Etos pracy grup zawodowych. Na podstawie badań socjologów śląskich

• Autorzy: Urszula Swadźba

Warianty tytułu

Ethos of Work for Different Proffesions. Based on Research Conducted by Silesian Sociologists

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pisząc o etosie pracy, należy pokrótce zdefiniować to pojęcie i przypomnieć jego cechy konstytutywne, z których jedna, grupowy charakter etosu, ma bardzo ważne znaczenie w kształtowaniu śląskiego etosu pracy. Przypomnijmy więc, że "Etos pracy to charakterystyczny dla danej grupy społecznej lub dla całego społeczeństwa zespół wartości i norm odnoszący się do wartości fundamentalnej, jaką jest praca. Wartości i normy przejawiają się w konkretnych zachowaniach". Istotnymi elementami etosu są więc wartości i normy. Mają one charakter podmiotowy i są związane ze stanem świadomości ludzkiej . Normy z kolei wyrażają i porządkują system wartości. Etos jest związany z działaniem. To przełożenie hierarchii wartości jest empirycznie dostrzegalne dopiero wtedy, gdy obserwuje się członków grupy w działaniu. I w końcu jedna z cech etosu, która ma ważne znaczenie w charakterystyce śląskiego etosu pracy, czyli społeczny charakter etosu. To grupa wytwarza swój etos, a jednostki realizują go w ramach grupy jako jej członkowie. Taka definicja etosu mieści w sobie cechy świadomościowe, powinnościowe oraz behawioralne. W takim znaczeniu będzie używana w analizie całościowej śląskiego etosu pracy oraz poszczególnych grup zawodowych, szczególnie najczęściej opisywanych górników. (fragment tekstu)

EN

In the introduction of the article the author defines "Ethos" and places it in a wide area of research. Next, factors convenient for the formation of ethos of work in Silesia as well as the first research on the subject are presented. The research on ethos of work concentrates firstly on two dominating professions, e.g. miners and glassblowers and then on other professions. The author also defines chronological periods of research and showes the evolution of the attitude towards the mining profession as well as the changes in ethos of work of other groups. In the conclusion the author states her opinion on the research that is far-conducted on ethos of work and points out the research deficiencies.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Etos pracy; Górnictwo; Hutnictwo; Socjologia pracy

EN

Work ethos; Mining sector; Metallurgy; Sociology of work

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2010
• Tom: 1
• Strony: 269--285

Twórcy

autor

Urszula Swadźba

• Uniwersytet Śląski

Bibliografia

• Adamski F., 1966: Hutnik i jego rodzina. Badania nad środowiskiem zawodowym hutnika oraz składem i typem rodziny hutniczej. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Aleksa L., 1975: Inteligencja na Śląsku. Katowice.
• Analiza i ocena przebiegu procesu restrukturyzacji zatrudnienia górnictwa węgla kamiennego w latach 1990-1997. Katowice 1998.
• Bartoszek A., 1985: Związki wydajności z efektywnością pracy w aspekcie jej pomiaru. W: W. Jacher, red.: Socjologiczne mierniki efektywności pracy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Bartoszek A., 1992: Środowisko pracy a rozwój zawodowy i osobowość pracowników przemysłu. W: W. Jacher, red.: Społeczność zakładu pracy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Bugdol M., Jacher W., Szpinter J., red., 1996: Zarządzanie jakością. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Bugdol M., Jacher W., Szpinter J., red., 1998: Polityka jakości polskich przedsiębiorstw w dobie integracji europejskiej. Racibórz-Wiedeń.
• Bugiel J., Burkiewicz M., Haber L.H., Pawnik W., 1990: Praca jako wartość w świadomości załogi przedsiębiorstwa przemysłowego. Kraków.
• Bukowska-Floreńska I., 1987: Społeczno-kulturowe funkcje tradycji w społecznościach industrialnych Górnego Śląska. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Błasiak W., Nawrocki T., Szczepański M.S., 1994: Górny Śląsk 2005. Scenariusz restrukturyzacji. Katowice: Ośrodek Badań Społeczno-Kulturowych TZK.
• Bukowska-Floreńska I., 2007: Rodzina na Górnym Śląsku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Chałasiński J., 1935: Antagonizm polsko-niemiecki w osadzie fabrycznej "Kopalnia" na Górnym Śląsku. Warszawa: Dom Książki Polskiej.
• Ciarkowski K., 1978: Analiza fluktuacji załogi Fabryki Kotłów Przemysłowych "FA- KOP" w Sosnowcu w latach 1970-1974. W: J. Sztumski, red.: Z problemów socjologii przemysłu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Faliszek K., Łęcki K., Wódz K., 2001: Górnicy. Zbiorowości górnicze u progu zmian. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Glimos-Nadgórska A., 2000: Polskie szkolnictwo powszechne województwa śląskiego (1922-1939). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Gramlewicz M., 1978: Postawy wobec pracy załogi Rybnickich Zakładów Wyrobów Metalowych "Huta Silesia". W: J. Sztumski, red.: Z problemów socjologii przemysłu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Gruszczyński L.A., 1992: Socjologia wobec bezrobocia. Kilka refleksji wstępnych. W: W. Jacher, red.: Metodologiczne problemy badań zachowań pracowniczych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jacher W., 1979: Stosunki międzyludzkie. W: Tenże: Człowiek i praca. Alfabet wiedzy o pracy ludzkiej. Opole.
• Jacher W., 1980: Praca i kultura - refleksje socjologiczne. "Zaranie Śląskie", z. 1.
• Jacher W., 1984: Refleksje socjologiczne o etosie górnika polskiego. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 16.
• Jacher W., 1992: Społeczna przestrzeń restrukturyzacji w przedsiębiorstwach województwa katowickiego. W: W. Jacher, red.: Metodologiczne problemy badań zachowań pracowniczych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jacher W., red., 1981: Socjologiczne aspekty wprowadzania czterobrygadowego systemu pracy w górnictwie węgla kamiennego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jacher W., red., 1985: Socjologiczne mierniki efektywności pracy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jacher W., red., 1988: Metodologiczne problemy badań struktur i procesów społecznych w przedsiębiorstwie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jacher W., red., 1991: Analiza struktur i zachowań w przedsiębiorstwie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jacher W., red., 1992a: Metodologiczne problemy badań zachowań pracowniczych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jacher W., red., 1992b: Społeczność zakładu pracy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jankowska E., 1984: Praca zawodowa kobiet w ujęciu teorii stratyfikacji społecznej. W: W. Mrozek, red.: Z badań nad problematyką socjologii zawodu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kasprów E., 1972: Czynniki adaptacji kobiet do zawodów tradycyjnie męskich. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 10.
• Klimiński B., 1991: Hierarchia wartości i postawy górników wobec pracy. W: W. Jacher, red.: Analiza struktur i zachowań w przedsiębiorstwie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Klimiński B., 1992: Internalizacja postaw wobec pracy. W: W. Jacher, red.: Metodologiczne problemy badań zachowań pracowniczych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kokot J., 1966: Przemiany gospodarcze na Śląsku w latach 1945-1955. Opole.
• Kossak-Szczucka Z., 1932: Nieznany kraj. Warszawa.
• Kossak-Szczucka A., 1981: W kraju pracy. W: W. Janota, oprac.: Z czarnego kraju. Górny Śląsk w reportażu międzywojennym. Katowice.
• Leśnikowski M., 1979: Wybrane aspekty adaptacyjne zakładu pracy. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 13.
• Michalczyk M., Szafron E., 1979: Postawy robotników wielkoprzemysłowych wobec pracy, zawodu, wykształcenia. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 13.
• Morcinek G., 1947: Wyrąbany chodnik. Cieszyn.
• Morcinek G., 1981: Biedaszyby na Śląsku. W: W. Janota, oprac.: Z czarnego kraju. Górny Śląsk w reportażu międzywojennym. Katowice.
• Mrozek W., 1965: Rodzina górnicza. Przekształcenia społeczne w górnośląskim środowisku górniczym. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Mrozek W., 1987: Górnośląska rodzina robotnicza w procesie przeobrażeń. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Ney R., 2006: Strategia restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. Doświadczenia i prognozy. Kraków: Wydawnictwo IGSMiE PAN.
• Pucek Z., 1970: Atrakcyjność zawodu górniczego na tle życzeń zawodowych i oświatowych dążeń młodzieży szkolnej Rybnickiego Okręgu Węglowego. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 8.
• Radziewicz-Winnicki A., 1979: Płynność kadr w przemyśle a racjonalny system wprowadzania do pracy. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 13.
• Rybicki P., 1938: O badaniu socjograficznym Śląska. Katowice.
• Rybicki P, red., 1963: Badania nad osiedlami górniczymi. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 1.
• Stasiński W., 1979: Struktura społeczno-demograficzna załogi a jej fluktuacja (analiza statystyczna). "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 13.
• Suchoń A., ks., 1992-1993: Stan etosu pracy górnika śląskiego w okresie rządów totalitarnych. "Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne", T. 25/26.
• Swadźba U., 2000: Górnicy w procesie reform. Orientacje i strategie zawodowe. W: S. Partycki: Społeczna gospodarka rynkowa w Polsce. Lublin: UMCS.
• Swadźba U., 2001: Śląski etos pracy. Studium socjologiczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Swadźba U., 2007: Czy praca jest ważna dla rybniczan? W: U. Swadźba, red.: Praca, rodzina, obowiązki, czas wolny, czyli o stylu życia mieszkańców Rybnika. Katowice: Gnome.
• Swadźba U., red., 2007: Praca, rodzina, obowiązki, czas wolny, czyli o stylu życia mieszkańców Rybnika. Katowice: Gnome.
• Szczepański M.S., 1997: Opel z górniczym pióropuszem. Restrukturyzacja województwa katowickiego 1989-1996. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Szczepański M.S., red.: 1994: Górnicy górnośląscy - ludzie zbędni, ludzie luźni? Szkice socjologiczne. Kraków-Katowice: Wydawnictwo AMP.
• Szefer-Timoszenko J., Stolorz-Raab T., 1978: Wartość pracy zawodowej w środowisku wysoko wykwalifikowanej kadry technicznej. W: J. Szefer-Timoszenko, red.: Wartość pracy zawodowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Szramek E., 1934: Śląsk jako problem socjologiczny. Próba analizy. Katowice.
• Sztumski J., red., 1978: Z problemów socjologii przemysłu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Sztumski J., Wódz J., 1984: Z problematyki konfliktów społecznych i dezorganizacji społecznej. Wrocław: Ossolineum.
• Sztumski J., Wódz J., red., 1989: Problemy socjologiczne aglomeracji wielkoprzemysłowej Górnego Śląska. Wrocław: Ossolineum.
• Świątkiewicz W., 1984: Ciągłość i zmiana stylu życia wybranych kategorii zawodowych klasy robotniczej i inteligencji. W: W. Mrozek, red.: Z badań nad problematyką socjologii zawodu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Świątkiewicz W., 1997: Tradycja i wybór. Socjologiczne studium religijności na Górnym Śląsku. Katowice-Wrocław.
• Wanatowicz M.W., 1986: Inteligencja na Śląsku w okresie międzywojennym. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Weber M., 1994: Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Lublin.
• Więcek J., 1970: Przemiany w strukturze załóg dołowych kopalń węgla kamiennego "Murcki" i "Dębieńsko" w latach 1958-1964. "Górnośląskie Studia Socjologiczne",T.8.
• Wódz K., 2001: Górnicy. Zbiorowości górnicze u progu zmian. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Wódz K., red.. 1997: Górnicy wobec wyzwań restrukturyzacji. Raport z badań w województwie katowickim. Katowice.
• Zagórska B., 1978: Absencja w przemysłowym zakładzie pracy jako przedmiot badań socjologicznych. W: J. Sztumski, red.: Z problemów socjologii przemysłu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Życie codzienne bezrobotnych w regionie Górnego Śląska. Warszawa 1992.
• Żygulska A., Żygulski J., 1972: Problem fluktuacji załóg przemysłowych na przykładzie województwa katowickiego. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 10.
• Żywirska M., oprac., 1949: Życiorysy górników. Katowice