Zmiany w stratyfikacji społecznej w Polsce

• Autorzy: Henryk Domański

Warianty tytułu

Changes in Social Stratification in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Najczęściej stosowanymi wskaźnikami otwartości struktury społecznej są wzory ruchliwości międzypokoleniowej oraz zawierania małżeństw. Słabsza zależność między pozycjami społecznymi rodziców i ich dzieci oraz między pozycją klasową małżonków świadczy o większej otwartości struktury społecznej. Stratyfikacja społeczna jest również pochodną zasad rekrutacji do pozycji zawodowych i zasad wynagradzania. Opierając się na danych z badań ankietowych, autor bada zmiany stratyfikacji społecznej w Polsce w latach 1982-2019. Wyniki wskazują, że stratyfikacja klasowa społeczeństwa nie zanika i jest trwałym wyznacznikiem nierówności społecznych. Wzory mobilności międzypokoleniowej i homogamii małżeńskiej są dość stabilne w czasie, chociaż wyłaniają się także nowe zjawiska, związane ze zmianami wzorców konsumpcji, stylu życia i ewolucją systemu demokratycznego. (abstrakt oryginalny)

EN

The patterns of intergenerational mobility and marital choices are mostly applied indices of social openness or social distances. A weaker association between class position of parents and their children and a lower marital homogamy indicate that social class barriers are lower. Social stratification is also dependent on the rules of recruitment to occupational positions and on the principles of remuneration. Using survey data, the author investigates changes in social stratification in Poland in the years 1982-2019. The findings indicate that class stratification of the society does not disappear and it is a durable determinant of social inequalities. The patterns of intergenerational mobility and marital homogamy are quite stable over time. Nevertheless there are also new phenomena, connected with the changing consumption and life style patterns and the evolution of democratic system. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nierówności społeczne; Stratyfikacja; Ruchliwość społeczna

EN

Social inequality; Stratification; Social mobility

• Czasopismo: Ekonomista
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 2
• Strony: 286--305

Twórcy

autor

Henryk Domański

• Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Bibliografia

• Beskid L. (red.) (1984), Warunki życia i potrzeby społeczeństwa polskiego, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Bouchet-Valat M., Peugny C, Vallet L.A. (2016), Inequality of educational returns in France: changes in the effect of education and social background on occupational careers, w: F. Bernardi, G. Ballarino (red.), Education, Occupation and Social Origin. A Comparative Analysis of the Transmission of Socio-Economic Inequalities, Edward Elgar, Cheltenham, Northampton, s. 20-33. Breen R., Luijkx R. (2004), Social mobility in Europe between 1970 and 2000, w: R. Breen (red.), Social Mobility in Europe, Oxford University Press, Oxford, New York, s. 37- 75.
• CBOS (2019), Które zawody poważamy?, Komunikat z badań, nr 157, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• Clark T.N., Lipset S.M. (2001), The Breakdown of Class Politics: A Debate on Post-Industrial Stratification, Johns Hopkins University Press, Baltimore MD.
• Dahl E. (1996), Social mobility and health: cause or effect? "The BMJ", nr 313(7055), s. 435-436.
• Domański H. (2011), Rise of Meritocracy in Poland: 1982-2008, "European Sociological Review", nr 27(3), s. 400-411.
• Domański H. (2015), Czy są klasy społeczne w Polsce? Krytyka Polityczna, Warszawa.
• Domański H. (2018), Wpływ wykształcenia na rozkład zarobków w Polsce w latach 1988-2013, "Ekonomista" 2018, nr 1, s. 7-24.
• Domański H., Mach B.W, Przybysz D. (2019), Otwartość polskiej struktury społecznej: 1982-2016, "Studia Socjologiczne", nr 1(232), s. 25-63.
• Domański H., Przybysz D. (2007), Homogamia małżeńska i hierarchie społeczne,Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Domański H., Sawiński Z., Słomczyński K.M. (2009), Sociological tools. Measuring occupations. New classifications and scales, Wydawnictwo Intytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Domański H., Sawiński Z., Słomczyński K.M. (2010), Prestiż zawodów w obliczu zmian społecznych 1958-2008, "Studia Socjologiczne", nr 4(199), s. 79-119.
• Domański H., Przybysz D., Pokropek A. (2018), Patterns in spouse selection in European countries, w: PB. Sztabiński, H. Domański, F. Sztabiński (red.), New Uncertainties and Anxieties in Europe. Seven Waves of the European Social Survey, Peter Lang, Berlin, s. 191-227.
• Erikson R., Goldthorpe J.H. (1992), The Constant Flux: A Study of Class Mobility in Industrial Societies, Clarendon Press, Oxford.
• Goldin C, Katz L.F. (2008), The Race Between Education and Technology, Harvard University Press, Cambridge MA.
• Goldthorpe J.H. (2013), Understanding and misunderstanding - social mobility in Britain: The entry of the economists, the confusion of politicians and the limits of educational policy, "Journal of Social Policy", nr 42, s. 431-450.
• Goos M., Manning A., Salomons A. (2014), Explaining job polarization: routine biased technological change and off-shoring, "American Economic Review", nr 104(8). s. 2509-2526.
• Kalmijn M. (1998), Intermarriage and Homogamy: Causes, Patterns, Trends, "Annual Review of Sociology", nr 24, s. 395-421.
• Kingston P.W. (2000), The Classless Society, Stanford University Press, Stanford CA.
• Rutkowski J. (1996), Wykształcenie a perspektywa rynku pracy (dziesięć rysunków pokazujących, że warto się uczyć), "Nauka i Szkolnictwo Wyższe", nr 7.
• Słomczyński K.M. i in. (1989), Struktura społeczna: schemat konceptualny i warsztat badawczy, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 1989.
• Svallfors S. (2006), The Moral Economy of Class, Stanford University Press, Stanford CA.
• Torche F. (2011), Is a college degree still the great equalizer? Intergenerational mobility across levels of schooling in the United States, "American Journal of Sociology", nr 117(3), s. 763-807.
• Treiman D.J. (1977), Occupational Prestige in Comparative Perspective, Academic Press, New York.
• Wacquant L. (2000), Logics of urban polarization: The view from the below, w: R. Crompton, F. Devine, J. Scott (red.), Renewing Class Analysis, Blackwell Publisher, Oxford, s. 107-119.
• Weber M. (2002), Gospodarka i społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wright E.O. (2015), Understanding Class, Verso, London.
• Xie Y., Fang M., Shauman K., STEM education, "Annual Review of Sociology", nr 41, s. 331-357.