Zagospodarowanie i planowanie rozwoju otoczenia kolejowych węzłów przesiadkowych w terenach objętych suburbanizacją

• Autorzy: Łukasz Kotuła

Warianty tytułu

Development and Planning of Railway Transport Hubs Surroundings in Areas Covered by Suburbanization

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rozwój infrastruktury stacji i przystanków kolejowych na terenach objętych procesem suburbanizacji odgrywa istotną rolę centrotwórczą w strukturze osadniczej aglomeracji. Szczególne znaczenie ma wielofunkcyjne zagospodarowanie i planowanie zmian w ich otoczeniu. Celem opisanego w niniejszym artykule badania było rozpoznanie i zobrazowanie aktualnego oraz planowanego zagospodarowania otoczenia wybranych kolejowych węzłów przesiadkowych. Zakres przestrzenny niniejszego opracowania objął 4 węzły przesiadkowe położone w aglomeracji krakowskiej: Wieliczka Park, Wieliczka Rynek-Kopalnia, Skawina i Zabierzów. Zbadana i zobrazowana została aktualna funkcjonalność węzłów oraz zabudowy w zakresie m.in. usług publicznych w strefie rzeczywistej dostępności pieszej do peronów kolejowych. Analizie poddany został również projektowany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego rozwój tych obszarów, obejmujących m.in. centra miejscowości. (abstrakt oryginalny)

EN

Development of railway stations and stops infrastructure in areas undergoing suburbanisation process performs an important centre-forming role in the settlement structure of the agglomeration. Multifunctional development and planning of changes in their surroundings is especially important. The aim of the study presented in this article was identification and illustration of actual and planned development of selected railway transport hubs surroundings. Spatial scope of this elaboration covered four transport hubs located in Kraków agglomeration: Wieliczka Park, Wieliczka Rynek-Kopalnia, Skawina and Zabierzów. The current functionality of the hubs and buildings was examined and illustrated in the area of, among others, public services in the zone of actual pedestrian accessibility to railway platforms. Development of these areas, including city centres, planned in local spatial development plans has been also analysed. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Suburbanizacja; Węzeł kolejowy; Infrastruktura kolei

EN

Suburbanization; Railway junction; Rail infrastructure

• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2021
• Tom: 69
• Strony: 50--62

Twórcy

autor

Łukasz Kotuła

• Instytut Rozwoju Miast i Regionów

Bibliografia

• Bartosiewicz B., Wiśniewski S., 2016, Kolej Aglomeracyjna jako element systemu lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi, Space - Society - Economy, 18, 49-65. https://doi.org/10.18778/1733-3180.18.04.
• Bocheński T., 2017, Analiza rozmieszczenia i funkcjonowania stacji pasażerskich i dworców kolejowych w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(1), 19-35. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.002.6731.
• Bul R., 2017, Węzły przesiadkowe jako główny element zintegrowanego systemu transportu publicznego w aglomeracji poznańskiej, Transport Miejski i Regionalny, 9, 11-19.
• Cervero R., Ferrell C., Murphy S., 2002, Transit-Oriented Development and Joint Development in the United States: A Literature Review, Transit Cooperative Research Program, Research Results Digest, 52.
• Dragan W., 2016, Wpływ lokalizacji dworca kolejowego na kształtowanie się przestrzeni miejskiej wybranych miast lokacyjnych Górnego Śląska [w:] S. Sitek (red.), Stare i nowe problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, z. 7, PTG oddział Katowicki, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, 145-156.
• Faron A., 2014, Wybrane czynniki struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta, których kształtowanie może wpływać na zachowania transportowe mieszkańców, Logistyka, 3, 1666-1675.
• Faron A., Dudek M., 2016, Otoczenie przystanków Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej jako element kształtujący potencjał pasażerski, Transport Miejski i Regionalny, 12, 25-28.
• Faron A., 2018, Wpływ dostępności pieszej oraz lokalizacji przystanku kolejowego na jego potencjał pasażerski, Transport Miejski i Regionalny, 5, 12-17.
• Federal Railroad Administration, 2011, Station Area Planning for High-Speed and Intercity Passenger Rail, U.S. Department of Transportation, Office of Railroad Policy and Development. Dostępne na: https://railroads.dot.gov/sites/fra.dot.gov/files/fra_net/2358/FRA_Station_Area_Planning_June_2011_c.pdf [data dostępu: 03.02.2021].
• Foljanty K., 2016, Przekształcanie zabytkowych dworców i terenów kolejowych w struktury wielofunkcyjne, Architektus, 2(46), 65-78. https://doi.org/10.5277/arc160205.
• Gadziński J., Goras E. (red.), 2019, Raport o stanie polskich miast. Transport i mobilność miejska, Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR, Warszawa.
• Guerra E., Cervero R., 2013, Is a Half-Mile Circle the Right Standard for TODs?, Access Magazine, 42, 17-23.
• Jaszczak A., Witkowska M., 2012, Problemy rewitalizacji dworców i obiektów komunikacji kolejowej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 18, 70-81.
• Jurkowski W., 2016, Stacje kolejowe w strefach podmiejskich jako zintegrowane węzły przesiadkowe. Analiza porównawcza Krakowa, Łodzi, Poznania i Wrocławia, Problemy Rozwoju Miast, 4, 53-63.
• Jurkowski W., 2017, Ocena integracji zabudowy mieszkaniowej z infrastrukturą kolejową w obszarach wiejskich w strefie podmiejskiej Wrocławia, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(2), 31-42. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.009.7391.
• Kosmowski P., 2016, Wyposażenie w usługi wybranych zrewitalizowanych dworców kolejowych w Polsce i ich otoczenia, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(2), 44-55. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.010.6308.
• Kotuła Ł., 2020, Rola i dostępność Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej w terenach objętych suburbanizacją na przykładzie połączenia kolejowego Kraków - Miechów, Urban Development Issues, 66, 59-68. https://doi.org/10.2478/udi-2020-0011.
• Kowalczyk K., 2018, Typologia multimodalnego potencjału linii kolejowych zlokalizowanych w strefach podmiejskich największych polskich aglomeracji, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21(1), 17-33. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.002.9182.
• Masik G., 2018, Suburbanizacja demograficzna i przestrzenna na Obszarze Metropolitalnym Gdańsk-Gdynia-Sopot, Studia Obszarów Wiejskich, 50, 155-170. https://doi.org/10.7163/SOW.50.9.
• Ogrodnik D., 2006, Dworce i przystanki kolejowe a miejskie przestrzenie publiczne, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Architektura, 44, 139-148.
• Ogrodnik D., 2007, Rewitalizacja proekologiczna na przykładzie otoczenia dworców i przystanków kolejowych Krakowskiego Obszaru Metropolitarnego, Czasopismo Techniczne, 7-A, 105-111.
• Peters D., 2009, The Renaissance of Inner-City Rail Station Areas: A Key Element in Contemporary Urban Restructuring Dynamics, Critical Planning, 16, 163-185.
• Pięt A., 2014, Przestrzeń publiczna wewnątrz dworców kolejowych i w ich otoczeniu, Architecturae et Artibus, 3, 45-53.
• Poliński J., 2016, Dworce we współczesnym transporcie kolejowym, Prace Instytutu Kolejnictwa, 150, 51-58.
• Wilde Th. S., 2002, Multiple use of space in railway station areas, [w:] C.A. Brebbia, J.F. Martin-Duque, L.C. Wadhwa (red.), The Sustainable City II, WIT Press, Southampton (Wielka Brytania), 529-538. https://doi.org/10.2495/URS020501.
• Zacharias J., Zhang T., Nakajima N., 2011, Tokyo Station City: The railway station as urban place, URBAN DESIGN International, 16, 242-251. https://doi.org/10.1057/udi.2011.15.
• Zuziak Z.K., 2008, Projekty rewitalizacji otoczenia dworców i przystanków kolejowych, Rozwój Regionalny w Małopolsce, raport, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, 3(15), 25-38.
• Uchwała nr XLVI/763/2010 Rady Miejskiej w Wieliczce z dnia 10 listopada 2010 r. (Dz. Urz. Woj. 2010.662) w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Wieliczka - obszar "A".
• Uchwała nr XIIN/456/13 Rady Miejskiej w Skawinie z dnia 12 grudnia 2013 r. (Dz. Urz. Woj. 2014.266) w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta Skawina w jego granicach administracyjnych.
• Uchwała nr XVI/198/19 Rady Miejskiej w Skawinie z dnia 30 grudnia 2019r. (Dz. Urz. Woj. 2020.622) w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta Skawina w jego granicach administracyjnych - etap II.
• Uchwała nr XII/64/03 Rady Gminy Zabierzów z dnia 30 maja 2003 r. (Dz. Urz. Woj. 2003.2272) w sprawie miejscowego planu zagospodarowania sołectw Kochanów i Zabierzów w gminie Zabierzów.
• Uchwała nr XI/115/15 Rady Gminy Zabierzów z dnia 30 października 2015 r. (Dz. Urz. Woj. 2015.6703) w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru "Rynek w Zabierzowie".
• Uchwała nr XLI/404/18 Rady Gminy Zabierzów z dnia 16 lutego 2018 r. (Dz. Urz. Woj. 2018.1866) w sprawie w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectwa Bolechowice - w części obejmującej tereny od południowej krawędzi drogi powiatowej nr 2128 K w kierunku południowym.
• Uchwała nr XLI/405/18 Rady Gminy Zabierzów z dnia 16 lutego 2018 r. (Dz. Urz. Woj. 2018.1867) w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectwa Brzezie - w części obejmującej tereny od południowej krawędzi drogi powiatowej nr 2128 K w kierunku południowym.
• Uchwała nr XXXI/372/17 Rady Miejskiej w Wieliczce z dnia 26 stycznia 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji miasta Wieliczka na lata 2016-2023.
• Uchwała nr XXVII/390/17 Rady Miejskiej w Skawinie z dnia 22 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Skawina na lata 2016-2022.
• Uchwała nr XXVIII/290/17 Rady Gminy Zabierzów z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXIV/257/16 Rady Gminy Zabierzów z dnia 22 grudnia 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata 2016-2022.
• Geoportal Krajowy: https://mapy.geoportal.gov.pl/imap/Imgp_2.html?gpmap=gp0 [korzystano wielokrotnie].
• Google Maps: https://www.google.pl/maps/ [korzystano wielokrotnie].
• Koleje Małopolskie - Autobusowe Linie Dowozowe: https://malopolskiekoleje.pl/index.php/trasy/autobusowe-linie-dowozowe [data dostępu: 22.02.2021].
• ZTP - Komunikacja Miejska w Krakowie, Aktualny schemat sieci: kmkrakow.pl/schematy-sieci/aktualny-schemat-sieci.html [data dostępu: 05.02.2021].
• OpenStreetMap - dane przestrzenne: http://download.geofabrik.de/europe/poland/malopolskie.html [data dostępu: 08.02.2021].
• PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. - Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów: https://portalpasazera.pl/ [data dostępu: 05.02.2021].
• System Informacji Przestrzennej (SIP) Skawina: https://www.sip.gison.pl/skawina [korzystano wielokrotnie].
• System Informacji Przestrzennej (SIP) Wieliczka: http://www.wieliczka.e-mpzp.pl/index.php?project_id=wieliczka [korzystano wielokrotnie].
• System Informacji Przestrzennej (SIP) Zabierzów: https://sip.gison.pl/zabierzow [korzystano wielokrotnie].

Identyfikatory

DOI

10.51733/udi.2021.69.05