Rtęć i związki BTX w środowisku gruntowo-wodnym zagrożonym zanieczyszczeniem substancjami ropopochodnymi

• Autorzy: Beata Klojzy-Karczmarczyk , Janusz Mazurek , Anna Kucharska

Warianty tytułu

Mercury and BTX Compounds in Ground - Water Environment Threaten with Products of Petroleum

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Występowanie rtęci w ropie naftowej i produktach jej przemiany zostało udokumentowane na podstawie wielu badań różnych autorów. Fakt istnienia podwyższonych ilości rtęci w niektórych rodzajach paliw samochodowych i innych produktach pochodnych ropy naftowej, pozwala na szacowanie możliwej zależności współwystępowania rtęci oraz substancji ropopochodnych w środowisku gruntowo-wodnym. Do badań całkowitej zawartości rtęci oraz zawartości BTX w gruntach wytypowano istniejący odcinek autostrady A4: lotnisko Balice -Swoszowice (odcinek autostrady i drogi szybkiego ruchu, intensywnie eksploatowany od kilkunastu lat). Z przeprowadzonych badań wynika, że w próbkach badanych gruntów obecne są zanieczyszczenia związkami BTX oraz stwierdza się podwyższone w stosunku do lokalnego tła geochemicznego, ilości związków rtęci. Wyniki te potwierdzają przypuszczenia, że rtęć jest obecna w większości produktów z przerobu ropy naftowej i tym samym można oczekiwać, że jej podwyższone stężenie w gruncie związane jest z zanieczyszczeniem tego gruntu związkami BTX. Nie obserwuje się jednak korelacji pomiędzy poziomem zanieczyszczenia. W próbkach powierzchniowych stwierdza się nieco wyższe zawartości rtęci i niższe zawartości BTX w porównaniu z próbkami pobranymi niżej w profilu gruntowym. Wiąże się to z lotnością związków BTX oraz możliwością kumulacji związków rtęci w przypowierzchniowych warstwach gruntu. (abstrakt oryginalny)

EN

An occurrence of mercury and products of its conversion was documented on the basis of many studies of various authors. The fact of existence of increased amounts of mercury in certain kinds of car fuels and other decay products of petroleum allows to estimate the possible dependence of co-occurrence of these substances in ground - water environment. The segment of existing A4 motorway (Balice airport - Swoszowice (the segment of opened motorway and expressway, which is intensively exploited since several years) was determined for studies on complete contents of mercury and BTX in grounds. Performed tests show that impurities caused by BTX compounds appear in the ground samples as well as the increased amounts of mercury compounds in relation to the local geochemical background. These results confirm the suppositions that mercury is present in majority of products from petroleum processing and its increased concentration in ground is connected with pollution of such ground with BTX compounds. However, the correlation between the pollution level is not observed. In surface samples show generally somewhat higher mercury contents and lower BTX contents in comparison with samples received lower in profile. Such scheme is related to the fugacity of BTX compounds and the possibility of accumulation of mercury compounds in the superficial layers of grounds.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Paliwa płynne; Silniki; Ochrona środowiska; Zanieczyszczenie gleby

EN

Liquid fuels; Engines; Environmental protection; Soil contamination

• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2005
• Numer: T. 8, spec. 1
• Strony: 603--611

Twórcy

autor

Beata Klojzy-Karczmarczyk

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie

autor

Janusz Mazurek

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie

autor

Anna Kucharska

• Polska Akademia Nauk, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, Kraków

Bibliografia

• Czajka K., Klojzy-Karczmarczyk B., Mazurek J., 2003 - Zanieczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego związkami rtęci wokół czynnego oraz budowanego odcinka autostrady w okolicach Krakowa. Współczesne Problemy Hydrogeologii, tom XI, cz. 2. Gdańsk-Jastrzębia Góra, s. 337-340.
• Kabata-Pendias A., Pendias H., 1993 - Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydawnictwa Naukowe PWN. Warszawa.
• Macioszczyk A., Dobrzyński D., 2002 - Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa.
• Mazurek J., 2001 - Występowanie rtęci w środowisku przyrodniczym oraz sposoby jej oznaczania. Czasopismo Techniczne, nr 72-77, rok 121. Kraków, s. 53-58.
• Osmęda-Ernst E., Witczak S., 1991 - Parametry migracji wybranych zanieczyszczeń w wodach podziemnych. W: Ochrona wód podziemnych w Polsce. Stan i kierunki badań. Publ. CPBP 04.10. z. 56, SGGW-AR, Warszawa.
• Projekt ROPSIM - "Przeprowadzenie analizy ryzyka zanieczyszczenia środowiska w województwie małopolskim ze szczególnym uwzględnieniem miejsc skażonych w przeszłości oraz określenie priorytetów poprawy bezpieczeństwa ekologicznego". Archiwum Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Kraków 2003, (niepubl.).
• Wilhelm S.M., Bigham G.N., 2001 - Concentration of Total Mercury in Crude Oil Refined in the United States. Paper Presented at the 6th International Conference on Mercury as a Global Pollutant, Minamata, Japan, Oct. 15-19.
• Witczak S., Adamczyk A.F., 1995 - Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania, tom II. Biblioteka Monitoringu Środowiska PIOŚ, Warszawa.
• Wójcik A., 2001 - Możliwości chromatografii gazowej z wykorzystaniem techniki Purge and Trap w analizach wód i monitoringu \środowiska. Czasopismo Techniczne, nr 72-77, rok 121. Kraków, s. 63-66.