Dynamika procesu starzenia się ludności w Polsce. Ocena z wykorzystaniem metod strukturalno-geograficznych

• Autorzy: Elżbieta Antczak , Karolina Lewandowska-Gwarda

Warianty tytułu

Dynamics of Population Ageing Processes in Poland. The Analysis Using Structural-Geographical Methods

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest wielowymiarowa analiza dynamiki procesu starzenia się ludności w Polsce. Realizacja celu wymaga implementacji odpowiedniego narzędzia badawczego, jakim jest rekurencyjna strukturalno-geograficzna metoda przesunięć udziałów. Badanie przeprowadzono na podstawie danych statystycznych dotyczących liczby osób w wieku 65 lat i więcej w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców w 72 podregionach Polski, w latach 2003-2016. W analizach wzięto również pod uwagę strukturę ludności według płci oraz miejsce zamieszkania - miasto, wieś. Tym samym dokonano obszernej analizy tempa zmian wielkości zjawiska. Na podstawie uzyskanych wyników wskazano obszary w Polsce charakteryzujące się najszybszą dynamiką starzenia się ludności oraz określono regionalne (geograficzne, przestrzenne), lokalne, przekrojowe (strukturalne) oraz sektorowe czynniki tych zmian. (abstrakt oryginalny)

EN

The article offers a multidimensional analysis of the dynamics of population ageing in Poland. To this end, the spatial dynamic shift-share method is used. The data used in the analysis include the number of people aged 65 or over per 1,000 population, based on the criteria of sex and place of residence (urban or rural areas) in 72 Polish subregions in the period from 2003 to 2016. The study analyses the pace of changes in the scale of the phenomenon and identifies structural and local factors underpinning the net effect in specific subregions. In effect, subregions with the greatest pace of change and its underpinning factors are identified. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ludność; Starzenie się społeczeństw; Analiza strukturalna

EN

Population; Ageing of the population; Structural analysis

• Czasopismo: Studia Regionalne i Lokalne
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 4
• Strony: 89--110

Twórcy

autor

Elżbieta Antczak

• Uniwersytet Łódzki

autor

Karolina Lewandowska-Gwarda

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Albuquerque P., Ferreira J., 2015, "Envelhecimento, emprego e remunerações nas regions portuguesas: uma análise shift-share",EURE (Santiago), t. 41, nr 122, s. 239-260.
• Antczak E., Lewandowska-Gwarda K., 2015, "Migracje wewnętrzne w polskich miastach - analiza z wykorzystaniem przestrzennej dynamicznej metody przesunięć udziałów", Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych, t. 39, s. 119-133.
• Antczak E., Żółtaszek A., 2010, "Przestrzenno-czasowe analizy zróżnicowania wynagrodzeń w Polsce", w: J. Pociecha (red.), Aktualne zagadnienia modelowania i prognozowania zjawisk społeczno-gospodarczych, Studia i Prace Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
• Baltes B.B., Rudolph C.W., Bal A.C., 2012, "A review of aging theories and modern work perspectives", w: J.W. Hedge, W.C. Borman (red.), The Oxford Handbook of Work and Aging, New York: Oxford University Press.
• Barff R.A., Knight P.L. III, 1988, "Dynamic shift-share analysis", Journal of Urban and Regional Policy, t. 19, nr 2, s. 1-10.
• Błędowski P., 2012, "Polityka wobec osób starych - cele i zasady", Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu: Starzenie się społeczeństwa polskiego, nr 2(30), s. 201-216.
• Börsch-Supan A., 2003, "Labor market effects of population aging", Review of Labour Economics and Industrial Relations, t. 17, nr s1, s. 5-44.
• Creamer D., 1942, Shift of Manufacturing Industries, Industrial Location and National Resources, Washington DC: US Government Printing Office.
• Davis S.M., Rodriguez A.E., 2004, "Something old, something new: MBA program evaluation using shift-share analysis and Google trends", Research in Higher Education Journal, nr 23, s. 1-15.
• Długosz Z., Biały S., 2013, "Starzenie się ludności Polski na tle Europy w perspektywie 2030 i 2050 r. w świetle wybranych parametrów", w: P. Raźniak (red.), Społeczno--ekonomiczne przemiany regionów, Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Oficyna Wydawnicza AFM.
• Długosz Z., Kurek S., Kwiatek-Sołtys A., 2011, "Stan i perspektywy starzenia się ludności w Polsce i Europie", w: M. Soja, A. Zborowski (red.), Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Dunn E.S., 1960, "A statistical and analytical technique for regional analysis", Papers of the Regional Science Association, t. 6, s. 97-112.
• European Commission, 2014, Population ageing in Europe. Facts, implications and policies, Research and Innovations, Brussel, https://ec.europa.eu/research/social-sciences/pdf/policy_reviews/kina26426enc.pdf (dostęp: 10.12.2018).
• Foot D.K., 2008, "Some economic and social consequences of population aging", Canadian Priorities Agenda, http://irpp.org/wp-content/uploads/assets/research/canadian-priorities-agenda/consequences-of-population-aging/foot-sept-2008.pdf (dostęp: 10.12.2018).
• Frąckiewicz L., 2002, "Społeczne i socjalne konsekwencje procesu starzenia się ludności", w: L. Frąckiewicz (red.), Polska a Europa. Procesy demograficzne na progu XXI wieku, Katowice: Śląsk.
• Golinowska S., 2008, "Społeczno-ekonomiczne konsekwencje starzenia się populacji", w: J. Kleer (red.), Konsekwencje ekonomiczne i społeczne starzenia się społeczeństwa, Warszawa: Komitet Prognoz Polska 2000 Plus.
• GUS, 2014, Prognoza ludności na lata 2014-2015, Studia i Analizy Statystyczne, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Halik J. (red.), 2002, Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Jelonek A., Soja M., 2013, Podstawy geografii ludności, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Jones P., 2012, "Job creation and regional change under New Labour: A shift-share analysis", Environment and Planning, t. 44, nr 6, s. 1348-1362.
• Kowaleski J., 2003, "Kwestie metodologiczne w badaniu procesu starzenia się ludności", w: Z. Strzelecki (red.), Procesy demograficzne u progu XXI wieku. Polska a Europa, t. 17, Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa.
• Kukuła K. (red.), 2004, Badania Operacyjne w przykładach i zadaniach, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kurek S., 2008, Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym, Prace Monograficzne nr 497, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
• Lewandowska-Gwarda K., Antczak E., 2015, "Analysis of internal emigration in Poland using the spatial dynamic shift-share method", Argumenta Oeconomica, t. 35, nr 2, s. 123-143.
• Łobodzińska A., 2016, "Starzejące się społeczeństwo wyzwaniem dla zrównoważonego rozwoju", Prace Geograficzne, z. 144, s. 127-142, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Mianowany M., Maniecka-Bryła I., Drygas W., 2004, "Starzenie się populacji jako ważny problem zdrowotny i społeczno-ekonomiczny", Gerontologia Polska, t. 12, nr 4, s. 172-175.
• Nagarajan R.N., Teixeira A.C., Silva S.T., 2016, "The impact of an ageing population on economic growth: An exploratory review of the main mechanisms", Análise Social, t. 51, nr 218, s. 4-35.
• Nazara S., Hewings G.J.D., 2004, "Spatial structure and taxonomy of decomposition in shift-share analysis",Growth and Change, t. 35, nr 4, s. 476-490.
• Nyce S.A., Scheiber S.J., 2011, Ekonomiczne konsekwencje starzenia się społeczeństw, przeł. A. i P. Kliberowie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Perry M., Hayward D., 2003, "Contribution of demographic structure to regional migration, 1991-2001", New Zealand Population Review, t. 29, nr 2, s. 139-146.
• Podogrodzka M., 2016, "Wybrane miary starości demograficznej i ich implikacja dla oceny przestrzennego zróżnicowania tego zjawiska w Polsce", Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 289, s. 98-108.
• Richert-Kaźmierska A., Grzesiak M., 2014, Postępujący proces starzenia się społeczeństwa - przyczyny, wyzwania, skutki, Gdańsk: Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej.
• Siegel J.J., 2007, "Impact of an aging population on the global economy", CFA Institute Conference Proceedings Quarterly, t. 24, nr 3.
• Somenahalli S.V.C., Shipton M.D., Bruce D., 2010, Investigating the Spatial Distribution of the Elderly and its Implications for Service Provision in Adelaide Metropolitan Area, Australasian Transport Research Forum 2010 Proceedings 29 September - 1 October 2010, Canberra, Australia, https://trid.trb.org/view/1096925 (dostęp: 10.12.2018).
• Szukalski P., 2006, "Zagrożenie czy wyzwanie - proces starzenia się ludności", Polityka Społeczna, nr 9, s. 6-10.
• Szukalski P. (red.), 2009, Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Szukalski P., 2011, "Starzenie się ludności - wyzwanie XXI wieku", w: P. Szukalski, Z. Szweda-Lewandowska, Elementy gerontologii społecznej, Łódź: Biblioteka.
• US, 2010, "Zmiany w strukturze ludności Warszawy według wieku w latach 2002-2009. Proces starzenia się stolicy", https://warszawa.stat.gov.pl/files/gfx/warszawa/pl/ defaultaktualnosci/756/3/1/3/proces_starzenia_sie_ludnosci_stolicy_2002-2009.pdf (dostęp: 17.05.2018).
• Wilk J., Pietrzak M.B., 2014, "An analysis of the population aging phenomena in Poland from a spatial perspective",Statistics in Transition. New Series, t. 15, nr 1, s. 153-170.

Identyfikatory

DOI

10.7366/1509499547405