The impact of residential suburbanization on changes in the morphology of villages in the suburban area of Wrocław, Poland

• Autorzy: Robert Szmytkie
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Residential suburbanization is one of the most spontaneous processes occurring in the surroundings of large cities in Central and Eastern Europe. In the case of Wrocław, the first phase of suburbanization began as early as the second half of the 19th century. Its spatial scope changed with the expansion of the administrative borders of the city between 1924-28 and 1950-73, when dozens of suburban villages were incorporated into the city. In addition, during the socialism period, the intensity of suburbanization decreased significantly, which was related to the development of the city within the conditions of planned urbanization and industrialization of the country. The second phase of suburbanization began with the system transformation in the 1990s, and its scale and intensity increased in the 21st century. New construction in the hinterlands of the city has contributed to significant changes in the morphology of suburban villages, especially as the growing share of new buildings is multi-family housing. The aim of this article was to identify the most common trends in the morphological changes that affect villages located in the suburban area of Wrocław under the influence of residential suburbanization. Using the analysis of cartographic materials, field research and graph methods, a typology of morphological transformations of villages located in the suburban area was proposed.(original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Suburbanization; City development; Cartography; Housing

PL

Suburbanizacja; Rozwój miasta; Kartografia; Mieszkalnictwo

• Czasopismo: Environmental & Socio-economic Studies
• Rocznik: 2020
• Tom: 8
• Numer: nr 4
• Strony: 24--43

Twórcy

autor

Robert Szmytkie

• University of Wrocław

Bibliografia

• Andrzejewski A. 1977. Sytuacja mieszkaniowa w Polsce w latach 1918-1974. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Bański J. 2008. Strefa podmiejska - już nie miasto, jeszcze nie wieś. [in:] A. Jezierska-Thole, L. Kozłowski (eds.) Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce. Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń: 29-44.
• Bański J. 2012. Problematyka definicji i zasięgu przestrzennego obszarów wiejskich i stref podmiejskich." Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum", 11, 3: 5-15.
• Batty M., Chin N., Besussi E. 2002. State of the Art Review of Urban Sprawl Impacts and Measurement Techniques. Deliverable Report D1, SCATTER, European Commission.
• Bertaud A. 2006. The spatial structures of central and Eastern European cities. [in;] S. Tsenkova, Z. Nedovic-Budic (eds.), The urban mosaic of post-socialist Europe. Physica-Verlag HD: 91-110.
• Bertaud A., Renaud B. 1997. Socialist cities without land markets. "Journal of Urban Economics", 41, 1: 137-151.
• Biegańska J. 2019. Społeczno-geograficzny wymiar przemian stref podmiejskich w Polsce. Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
• Brezdeń P., Szmytkie R. 2019. Current changes in the location of industry in the suburban zone of a post-socialist city. Case study of Wrocław (Poland). "Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie", 110, 2: 102-122.
• Brueckner J.K. 2000. Urban sprawl: diagnosis and remedies. "International Regional Science Review", 23, 2: 160-171.
• Carruthers J.I., Ulfarsson G.F. 2003. Urban sprawl and the cost of public services. "Environment and Planning B: Planning and Design", 30, 4: 503-522.
• Crowley D., Reid S. 2002. Socialist spaces: Sites of everyday life in the Eastern Bloc. Berg.
• Czerwiński S., Kurowska A., Naborczyk K. 2011. Struktura funkcjonalno-przestrzenna 'Węzła Bielańskiego'." Czasopismo Geograficzne", 82, 3: 285-304.
• Dawson A.H. 1987. Planning in eastern. St. Martin's Press.
• Działek J. 2012. Powiązania migracyjne i procesy suburbanizacji rezydencjonalnej. [in:] R. Guzik (ed.) Czynniki i ograniczenia rozwoju miast województwa pomorskiego w świetle relacji przestrzennych i dostępności komunikacyjnej. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk: 41-65.
• Dziewoński K. 1990. Koncepcje i metody badawcze z dziedziny osadnictwa. "Prace Geograficzne" IG PAN, 154. Warszawa.
• Ewing R.H. 2008. Characteristics, causes, and effects of sprawl: A literature review. [in:] Urban Ecology. Springer, Boston: 519-535.
• Fisher J. 1962. Planning the city of socialist man. Journal of the American Institute of Planners, 28, 4, 251-265.
• French R., Hamilton F. 1979. The socialist city. Spatial structure and urban policy. John Wiley.
• Gałka J., Warych-Juras A. 2011. Regionalne uwarunkowania suburbanizacji w Polsce. Studia Miejskie, 3: 147-157.
• Ghani N.L.A., Abidin S.Z., Khalid N.E.A. 2014. Urban sprawl shape description. "Malayasian Journal of Computing", 2, 1: 27-36.
• Gonda-Soroczyńska E. 2009. Czy to jeszcze wieś? Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 12: 178-190.
• Hamilton F.I., Andrews K.D., Pichler-Milanović N. 2005. Transformation of cities in Central and Eastern Europe: Towards globalization. United Nations University Press.
• Heffner K. 2016. Proces suburbanizacji a polityka miejska w Polsce. [in:] T. Marszał (ed.) Miasto-region-gospodarka w badaniach geograficznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 75-110.
• Hełdak M. 2010. Rozwój przestrzenny zabudowy w strefie dużych miast." Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum", 9, 1: 37-46.
• Jakóbczyk-Gryszkiewicz J. 1998. Przeobrażenia stref podmiejskich dużych miast. Studium porównawcze strefy podmiejskiej Warszawy, Łodzi i Krakowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Johnson J. 2000. Rebuilding of a historic polish town: 'Retroversion' in action. Journal of Architectural Conservation, 6, 2: 63-71.
• Kahn M.E. 2000. The environmental impact of suburbanization. Journal of Policy Analysis and Management, 19, 4: 569-586.
• Kajdanek K. 2011. Pomiędzy miastem a wsią. Suburbanizacja na przykładzie osiedli podmiejskich Wrocławia. Wydawnictwo NOMOS, Kraków.
• Kaliński J. 1977. Plan odbudowy gospodarczej: 1947-1949. Książka i Wiedza, Warszawa.
• Kępkowicz A. 2013. Krajobraz suburbiów-przestrzenny wymiar styku dwóch kultur: wiejskiej i miejskiej. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, 9, 3: 7-25.
• Koter M. 1994. "Od fizjonomii do morfogenezy i morfologii porównawczej." Podstawowe zagadnienia teoretyczne morfologii miast. [in:] M. Koter, J. Tkocz (eds.) Zagadnienia geografii historycznej osadnictwa w Polsce. Materiały konferencyjne. Toruń-Łódź: 23-32.
• Koter M., Kulesza M. 2010: The study of urban form in Poland. Urban Morphology, 14, 2: 111-120.
• Kovács Z., Farkas Z. J., Egedy T., Kondor A. C., Szabó B., Lennert J., Baka D., Kohán B. 2019. Urban sprawl and land conversion in post-socialist cities: The case of metropolitan Budapest. Cities, 92: 71-81.
• Kubeš J. 2013. European post-socialist cities and their near hinterland in intra-urban geography literature. "Bulletin of Geography. Socio-economic Series", 19: 19-43.
• Kubeš J. 2015. Analysis of regulation of residential suburbanisation in hinterland of post-socialist'one hundred thousands' city of České Budějovice. "Bulletin of Geography. Socio-economic Series", 27: 109-131.
• Leetmaa K., Tammaru T., Anniste K. 2009. From priority-led to market-led suburbanization in a post-communist metropolis. "Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie", 100, 4: 436-453.
• Lisowski A., Grochowski M. 2009. Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy, konsekwencje. [in:] Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008-2033. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa: 221-280.
• Lityński P., Hołuj A. 2020. Urban Sprawl Risk Delimitation: The Concept for Spatial Planning Policy in Poland. "Sustainability", 12, 7: 2637.
• Lowe S., Tsenkova S. 2003. Housing change in central and Eastern Europe. Ashgate.
• Lubocka-Hoffmann M. 1998. Odbudowa miast historycznych. Dokonania przeszłości, potrzeby i możliwości współczesne, wyzwania przyszłości. Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Elbląg.
• Majewska A., Denis M., Jaroszewicz J. 2015. Procesy rozpraszania zabudowy w strefie podmiejskiej Warszawy. "MAZOWSZE. Studia Regionalne", 16: 73-85.
• Maleczyński K., Morelowski M., Ptaszycka A. 1956. Wrocław, rozwój urbanistyczny. Budownictwo i Architektura, Warszawa.
• Maleszka W., Szmytkie R. 2009. Zmiany ludnościowe w strefie podmiejskiej Wrocławia. [in:] W. Kamińska, M. Mularczyk (eds.) Współczesne procesy urbanizacji obszarów wiejskich. Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce: 19-34.
• Mantey D., Sudra P. 2019. Types of suburbs in post-socialist Poland and their potential for creating public spaces." Cities", 88: 209-221.
• Martyniuk O., Pęczek J., Pęczek G. 2016. Economic vitality of Polish suburbs. "GSTF Journal of Engineering Technology (JET)," 3, 4: 39-48.
• Matlovič R., Sedláková A. 2007. The Impact of Suburbanisation in the Hinterland of Prešov." Moravian Geographical Reports", 15, 2: 22-31.
• Miszewska B. 1985. Przemiany morfologiczne osadnictwa wiejskiego w strefie podmiejskiej Wrocławia. Metoda analizy. "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica", 5: 103-122.
• Miszewska B. 1995. Strefa miejska i peryferie w powiększającym się terytorialnie Wrocławiu. [in:] J. Kaczmarek (ed.) Centra i peryferie dużych miast. Transformacja i przyszłość. Pojęcia i metody badawcze. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 17-23.
• Miszewska B. 1996. Struktura morfologiczna peryferyjnych osiedli Wrocławia. "Prace Instytutu Geograficznego, Seria B: Geografia Społeczna i Ekonomiczna", 14: 53-61.
• Miszewska B. 2001. Współczesne osiedla willowe wrocławian-kontynuacja procesu, zmienność formy. [in:] I. Jażdżewska (ed.). Miasto postsocjalistyczne. Organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany. Uniwersytet Łódzki, Łódź: 187-198.
• Miszewska B. 2002. Wsie jako jądra genetyczne osiedli Wrocławskich. "Rocznik Wrocławski", 8: 107-119.
• Miszewska B., Szmytkie R. 2015. Morphological processes in the spatial structure of the southern district of Wrocław city. "Bulletin of Geography. Socio-Economic Series", 27: 133-151.
• Musiał-Malagó M. 2014. Procesy suburbanizacji obszarów podmiejskich Krakowa. "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie", 936, 12: 63-77.
• Namyślak B., Sikorski D. 2010 Charakterystyka zasobów mieszkaniowych aglomeracji wrocławskiej. "Przegląd Geograficzny", 82, 2: 241-255.
• Nuissl H., Rink D. 2005. The 'production'of urban sprawl in eastern Germany as a phenomenon of post-socialist transformation. "Cities", 22, 2: 123-134.
• Ouředníček M. 2007. Differential suburban development in the Prague urban region. "Geografiska Annaler" Series B. Human Geography, 89, 2: 111-126.
• Pacione M. 2009. Urban geography: A global perspective. Routledge.
• Raźniak P., Brzosko-Sermak A. 2014. Zmiany warunków mieszkaniowych w regionie miejskim Krakowa. [in:] E. Kaczmarska, P. Raźniak (eds.) Społeczno-ekonomiczne i przestrzenne przemiany struktur regionalnych. Vol. 1. Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków: 66-82.
• Schneider-Sliwa R. 2006. Cities in transition: Globalization, political change and urban development (Vol. 83). Springer Science & Business Media.
• Soós G., Ignits G. 2003. Suburbanization and its consequences in the Budapest metropolitan area. Third EuroConference The European City in Transition, The City and the Region, Bauhaus-Universität Weimar, Germany, Supported by the European Commission.
• Soule D.C. (ed.) 2006. Urban Sprawl - a Comprehensive Reference Guide. Greenwood Press, London.
• Spórna T. 2018. The suburbanisation process in a depopulation context in the Katowice conurbation, Poland. "Environmental & Socio-economic Studies", 6, 1: 57-72.
• Stanilov K. (ed.) 2007. The post-socialist city. Springer.
• Staszewska S. 2012. Przekształcenia urbanistyczne osiedli wiejskich strefy podmiejskiej dużego miasta. "Barometr Regionalny", 4, 30: 53-68.
• Straszewicz L. 1985. Strefa podmiejska. Pojęcia i definicje. "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica", 5: 7-16.
• Sudra P. 2016. Zastosowanie wskaźników koncentracji przestrzennej w badaniu procesów urban sprawl. "Przegląd Geograficzny", 88, 2: 247-272.
• Sudra P. 2020. Procesy rozpraszania i koncentracji zabudowy w aglomeracji warszawskiej po 1989 roku w różnych skalach przestrzennych." Prace Geograficzne IGiPZ PAN", Warszawa (in print).
• Swianiewicz P. 2010. If territorial fragmentation is a problem, is amalgamation a solution? An east European perspective." Local Government Studies", 36, 2: 183-203.
• Sýkora L. 1999. Changes in the internal spatial structure of post-communist Prague." GeoJournal", 49, 1: 79-89.
• Sýkora L. 2001. Proměny prostorové struktury Prahy v kontextu postkomunistické transformace. [in:] M. Hampl (ed.) Regionální vývoj: specifika české transformace, evropská integrace a obecná teorie. DemoArt: Praha: 127-166.
• Sýkora L., Ouředníček M. 2007. Sprawling post-communist metropolis: Commercial and residential suburbanization in Prague, Brno, the Czech Republic. [in:] E. Razin et al. (eds.) Employment Deconcentration in European Metropolitan Areas. Springer, Dordrecht: 209-233.
• Szafrańska E., De Lille L.C., Kazimierczak J. 2019. Urban shrinkage and housing in a post-socialist city: relationship between the demographic evolution and housing development in Łódź, Poland." Journal of Housing and the Built Environment", 34, 2: 441-464.
• Szmytkie R. 2011. Osiedla wiejskie w granicach administracyjnych dużego miasta (przykład Wrocławia). "Studia Miejskie", 3: 159-186.
• Szmytkie R. 2014. Metody analizy morfologii i fizjonomii jednostek osadniczych. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 35, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• Szmytkie R. 2017. Application of graph theory to the morphological analysis of settlements. "Quaestiones Geographicae", 36, 4: 65-80.
• Szmytkie R. 2019. The Cyclical Nature of the Territorial Development of Large Cities: A Case Study of Wrocław (Poland). Journal of Urban History.
• Szmytkie R., Krzysztofik R. 2019. The processes of incorporation and secession of urban and suburban municipalities: The case of Poland. "Norsk Geografisk Tidsskrift - Norwegian Journal of Geography", 73, 2: 110-127.
• Szulc H. 1963. Osiedla podwrocławskie na początku XIX wieku. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Szymańska D., Biegańska J., 2011. Fenomen urbanizacji i procesy z nim związane, [in:] J. Słodczyk, M. Śmigielska (eds.) Procesy urbanizacji i ich uwarunkowania na początku XXI wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole: 13-38.
• Szymańska D., Grzelak-Kostulska E., Hołowiecka, B. 2009. Polish towns and the changes in their areas and population densities." Bulletin of Geography: Socio-economic Series", 11: 15-30.
• Szymańska D., Matczak A., 2002. Urbanization in Poland: tendencies and transformation. "European Urban and Regional Studies", 9, 1: 39-46.
• Śleszyński P. 2016. Współczesne i prognozowane uwarunkowania demograficzno-migracyjne w rozwoju miejskiego systemu osadniczego Polski." Konwersatorium Wiedzy o Mieście", 1, 29: 97-106.
• Turzyński M. 2014, Gdzie kończy się miasto a zaczyna wieś? [in:] A. Wolaniuk (ed.) Centra i peryferie w okresie transformacji ustrojowej. 27 Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 39-53.
• Webb J.W. 1963. The natural and migrational components of population changes in England and Wales, 1921-1931. "Economic Geography", 2: 130-148.
• Wesołowska M. 2006. Rozwój budownictwa mieszkaniowego a przemiany przestrzenne wsi województwa lubelskiego. Studia Obszarów Wiejskich, 10. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Węcławowicz G. 1992. The socio-spatial structure of the socialist cities in East-central Europe: The case of Poland, Czechoslovakia and Hungary. [in:] F. Lando (ed.), Urban and Rural Geography. Cafoscarina: 129-140.
• Whitehand J.W. 1967. Fringe belts: a neglected aspect of urban geography. Transactions of the Institute of British Geographers, 41: 223-233.
• Whitehand J.W.R. 1988. Urban fringe belts: development of an idea. Planning Perspectives, 3, 1: 47-58.
• Wójcik M. 2006. Przemiany siedlisk wsi pod wpływem urbanizacji we wschodnim paśmie aglomeracji łódzkiej (koluszkowsko-brzezińskim). "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica", 7: 201-213.
• Zagożdżon A. 1970. Metody grafowe w badaniach osadniczych ze szczególnym uwzględnieniem morfologii siedlisk. "Przegląd Geograficzny", 42, 2: 335-348.
• Zathey M. 2002. Struktura przestrzenna i mieszkańcy osiedli podwrocławskich. [in:] I. Jażdżewska I. (ed.) Współczesne formy osadnictwa miejskiego i ich przemiany. Uniwersytet Łódzki, Łódź: 165-174. 43
• Zborowski A., Raźniak P. 2013. Suburbanizacja rezydencjonalna w Polsce: ocena procesu. "Studia Miejskie", 9: 37-50.
• Źróbek-Różańska A., Wolny A. 2017. Zatrzymać czy pozwolić? Nieoczywiste skutki suburbanizacji. Studium podolsztyńskich gmin wiejskich. "Studia Miejskie", 26: 9-23.