Konsekwencje suburbanizacji dla miast i stref podmiejskich w świetle literatury krajowej i zagranicznej

• Autorzy: Natalia Stelmaszewska

Warianty tytułu

The consequences of suburbanization for cities and suburban Areas in the Light of National and Foreign Literature

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł obejmuje analizę wpływu suburbanizacji na sferę społeczną, kulturową, funkcjonalno-przestrzenną, gospodarczą oraz na środowisko naturalne Polski. Opracowanie rozpatruje konsekwencje zjawiska z perspektywy suburbiów oraz miasta centralnego. Dla celów niniejszej publikacji dokonano analizy publikacji krajowych opisujących badania procesu w miastach Polski oraz publikacji zagranicznych. Pozycje anglojęzyczne obejmowały badaniami skutki suburbanizacji w miastach Europy, Azji, Ameryki Północnej, Ameryki Łacińskiej oraz Afryki. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu zaproponowano kategoryzację konsekwencji suburbanizacji. Kategoryzacja obejmuje skutki gospodarcze, funkcjonalno-przestrzenne, społeczno-kulturowe oraz przyrodnicze.(abstrakt oryginalny)

EN

The article includes an analysis of the impact of suburbanization on the social, cultural, functional-spatial, economic and environmental areas of Poland. The study examines the consequences of the phenomenon from the perspective of suburbia and the central city. For the purposes of this publication, national publications describing process studies in Polish cities and foreign publications have been analysed. English-speaking positions included studies of the effects of suburbanization in cities in Europe, Asia, North America, Latin America and Africa. On the basis of a literature review, it was proposed to categorize the consequences of suburbanization. The categorization includes economic, functional-spatial, socio-cultural and natural effects.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Suburbanizacja; Eksurbanizacja

EN

Suburbanization; Urban sprawl

• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2020
• Tom: 66
• Strony: 25--34

Twórcy

autor

Natalia Stelmaszewska

• nstytut Rozwoju Miast i Regionów

Bibliografia

• Bański J., 2012, Problematyka definicji i zasięgu przestrzennego obszarów wiejskich i stref podmiejskich, Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.
• Batty M., Besussi E., Chin N., 2003, Traffic, Urban Growth and Suburban Sprawl, Centre for Advanced Spatial Analysis, Kolegium Uniwersyteckie w Londynie, Londyn.
• Beim M., 2009, Modelowanie procesu suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Becla A., Czaja S., 2015, Quasi urbanizacja obszarów wiejskich (na przykładzie Dolnego Śląska), Studia Miejskie, 20, 101-119.
• Berentsen W., Roosaare J., Samara P.J., 2007, Suburbanisation and landscape change in Connecticut: Repetition of the patterns in Estonia and Elsewhere in Central Europe, Departmen of Geography, University of Connecticut Storrs, Connecticut 06269-2148, USA; Institute of Geography, Tartu University, Tartu 51014, Estonia za: Miczyńska-Kowalska M., 2019, Suburbanizacja strefy podmiejskiej Lublina, Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 106(1).
• Bhatta B., 2010, Analysis of Urban Growth and Sprawl from Remote Sesnsing Data, Advances in Geographic Information Science, Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
• Brzeziński C., 2010, Procesy suburbanizacji obszarów podmiejskich na przykładzie gmin powiatu pabianickiego. Zmiany przestrzenne, Folia Oeconomica, Acta Universitatis Lodziensis, Łódź.
• Burchell R.W., Listokin D., Shad N.A., Phillips H., Downs A., Seskin S., Davis J.S., Moore T., Helton D., Gall M., 1998, Cost of Sprawl Revisited. The Evidence of Sprawl's Negative and Positive Impacts, Transportation Research Board, National Research Council.
• CEMAT, 2007, Spatial development glossary. Strasbourg, Council of Europe. za: Zasada I., Fertner Ch., Piorr A., Nielsen T., 2011, Peri-urbanisation and multifunctional adaptation of agriculture around Copenhagen, Danish Journal of Geography, 111(1).
• Chabot G., 1948, Les villes, Paryż. za: Hudzik I., 2005, Strefa Podmiejska - Zarys Problemu, Zarządzanie Publiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Ciok S., Leśniak A., 2015, Budownictwo wielorodzinne w strefie podmiejskiej dużego miasta na przykładzie Wrocławia, Studia Miejskie, 20, 35-45.
• Cyran R., 2016, Proces suburbanizacji na przykładzie miasta Bielsko-Biała i wybranych gmin powiatu bielskiego, Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Czarnecki B., 2011, Przejawy i konsekwencje depopulacji polskich miast. Zarys problemu, Architecturae et Artibus, 3(4).
• Dylewski R., 2006, Problemy rozprzestrzeniania się miast w świetle doświadczeń krajów Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych, [w:] S. Kozłowski (red.), 2006, Żywiołowe rozprzestrzenianie się miast. Studia nad zrównoważonym rozwojem, Człowiek i Środowisko, PAN, Białystok-Lublin-Warszawa.
• Dziewoński K., 1987, Strefa podmiejska - próba ujęcia teoretycznego, Przegląd Geograficzny, 59, 1-2, IGiPZ PAN, PWN. za: Tokajuk J., 2017, Delimitacja granic miasta i strefy podmiejskiej Białegostoku, Architecturae et Artibus, 9(2), 46-57.
• Eid J., Overman H., Puga D., Turner M., 2006, Fat City: The Relationship Between UrbanSprawl and Obesity, Centre for Economic Perforemance Discussion, 758.
• EUROSTAT, 2016, Urban Europe. Statistics on cities, towns and suburbs 2016 edition, Statistical Books, EUROSTAT, Luksemburg.
• Fesenmaier D., Goodchild M., Morrison S., 1979, The spatial structure of the rural-urban fringe: a multivariate approach, Canadian Geographer, XXIII, 3.
• Fuladlu K., 2019, Urban Sprawl Negative Impact: Enkomi Return Phase, Contemporary Urban Affairs, 1(3).
• Gonda-Soroczyńska E., 2009, Przemiany Strefy podmiejskiej Wrocławia w ostatnim dziesięcioleciu, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 4.
• Gorzelany-Plesińska J., 2012, Analiza i ocena przemian społeczno-demograficznych i gospodarczych na przykładzie podkrakowskiej gminy Michałowice, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 3/1/2012.
• Harasimowicz A., 2018, Suburbanizacja a rola obszarów otaczających miasto - ujęcie teoretyczne, Studia Miejskie, 29.
• Heffner K., 2016, Proces suburbanizacji a polityka miejska, [w:] T. Marszał (red.), Miasto - region - gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Heimlich R.E., Anderson W.D., 2001, Development at the Urban Fringe and Beyond: Impacts on Agriculture and Rural Land, Economic Research Service, U.S. Department of Agriculture, Agricultural Economic Report no. 803, Waszyngton.
• Hołuj A., 2017, Wpływ dojazdów do miasta rdzeniowego na emisję CO2 w Miejskich Obszarach Funkcjonalnych, Studia KPZK, 174.
• Jurek J., 1991, Zmiany struktury społecznoekonomicznej wsi w strefie podmiejskiej Poznania, seria Geografia, 52, Wyd. Naukowe UAM, Poznań. za: Tokajuk J., 2017, Delimitacja granic miasta i strefy podmiejskiej Białegostoku, Architecturae et Artibus, 9(2), 46-57.
• Kacprzak E., Staszewska S., 2011, Wpływ suburbanizacji na wiejskie struktury osadnicze, Studia Miejskie, 3, 99-112.
• Kaczmarek T., 2017, Dynamika i kierunki rozwoju suburbanizacji rezydencjonalnej w aglomeracji poznańskiej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 27.
• Kajdanek K., 2011, Suburbanizacja w Polsce - pejzaż społeczno-przestrzenny, Przegląd Socjologiczny, 60.
• Kamal-Chauoi L., Sanchez-Reaza J., 2012, Urban Trends and Policies in OECD Countries, OECD Regional Development Working Papers, 1.
• Koter M., 1985, Kształtowanie się strefy podmiejskiej w świetle badań historycznogeograficznych, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 5. za: Tokajuk J., 2017, Delimitacja granic miasta i strefy podmiejskiej Białegostoku, Architecturae et Artibus, 9(2), 46-57.
• Kurek S., Gałka J., Wójtowicz M., 2014, Wpływ suburbanizacji na przemiany wybranych struktur demograficznych i powiązań funkcjonalno-przestrzennych w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
• Małek J., 2011, Historyczne i współczesne uwarunkowania procesów suburbanizacji, Przestrzeń i Forma‚ 16, Polska Akademia Nauk, Instytutu Architektury i Planowania Przestrzennego, Wydział Budownictwa i Architektury, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Szczecin.
• Mantey D., 2011, Żywiołowość lokalizacji osiedli mieszkaniowych na terenach wiejskich obszaru metropolitalnego Warszawy, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
• Mantey D., 2013, Pułapka suburbanizacji, czyli o planach migracyjnych młodych piaseczan, Przegląd Geograficzny, 85(2).
• Masik G., 2018, Suburbanizacja demograficzna i przestrzenna na Obszarze Metropolitalnym Gdańsk-Gdynia-Sopot, Studia Obszarów Wiejskich, 50.
• Matlovič R., Ira V., Szczyrba Z., Procesy transformacyjne struktury przestrzennej miast postkomunistycznych (na przykładzie Pragi, Bratysławy, Ołomuńca oraz Preszowa), [w:] I. Jażdżewska (red.), Miasto postsocjalistyczne - organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany. XIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, UŁ i ŁTN, Łódź, 2001, 10-11.
• McElfish Jr M., 2007, Ten things wrong with sprawl, The Environmental Magazine, 03/04.
• Mielczarek M., 2011, Zmiany funkcjonalne w gminie wiejskiej Kruszyna pod wpływem oddziaływania Częstochowy, praca magisterska, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice.
• Naudé W., 2010, Suburbanization and Residential Desegregation in South Africa's Cities, working paper, World Institute for Development Economics Research, United Nations University, Helsinki.
• Nnaemeka-Okeke R., 2016, Urban Sprawl and Sustainable City Development in Nigeria, Journal of Ecological Engineering, 17(2).
• Osman S., Nawawi A.H., Abdullah J., 2008, Urban Sprawl and Its Financial Cost: A Conceptual Framework, Asian Social Science, 4(11).
• Palak M., 2016, Nowe oblicza przedmieść. Socjologiczne studium suburbanizacji w Polsce na przykładzie Rzeszowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Paszkowski Z., Schneider-Skalska G., Węcławowicz-Bilska E., 2015, Tendencje w rozwoju polskiej urbanizacji, [w:] J. Sepioł (red.), 2015, Przestrzeń życia Polaków, Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP, Fundacja PZU, Warszawa.
• Przesmycka N., 2012, Krajobraz kulturowy nowych suburbii Lublina, Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych PAN - Oddział w Lublinie, Lublin.
• Przybyła C., Bykowski J., Mrozik K., Napierała M., 2011, Rola infrastruktury wodno-melioracyjnej w procesie suburbanizacji, Rocznik Ochrona Środowiska, 13.
• Raszka B., 2006, Ekspansja "wielkiego" Poznania - uwarunkowania, skutki, przeciwdziałanie, [w:] S. Kozłowski (red.), 2006, Żywiołowe rozprzestrzenianie się miast. Studia nad zrównoważonym rozwojem, Komitet "Człowiek i Środowisko", PAN, Białystok-Lublin-Warszawa.
• Rejter M., 2018, Suburbanizacja po łódzku na przykładzie Starej Gadki zlokalizowanej w strefie podmiejskiej Łodzi, Studia Miejskie, 32, 85-98.
• Rodehaver M.W., 1946, The Rural-Urban Fringe: An Interstitial Area, niepublikowana rozprawa doktorska, Wydział Geografii, Uniwer-
• sytet Wisconsin. za: Fesenmaier D., Goodchild M., Morrison S., 1979, The spatial structure of the rural-urban fringe: a multivariate approach, Canadian Geographer, XXIII, 3.
• Schmidt C., W., 2004, Sprawl: The New Manifest Destiny?, Environmental Health Perspectives, 112(11).
• Sołtys J., 2018, Uwarunkowania i skutki żywiołowej suburbanizacji w Polsce. Czy opanowanie jej jest możliwe?, Studia KPZK, 187.
• Sýkora L., Ourednek M., 2007, Sprawling post-comunist metropolis: Commercial and residential suburbanization in Prague and Brno, the Czech Republic, [w:] E. Razin, M. Dijst, C. Vázquez (red.), Employment Deconcentration in European Metropolitan Areas. Market Forces versus Planning Regulations, Wydawnictwo Springer, Dordrecht, 209-233.
• Śleszyński P., 2018, Społeczno-ekonomiczne skutki chaosu przestrzennego dla osadnictwa i struktury funkcjonalnej terenów, [w:] P. Śleszyński, A. Kowalewski, T. Markowski (red.), Studia nad chaosem przestrzennym, Studia PAN KPZK, Warszawa.
• Ubarevičienė R., Burneika D., van Ham M., 2015, Ethno-Political Effects of Suburbanization in the Vilnius Urban Region. An Analysis of Voting Behaviour, Journal of Baltic Studies, Uppsala.
• Wang H., Shi Y., Zhang A., Cao Y., Liu H., 2017, Does Suburbanization Cause Ecological Deterioration? An Empirical Analysus of Shanghai, China, Sustainability, 9.
• Wdowicka M., Mierzejewska L., 2012, Chaos w zagospodarowaniu przestrzennym stref podmiejskich jako efekt braku zintegrowanego systemu planowania (na przykładzie strefy podmiejskiej Poznania), Problemy Rozwoju Miast, 1.
• Williams J., Read C., Norton T., Dovers S., Burgman M., Proctor W., Anderson H., 2001, Biodiversity, Australia State of the Environement Report, Canberra. za: MacGregor-Fors I., 2010, How to measure the urban-wildland ecotone: redefining 'peri-urban' areas, Ecological Research, 25 (2010).
• Zając M., Janicki G., Bałaga K., 2016, Wpływ procesów suburbanizacji na przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej wsi Panieńszczyzna - strefa podmiejska Lublina, Barometr Regionalny, 14(2).
• Zimnicka A., Czernik L., 2007, Kształtowanie przestrzeni wsi podmiejskiej na przykładzie obszaru oddziaływania miasta Szczecin, Politechnika Szczecińska, Szczecin.
• Źrobek-Różańska A., Wolny A., 2017, Zatrzymać czy pozwolić? Nieoczywiste skutki suburbanizacji. Studium pod olsztyńskich gmin wiejskich, Studia Miejskie, 26, 9-23.

Identyfikatory

DOI

10.2478/udi-2020-0008