Prawne zachęty do łączenia gmin i powiatów na tle doświadczeń europejskich

• Autorzy: Sebastian Gajewski

Warianty tytułu

Legal Incentives for Merging Municipalities and Counties in the Light of European Experience

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zachęty do dobrowolnego łączenia się jednostek samorządu terytorialnego obecne są w wielu europejskich porządkach prawnych. Można tu wskazać regulacje trybu łączenia się jednostek samorządu terytorialnego oraz dochodów jednostek powstałych w wyniku konsolidacji. Doświadczenia państw europejskich w stosowaniu tych narzędzi wskazują jednak, że nie są one zbyt skuteczne. Takie rozwiązania obecne są również w Polsce. Prawnofinansowe zachęty do konsolidacji przewiduje ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zdaniem autora, na tle konstytucyjnych i ustawowych czynników kształtowania zasadniczego podziału terytorialnego państwa nie można przyjąć, by w każdym przypadku łączenie jednostek samorządu terytorialnego przyczyniało się do zapewnienia, że siatka podziału będzie bardziej odpowiadać wspomnianym czynnikom. Oznacza to, że na gruncie Konstytucji RP konsolidacja gmin i powiatów nie zawsze jest zjawiskiem pożądanym, a rolą ustawodawcy nie musi być tworzenie zachęt do tego procesu, w szczególności że wielkość polskich gmin i powiatów oceniana jest jako optymalna. Być może z tego powodu rozwiązania przewidziane w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego okazały się nieskuteczne. (abstrakt oryginalny)

EN

Many European legal orders have incentives for voluntary mergers of territorial self-government units. The regulations on the procedure for merging territorial self-government units and on income of the units created as a result of consolidation can be mentioned at this point. However, the experience of European countries in using these tools shows that they are not very effective. Poland also has such solutions. Financial law incentives for consolidation are provided for in the Act on Territorial Self-Government Income. According to the author, in the light of the constitutional and statutory factors defining the basic territorial division of the state, it cannot be assumed that the merger of territorial self-government units contributes to the assurance that the network of the breakdown is more in line with the said factors in every case. This means that, based on the Polish Constitution, consolidation of municipalities and counties is not always a desirable phenomenon, while the role of the legislator does not have to be to create incentives for this process, especially as the size of Polish municipalities and counties is assessed as optimal. Perhaps for this reason, the solutions provided for in the Act on territorial self-government income have proved ineffective. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Jednostki samorządu terytorialnego (JST); Konsolidacja; Podział administracyjny; Regulacje prawne

EN

Local government units; Consolidation; Administrative division; Legal regulations

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 3
• Strony: 9--19

Twórcy

autor

Sebastian Gajewski

• Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji w Warszawie

Bibliografia

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
• Comparative Studies and Regionally-Focused Cases Examining Local Governments, red. U. Sadioglu, K. Dede, Hershey 2016.
• Consolidation or Fragmentation? The Size of Local Governments in Central and Eastern Europe, red. P. Swianiewicz, Budapeszt 2002.
• Feja-Paszkiewicz A., Ustalenie i zmiana granic gmin w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, "Przegląd Prawa i Administracji" 2010/83.
• Hlepas N.K., Incomplete Greek Territorial Consolidation: Two Waves of Reforms [w:] Territorial consolidation reforms in Europe, red. P. Swianiewicz, Budapeszt 2010.
• Illner M., The Voluntary Union of Municipalites: Bottom-up Territorial Consolidation in the Czech Republic? [w:] Territorial consolidation reforms in Europe, red. P. Swianiewicz, Budapeszt 2010.
• Keating M., Size, efficiency and democracy: consolidation, fragmentation and public choice [w:] Theories of urban politics, red. D. Judge, G. Stoker, H. Wolman, London 1995.
• Kettunen P., Recent municipal territorial reforms in Finland, Jyväskylä 2012.
• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Warszawa 2005.
• Lešková A., Vaishar A., Recent population development of very small municipalities in the Czech Republic, "Quaestiones Geographicae" 2019/4.
• Nemec J., Matejova L., Soukopová J., "Small Is Beautiful": The Pros and Cons of Territorial Fragmentation Regarding the Example of the Czech Republic [w:] Comparative Studies and Regionally-Focused Cases Examining Local Governments, red. U. Sadioglu, K. Dede, Hershey 2016.
• Reingewerts Y., Soritzlew S., Special issue on municipal amalgamations: guest editors' introduction, "Local Government Studies" 2019/45.
• Ruśkowski E., Salachna J., Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Komentarz, LEX 2004.
• Swianiewicz P., Czy małe jest piękne? Czy duże jest bardziej efektywne? Wielkość gmin w teorii i praktyce, "Samorząd Terytorialny" 1995/7-8.
• Swianiewicz P., Czy rozmiar ma znaczenie? Zróżnicowanie opinii mieszkańców o funkcjonowaniu samorządów lokalnych w zależności od wielkości gminy, "Samorząd Terytorialny" 2010/4.
• Swianiewicz P., Gendźwiłł A., Łukomska J., Kurniewicz A., Wielkość gmin i powiatów a sprawność ich funkcjonowania. Hipotezy wielkoludów i liliputów, Warszawa 2016.
• Swianiewicz P., Herbst M., Korzyści i niekorzyści skali w polskich samorządach, "Samorząd Terytorialny" 2002/6.
• Swianiewicz P., Reformy konsolidacji terytorialnej - teoria i praktyka krajów Europy Środkowo-Wschodniej, "Samorząd Terytorialny" 2009/4.
• Swianiewicz P., Reformy terytorialne - europejskie doświadczenia ostatniej dekady, "Samorząd Terytorialny" 2015/6.
• Tavares A.F., Municipal amalgamations and their effects: a literature review, "Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development" 2018/22.
• Territorial consolidation reforms in Europe, red. P. Swianiewicz, Budapeszt 2010.
• Ustawy samorządowe. Komentarz, red. S. Gajewski, A. Jakubowski, Warszawa 2018.