Prawne problemy wypadków przy pracy i chorób zawodowych w rolnictwie

• Autorzy: Helena Szewczyk

Warianty tytułu

Legal Problems of Accidents at Work and Occupational Diseases in Agriculture

Les problèmes juridiques des accidents du travail et des maladies professionnelles dans l'agriculture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Uciążliwość pracy w gospodarstwie rolnym wiąże się z jej specyficznym charakterem1. Niski poziom stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie to przyczyny licznych zagrożeń dla zdrowia i życia rolników, skutkujące wysoką wypadkowością i zachorowalnością na rolnicze choroby zawodowe. Ten stan rzeczy skłania do szczególnego zainteresowania się wszelkimi możliwymi formami działań, mającymi na celu jego poprawę. Za jeden z podstawowych obszarów wskazanych działań należy uznać system ubezpieczenia społecznego rolników, który na mocy obowiązujących regulacji prawnych obejmuje nie tylko działania mające na celu kompensację szkody poniesionej przez ubezpieczonego w wyniku wystąpienia tzw. zdarzeń losowych, lecz także działania prewencyjne, zapobiegające wypadkom przy pracy i rolniczym chorobom zawodowym. Do kręgu osób objętych postanowieniami rozporządzenia 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego3, zalicza się również rolników spełniających warunki przewidziane do nabycia prawa do świadczeń systemu zabezpieczenia społecznego4. Zasady obejmowania ubezpieczeniem wypadkowym rolników określają szczegółowo przepisy ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników5. Ochrona ubezpieczeniowa wynikająca z tej ustawy dotyczy wszystkich osób, dla których stałym źródłem utrzymania jest praca w gospodarstwie rolnym. (fragment tekstu)

EN

The burden of working in an agricultural farm, related to its specific character, as well as a low standard of safety and hygiene of work in agriculture, are the reasons of numerous dangers to the health and life of farmers, resulting in high accident and occupational disease rates. We can talk about an accident at agricultural work only when three elements occur at the same time, i.e. the event is unexpected, the reason is external and there is a relation to the work. In relation to accidents taking place during the agricultural work, the duration of a working day cannot become a border determining the event being sudden or not. The work in agriculture cannot be specified in terms of hours as a working day in a factory can, because it lasts from dusk until dawn, and the whole 24 hours many a time. If an accident happens in the area of a household or a farm, then such an event may be considered an accident at agricultural work provided that it remains in relation to the activities associated with agricultural activity or in relation to such, even if they go beyond the scope of usual activities. The scope of the concept of an accident at agricultural work is also extended to an event that takes place during the performance of usual activities associated with agricultural activity or in relation to the performance of such activities outside the area of the farm, and on the way to the place of their performance and back. A single compensation exclusively by way of detriment to health or death because of an accident at agricultural work or occupational disease is compensation from the agricultural accident insurance; the agricultural pension by way of unfitness to work is given on general principles, because it is included in the scope of pension insurance. Nowadays, according to article 10, item 1 of the act on social insurance of farmers, a single compensation is granted to the insured, who suffered permanent or long-term detriment to his/her health by way of an agricultural occupational injury or occupational disease, and to the members of the family of the insured, who died because of an agricultural injury or occupational disease. The agricultural pension by way of unfitness to work is granted as a permanent pension, if total unfitness of the insured to work on a farm is permanent and the intentionality of professional retraining was not stated. In other cases, the agricultural pension by way of unfitness to work is granted as a periodical pension for the period indicated by the decision of the Chairman of the Treasury or up to the moment of the pensioner having the coverage of another social insurance. The realization of active insurance prevention, aiming at the prevention of occupational diseases and diseases of occupational origin in the agricultural environment, accident rate and unfitness to work, is also the duty of accident insurance. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Praca; Wypadki przy pracy; Choroby zawodowe; Regulacje prawne; Rolnictwo; Gospodarstwa rolne; Ubezpieczenia społeczne; Ubezpieczenia rolnicze; Prawo odszkodowań

EN

Labour; Accidents at work; Industrial disease; Legal regulations; Agriculture; Arable farm; Social insurance; Agriculture insurance; Compensation law

• Czasopismo: Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej / Uniwersytet Śląski
• Rocznik: 2005
• Tom: 16
• Strony: 148--173

Twórcy

autor

Helena Szewczyk

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Banaszkiewicz B.: Reforma ubezpieczeń społecznych rolników. "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1991, nr 4, s. 3.
• Bińczycka - Majewska T.: Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej. Kraków 1999, s. 336.
• Bińczycka-Majewska T.: Choroby zawodowe w normach Wspólnoty Europejskiej. "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 1993, nr 10-11, s. 69-76.
• Bińczycka-Majewska T.: Prawne aspekty chorób zawodowych. "Państwo i Prawo" 1993, z. 7, s. 51-60.
• Dąbrowska E.: Świadczenia pozaemerytalne rolników indywidualnych i ich rodzin. Warszawa 1989, s. 41.
• Giżejowska A., Świątkowski A.M.: Zabezpieczenie społeczne. Komentarz. Kraków 2004, s. 106.
• Jędrasik-Jankowska I.: Stres jako przyczyna wypadku przy pracy (na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego). "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 1988, nr 2.
• Jędrasik-Jankowska I.: Ubezpieczenie społeczne. T. 3: Ubezpieczenie chorobowe. Ubezpieczenie wypadkowe. Warszawa 2003, s. 148.
• Jończyk J.: Prawo zabezpieczenia społecznego. Kraków 2001, s. 290.
• Koczur W. w: System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe. Warszawa 2003, s. 208.
• Koczur W.: Organizacja i finansowanie ubezpieczenia społecznego rolników. "Wieś i Państwo" 1992, nr 1, s. 106-113.
• Koczur W.: Ubezpieczenie społeczne rolników. Zarys problematyki organizacji i finansowania. W: Prawo pracy. Zabezpieczenie społeczne (z aktualnych zagadnień). Red. B.M. Ćwiertniak. Opole 2001, s. 325.
• Kroner J.: Poselskie "tak" dla orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Rzeczpospolita 1993 r., nr 94 (3438), s. 1.
• Kroner J.: Rolnicza ubezpieczalnia po trzech latach. "Rzeczpospolita" z 1 lutego 1994 r., nr 26 (3675), s. 12.
• Liszcz T.: Ubezpieczenie społeczne i zaopatrzenie społeczne w Polsce. Kraków-Lublin 1997, s. 168.
• Loga J.: Wypadek przy pracy. Pojęcie prawne. Warszawa 1981, s. 7.
• Małysz F.: Wypadki i choroby zawodowe w gospodarstwie rolnym oraz świadczenia (1). "Polityka Społeczna" 1989, nr 2.
• Muszalski W.: Wypadki pracujących w rolnictwie indywidualnym a działalność profilaktyczna. "Polityka Społeczna" 1991, nr 7, s. 9.
• Olesiński J.: Działalność Państwowej Inspekcji Pracy w 1990 r. (II). "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 1992, nr 11.
• Ostrowski L.: Problemy społeczne wsi polskiej. Warszawa 1989, s. 53.
• Perestaj S., S. Szymańska: Ubezpieczenie społeczne rolników (zagadnienia prawne). "Przegląd Sądowy" 1991, nr 3, s. 31.
• Pławucka H.: Rodzaje inwalidztwa w przepisach prawa emerytalno-rentowego. "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 1984, nr 4.
• Pławucka H.: System ubezpieczenia społecznego rolników. "Państwo i Prawo" 1992, z. 6, s. 73.
• Pławucka H.: Systemy ubezpieczenia społecznego. W: Problemy prawa ubezpieczeń społecznych. Red. B. Wagner. Kraków 1996, s. 153.
• Pławucka H.: Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników - wybrane problemy prawne. Referat na konferencję PSUS w Poznaniu w 1995 r.
• Rychlik T., J.Kosieradzki: Podstawowe pojęcia w ekonomice rolnictwa. Warszawa 1978, s. 181.
• Sanetra W.: Uwagi o uprawnieniach PIP. "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 1989, nr 4-5.
• Szewczyk H.: Niektóre problemy zabezpieczenia emerytalno-rentowego rolników. "Wieś i Państwo" 1992, nr 1, s. 89.
• Szewczyk H.: Stres jako przyczyna wypadku przy pracy. "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2003, nr 6, s. 31.
• Szymanek T., W. Zarychta: Wypadki przy pracy i dochodzenie roszczeń. Warszawa 2004, s. 37.
• Szymańska S.: Problematyka prawna ubezpieczenia społecznego rolników. "Przegląd Sądowy" 1995, nr 11-12, s. 70-72.
• Szymańska S.: Wypadek przy pracy w gospodarstwie rolnym w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i piśmiennictwa za lata 1978-1980 (zagadnienia wybrane). "Nowe Prawo" 1981, nr 6.
• Szymańska S.: Zawał serca jako wypadek przy pracy na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego. "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 1984, nr 11.
• Wierzbowski B.: Ubezpieczenia społeczne a inne systemy świadczeniowe w rolnictwie. "Wieś i Państwo" 1993, nr 2, s. 116.
• Wojtaszewska K.: Wypadki przy pracy w gospodarstwie rolnym. "Polityka Społeczna" 1982, nr 6.
• Zieleciecki M.: System zabezpieczeń społecznych. W: Zatrudnienie i ochrona socjalna. Red. Z. Brodecki. Warszawa 2004, s. 373.
• Zieliński T.: Ubezpieczenia społeczne pracowników. Warszawa-Kraków 1994, s. 23.