The main content of the second phase was, on the one hand, the transformation of its own security system in accordance with the ever-changing conditions of membership in NATO and the EU, and on the other hand, gaining experience in allied structures, including actively shaping them in accordance with Poland's own national interests. The third phase began in 2014 in practice, when Russia's aggression towards Ukraine and its confrontational policy led to the formation of neo-cold war conditions of security in its relations with the West. At the same time, the political change in Poland caused the breaking of strategic continuity in the functioning of the state and introduced additional risks to the external threats in the sphere of national security. Poland is currently facing the necessity of a strategic reconstruction of national security, both in the external dimension (relations with allies) and the internal one (restoring strategic continuity in the functioning of the state). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo narodowe; Obronność; Polityka obronna; Strategia obronna; Agresja

EN

National security; Defences; Defence policy; Defense strategy; Aggression

• Czasopismo: Myśl Ekonomiczna i Polityczna
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 4 (63)
• Strony: 124--156

Twórcy

autor

Stanisław Koziej

• Uczelnia Łazarskiego w Warszawie

Bibliografia

• Aleksandrowicz T.R., Podstawy walki informacyjnej, Editions Spotkania, Warszawa 2016.
• Amerykańska tarcza antyrakietowa - pomiędzy polityką, ekonomią a interesami supermocarstw, dyskusja zorganizowana przez "Klub Polska 2015+" Związku Banków Polskich, Warszawa, 20.06.2007 r., relacja [online], http:// www.zbp.pl/site.php?s=Yjk0ZmJkMmMwNjAzMTM=&a=M2VjNGUyOTc5OTc3ODkx
• Amerykańska tarcza antyrakietowa a interes narodowy Polski - dyskusja 7 sierpnia 2006, "Przegląd Środkowoeuropejski" nr 43/44, grudzień 2006.
• Assessing the Conventional Force Imbalance in Europe: Implications for Countering Russian Local Superiority, RAND Corporation, Santa Monica 2018.
• Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, BBN, Warszawa 2013 [online], https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/01/Biala_Ksiega_inter_mm.pdf
• Blackwill R.D., Gordon P.H., Containing Russia, How to Respond to Moscow's Intervention in U.S. Democracy and Growing Geopolitical Challenge, Council on Foreign Relations, Council Special Report, No. 80, January 2018 [online], https://www.cfr.org/sites/default/files/report_pdf/CSR80_BlackwillGordon_ContainingRussia.pdf
• Co wynika z naszej doktryny? "Żołnierz Wolności" z 14 marca 1990 r.
• D'Abernon E.V., Osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata - pod Warszawą 1920 r., PWN, Warszawa 1990.
• Koncepcja obronna Rzeczypospolitej Polskiej, MON, Warszawa maj 2017 [online], http://www.mon.gov.pl/d/pliki/dokumenty/rozne/2017/06/korp_ web_13_06_2017.pdf
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1997.
• Koziej S., Amerykański system obrony przeciwrakietowej, Rocznik Strategiczny 2007/08, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2008.
• Koziej S., Bezpieczeństwo narodowe RP w latach 2015-2017. Ocena dwuletniego dorobku rządu w sferze bezpieczeństwa narodowego, w tym obronności, Portal koziej.pl, 15.11.2017r. [online], http://koziej.pl/wp-content/ uploads/2017/11/BEZPIECZE STWO-NARODOWE-RP-W- -LATACH-2015-2017.pdf
• Koziej S., Czym grozi doktryna Macierewicza. Ani kroku w tył, "Gazeta Wyborcza", 5-7 stycznia 2018 r., http://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,22855784,genstanislaw-koziej-czym-grozi-doktryna-obronna.html
• Koziej S., Dlaczego zniszczenie priorytetu śmigłowcowego jest także moją porażką, Portal koziej.pl, 14.05.2018 [online], http://koziej.pl/wp-content/ uploads/2018/05/ZABITY-PRIORYTET- MIG OW COWY.pdf
• Koziej S., Doktryna obronności Rzeczypospolitej Polskiej (Zarys projektu), Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 1992.
• Koziej S., Hybrydowa zimna wojna w Europie, Pułaski Policy Papers, Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego, Fundacja im. K. Pułaskiego, Warszawa 5.09.2016 r. [online], http://pulaski.pl/wp-content/uploads/2015/02/Pula ski_Policy_Papers_Nr_20_16.pdf
• Koziej S., Kwadryga polskich grzechów strategicznych w kierowaniu bezpieczeństwem narodowym. Prezentacja tez do dyskusji o strategicznym kierowaniu bezpieczeństwem narodowym RP w latach 2015/16, Warszawa, 7 listopada 2016, Portal koziej.pl [online], http://koziej.pl/wp-content/uploads/2016/11/ Grzechy-w-kierowaniu-BN.pdf
• Koziej S., Nakręcanie drugiej zimnej wojny, Portal koziej.pl [online], http:// koziej.pl/wp-content/uploads/2018/03/Nakr canie-II-zimnej-wojny.pdf
• Koziej S., Projekt celów strategicznej odbudowy bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Portal koziej.pl [online], http://koziej.pl/wp-content/uploads/2017/07/Cele-odbudowy-BNRP.pdf
• Koziej S., Rozmowy o bezpieczeństwie, Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, Warszawa 2016 [online], https://www.lazarski.pl/fileadmin/user_ upload/oficyna/ksiazki/Rozmowy_o_bezpieczenstwie__Koziej.pdf
• Koziej S., Rozważania o bezpieczeństwie, Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, Warszawa 2016 [online], http://www.lazarski.pl/fileadmin/user_ upload/oficyna/O_bezpieczenstwie_narodowym_Polski___okladka.pdf
• Koziej S., Russia writes new rules for post-Cold War rivalry with NATO, Portal Geopolitical Intelligence Services, 6 September 2017 [online], https:// www.gisreportsonline.com/russia-writes-new-rules-for-post-cold-warrivalry-with-nato,defense,2315,report.html
• Koziej S., Strategic Dilemmas of NATO and the EU. The Main Pillars of Euro- -Atlantic Security, [w:] A Transatlantic or European Perspective of World Affairs, red. A. Podraza, Instituto Franklin, Madrid 2018.
• Koziej S., Strategiczne środowisko bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego w okresie pozimnowojennym, Skrypt internetowy, Warszawa/Ursynów 2010 [online], http://koziej.pl/wp-content/uploads/2015/05/Srodowisko_ bezpieczenstwa_-_skrypt.doc
• Koziej S., Strategiczne wnioski z manewrów Zapad 2017: budowa przez Rosję "bezpiecznika" w neozimnowojennej grze z Zachodem, ,,Pułaski Policy Papers, Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego", Fundacja im. K. Pułaskiego, Warszawa 21.09.2017 r. [online], https://pulaski.pl/wp-content/ uploads/2017/09/Pulaski_Policy_Papers_Nr_19_17.pdf
• Koziej S., Strategie bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej polskiej z 2003 i 2007 roku, Skrypt internetowy, Warszawa/Ursynów 2008 [online], http:// koziej.pl/wp-content/uploads/2015/07/strategie_rp_03_i_07.doc
• Koziej S., Studia o bezpieczeństwie, Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, Warszawa 2017.
• Koziej S., Szkic do dyskusji o przyszłej strategii poszerzonego NATO (Spojrzenie z polskiej perspektywy), Wydawnictwo Adam Marszałek, Warszawa-Toruń 1998 (również: Wydawnictwo AON, Warszawa 1998).
• Koziej S., Tezy i komentarze do prac nad strategią bezpieczeństwa i obronności Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Warszawa- Toruń 1998 (również: Wydawnictwo AON, Warszawa 1998).
• Koziej S., Wstępne studium o obronności Polski u progu XXI wieku, Akademia Sztabu Generalnego WP, Warszawa 1990.
• Kroenig M., A Strategy for Deterring Russian Nuclear De-Escalation Strikes, Atlantic Council, April 2018 [online], http://www.atlanticcouncil.org/images/Nuclear_Strategy_WEB.pdf
• Kuzio T., D'anierit D., Towards a New Cold War? [online], http://www.e-ir. info/2018/06/23/towards-a-new-cold-war
• Lakomy M., Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar rywalizacji i współpracy państw, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015.
• Lucas E., Nowa zimna wojna. Jak Kreml zagraża Rosji i Zachodowi, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2008.
• Madej M., NATO after the Georgian Conflict: A New Course or Business as Usual?, PISM Strategic Files, January 2009.
• Modern Political Warfare: Current Practices and Possible Responses [online], RAND Corporation, Santa Monica, April 07, 2018; https://www.rand. org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR1700/RR1772/RAND_ RR1772.pdf
• Możliwe opcje przeprowadzenia kolejnego Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego [online], http://koziej.pl/wp-content/uploads/2015/10/ Opcje-II-SPBN.pdf
• Nuclear Posture Review [online], Office of the Secretary of Defense, February 2018, https://media.defense.gov/2018/Feb/02/2001872886/-1/-1/1/2018- NUCLEAR-POSTURE-REVIEW-FINAL-REPORT.PDF [dostęp: 30.04.2018].
• Pacek B., Wojna hybrydowa na Ukrainie, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2018.
• Persson G., Russian Military Capability in a Ten-Year Perspective - 2016, FOI, Stockholm, December 2016 [online], https://www.foi.se/report-search/pdf ?fileName=D ReportSearch Files 5fa9f89b-8136-4b15- 9aaf-1d227aee90a0.pdf
• Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej [online], http://koziej.pl/wp-content/uploads/2015/07/Strategia_RP_z_92_r.doc
• Remarks on "The Path to an Innovative Future for Defense" (CSIS Third Offset Strategy Conference). As Delivered by Secretary of Defense Ash Carter, [online], Washington, D.C., Oct. 28, 2016, https://www.defense.gov/ News/Speeches/Speech-View/Article/990315/remarks-on-the-path-to-aninnovative-future-for-defense-csis-third-offset-strat/ [dostęp: 30.04.2018].
• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, BBN, Warszawa 2014
• Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej, MON, Warszawa 2000 r. [online], http://koziej.pl/wp-content/uploads/2015/07/Strategia_Obronna_ RP_z_2000_r.doc
• Summary of the 2018 National Defense Strategy of the United State of America: Sharpening the American Military's Competitive Edge [online], https://www. defense.gov/Portals/1/Documents/pubs/2018-National-Defense-Strategy- -Summary.pdf [dostęp: 30.04.2018].
• Szef BBN dla PAP ws. ćwiczeń systemu obronnego pk. "Kraj", 4 sierpnia 2015 r. [online], http://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/6942,Szef-BBN-dla-PAP-wscwiczen-systemu-obronnego-pk-quotKrajquot.html
• Szef BBN dla PAP: Dyrektywa obronna najważniejszym dokumentem wykonawczym do Strategii Bezpieczeństwa, 16 lipca 2015 r. [online], http://www. bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/wypowiedzi-szefa-biura/6907,Szef-BBN-dla-PAP-Dyrektywa-obronna-najwazniejszym-dokumentem-wykonawczym-do-S tra.html
• Świat współczesny wobec użycia siły zbrojnej. Dylematy prawa i polityki, red. nauk. J. Kranz, IWEuroPrawo, Warszawa 2009.
• Tarcza antyrakietowa w Polsce - mniej czy więcej bezpieczeństwa?, debata zorganizowana przez BCC, CSM i SEA, Warszawa 1.03.2007, relacja [online], http://www.bcc.org.pl/dzialalnosc_goscie_szczegoly.php?objectID=2643
• Tarcza antyrakietowa w Polsce. Szansa czy zagrożenie?, dyskusja zorganizowana przez miesięcznik "Znak" oraz Wyższą Szkołę Europejską im. ks. J. Tischnera, Kraków 16.04.2007 r., relacja: "Znak" nr 6, czerwiec 2007, s. 73-91.
• The Alliance's Strategic Concept. Agreed by the Heads of State and Government participating in the meeting of the North Atlantic Council in Rome on 7-8 November 1991, [w:] NATO Handbook, Brussels 1995.
• The Russian - Ukrainian gas conflict, Russian Analytical Digest, 20 January 2009.
• The Russian Ukrainian gas war, EASTWEEK, OSW, 7.01.2009 r.
• Uchwała Komitetu Obrony Kraju z dnia 21 lutego 1990 r. w sprawie doktryny obronnej Rzeczypospolitej Polskiej [online], http://koziej.pl/wp-content/ uploads/2015/07/Doktryna_obronna_RP_z_1990_r.doc
• White S.R., Jr., Closer than You Think: The Implications of the Third Offset Strategy for the U.S. Army [online], Strategic Studies Institute and U.S. Army War College Press, October 2017; http://ssi.armywarcollege.edu/ pubs/download.cfm?q=1371
• Wystąpienie Wladimira Putina na konferencji w Monachium w sprawie polityki bezpieczeństwa, 10 lutego 2007 r. [online], https://poland.mid.ru/web/ polska_pl/mowa-niezalezna/-/asset_publisher/Ja7DzAjoASv1/content/ id/9249491
• Zadania i organizacja Sił Zbrojnych RP wobec przemian w polityce europejskiej, Materiały z seminarium OKP, 24 lipca 1990 roku, Warszawa 1990.
• Żemła E., Zdradzeni, Wyd. Czerwone i Czarne, Warszawa 2017
• Послание Президента Федеральному Собранию, 1 марта 2018 года [online], http://www.kremlin.ru/events/president/news/56957
• Цырдя Б., Русско-украинская (американская) газовая война, REGNUM, 16 января 2009 [online], http://www.inosmi.ru/translation/246734.html

Identyfikatory

DOI

10.26399/meip.4(63).2018.47/s.koziej