Planowanie i dokonywanie wydatków publicznych w ramach budżetu obywatelskiego - uwagi de lege lata

• Autorzy: Anna Ostrowska

Warianty tytułu

Planning and Spending Public Expenditure within the Framework of Participatory Budgeting - de lege lata Remarks

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Po sześcioletnim okresie praktykowania przez polskie samorządy instrumentu budżetu obywatelskiego wyłącznie w ramach lokalnie regulowanych procedur konsultacyjnych w 2018 r. po raz pierwszy weszły w życie ustawowe podstawy powyższego instrumentu partycypacji społecznej. Uchwalenie ustawowych przepisów dotyczących budżetu obywatelskiego z jednej strony niejako zalegalizowało stosowaną dotychczas praktykę samorządową, lecz z drugiej strony jednoczesne wprowadzenie obligatoryjności tego budżetu w miastach na prawach powiatu zniekształciło ideę partycypacji. W artykule przeprowadzono ocenę stosowania nowych podstaw ustawowych budżetu obywatelskiego w świetle przepisów regulujących planowanie i dokonywanie wydatków publicznych, poprzedzając ją uwagami dotyczącymi genezy wprowadzania tego instrumentu w innych krajach. Głównym celem artykułu jest dokonanie powyższej oceny przy zachowaniu równowagi argumentów za i przeciw stosowaniu budżetu obywatelskiego przez polskie samorządy. Rozważaniom zawartym w artykule towarzyszyło rzadko podejmowane w literaturze pytanie: jaki jest charakter prawny wydatków publicznych dokonywanych w ramach budżetu obywatelskiego?(abstrakt oryginalny)

EN

After six years of Polish local government authorities practising participatory budgeting only within the framework of locally regulated consultation procedures, the year 2018 marked the official establishment of the statutory basis of the instrument in question. The adoption of statutory regulations for participatory budgeting has, on the one hand, legitimised the current practices of local government authorities to some extent, but on the other hand, making participatory budgets an obligatory instrument in towns and cities with poviat rights has warped the idea of participation. The article offers an assessment of the application of the new statutory basis of participatory budgeting in the light of the provisions regulating the planning and spending of public expenditure, accompanied by remarks on the origin of adoption of this instrument in other countries. The main aim of the article is to make the said assessment while maintaining a balance between the arguments for and against the utility of participatory budgeting from the perspective of Polish local government authorities. The discussion featured in the article comes with a question raised thus far quite rarely in the relevant literature: what is the legal nature of public expenditure spent within the framework of a participatory budget?(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Budżet; Budżet obywatelski; Polityka budżetowa; Planowanie budżetowe; Wydatki budżetowe

EN

Budget; Participatory budgeting; Budgetary policy; Budget planning; Budget expenditures

• Czasopismo: Krytyka Prawa
• Rocznik: 2020
• Numer: T. 12, Nr 3
• Strony: 196--213

Twórcy

autor

Anna Ostrowska

• Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży

Bibliografia

• Czarnecki K., Udział mieszkańców w ustalaniu wydatków budżetu gminy w ramach tzw. budżetu partycypacyjnego (na przykładzie Torunia w latach 2013-2014), "Prawo BudżetowePaństwa i Samorządu" 2014, 2.
• Ewaluacja procesu wdrażania budżetu obywatelskiego w Krakowie w 2016 r. Raport końcowy,Miejskie Centrum Dialogu, Kraków 2016, https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=73898(dostęp: 20.03.2020).
• Gajewski S., Ustawy samorządowe. Nowe instytucje. Analiza z przykładami i wzorami dokumentów,Warszawa 2018.
• Informacja o wynikach kontroli. Funkcjonowanie budżetów partycypacyjnych (obywatelskich),Nr ewid. 20/2019/P/18/064/LGD, Najwyższa Izba Kontroli, Delegatura w Gdańsku,Gdańsk 2019, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/budzety-partycypacyjne.html(dostęp:20.03.2020).
• Kościuk D.J., Kulikowska-Kulesza J.E., Zawadzka-Pąk U.K., Lotko E., Budżet partycypacyjnyjako instrument wspierania realizacji lokalnych zadań publicznych - analiza administracyjno-finansowa miast wojewódzkich, [w:] B. Dolnicki (red.), Sposoby realizacji zadańpublicznych, Warszawa 2017.
• Kowanda C., Bierzcie i dzielcie, "Polityka" 2014, 14.
• Marchaj R., Charakter prawny uchwały rady gminy w sprawie budżetu obywatelskiego, "SamorządTerytorialny" 2017, 11.
• Ostrowska A., Samorządowe prawo dotacyjne. Dotacje jako wydatki jednostek samorząduterytorialnego, Warszawa 2018.
• Problematyka finansowania przez gminę w ramach budżetu obywatelskiego zadań realizowanych na terenach stanowiących własność spółdzielni mieszkaniowych bądź wspólnot mieszkaniowych,Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku, Wyjaśnienia Nr RP.0441/110/10/1/2019z 5.04.2019 r., http://bip.gdansk.rio.gov.pl/?a=4926 (dostęp: 20.03.2020).
• Rajca L., Local governance a partycypacja obywateli, [w:] J. Wojnicki (red.), Europejskie modelesamorządu terytorialnego. Stan obecny i perspektywy, Warszawa 2014.
• Rajca L., Reformy samorządu terytorialnego w Anglii w latach 1997-2010, Toruń 2012.
• Rybińska D., Instytucja budżetu obywatelskiego jako narzędzia rozwoju samorządu lokalnego,"Finanse i Prawo Finansowe" 2018, 17.
• Sobol A., Rzeńca A., Ekspertyza dotycząca budżetów obywatelskich w innych państwach, [w:]Informacja o wynikach kontroli. Funkcjonowanie budżetów partycypacyjnych (obywatelskich),Najwyższa Izba Kontroli. Delegatura w Gdańsku, Nr ewid. 20/2019/P/18/064/LGD,https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/budzety-partycypacyjne.html.
• Stoker G., Transforming Local Governance: from Thatcherism to New Labour, London 2004.
• Sześciło D., Uwarunkowania prawne budżetu partycypacyjnego w Polsce, "Finanse Komunalne"2012, 12.
• Tyniewicki M., Funkcjonowanie rezerw w budżecie jednostki samorządu terytorialnego - wybraneproblemy praktyczne, "Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych"2014, 8.
• Zawadzka-Pąk U. K., Ochrona dobra wspólnego poprzez budżet partycypacyjny (obywatelski). Studium aksjologiczno-prawne, Białystok 2019.

Identyfikatory

DOI

10.7206/kp.2080-1084.403