Diagnoza procesów motywacyjnych - nowe wyzwania i niewykorzystane możliwości psychologii sądowej

• Autorzy: Józef Krzysztof Gierowski

Warianty tytułu

Diagnosis of the Motivational Processes - the New Challenges and Unused Opportunities of Forensic Psychology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rozważając relacje, jakie zachodzą pomiędzy prawem i psychologią, wskazać można pewne obszary, koncepcje i teorie, w których tkwią dotąd niewykorzystane, potencjalne możliwości szerszego zastosowania psychologii w postępowaniu karnym. Dobrą ilustracją i przykładem wspomnianego zjawiska mogą być kwestie dotyczące psychologii motywacji. Jednym z ważniejszych obszarów zastosowania psychologii w praktyce prawnej jest odtwarzanie i ocena procesów psychicznych sprawcy leżących u podstaw jego przestępnych zachowań. Poznanie, wyjaśnienie i zrozumienie powodów ludzkiego zachowania zabronionego prawem stanowi wyzwanie zarówno dla prawników, jak i psychologów, ponieważ nie tylko ma znaczenie dla rozstrzygnięcia konkretnej sprawy, ale także może znaleźć odzwierciedlenie w działaniach profilaktycznych, wychowawczych czy prewencyjnych. Do tych kwestii odnosi się przede wszystkim psychologia motywacji, której głównym zadaniem jest odpowiedź na pytanie o przyczyny ludzkiego postępowania, również tego społecznie nieakceptowanego, naruszającego ustalony porządek etyczny i prawny. (fragment tekstu)

EN

Both psychology and law include the expertise practice and the number of research initiatives which aim is to explore and describe the psychological constructs, useful for achieving basic social functions of the law. The diagnosis of the motivational processes is the great example of the new challenges and unused opportunities of forensic psychology. The author tries to prove that it is possible (taking into account the actual status of knowledge) to use the notions of contemporary theories of motivation in the process of psychological-criminal diagnosis. The eclectic view is especially useful in the practice of forensic psychologist as well as using developing theories, for example The Regulation Personality Theory by Reykowski. The attempts to operationalise and conceptualise the construct of motivation in the justice system is particularly useful in specific situations: opinions of person's accountability, decision of medical-protection intervention, the state of physiological affect, sexual crimes. It is also proved that there is a link between the motivational processes of the perpetrator and the elements of the crime structure which are pointed in the criminal law science. Moreover, by introducing the "motivation" concept to Penal Code, it became the special forensic conception, which requires the additional operationalisation of its meaning and scale. Moreover the court is obliged to answer the question why the man who disturb the law order does it. These are very important questions about the motivation of separate criminal behavior. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo karne; Postępowanie karne; Psychologia; Psychologia człowieka; Stres psychologiczny; Molestowanie seksualne

EN

Criminal Law; Criminal procedure; Psychology; Human psychology; Psychological stress; Sexual harassment

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2011
• Tom: 2(37) Psychologia a prawo - płaszczyzny teoretyczne i aplikacyjne (związki i różnice)
• Strony: 131--158

Twórcy

autor

Józef Krzysztof Gierowski

Bibliografia

• Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., 1987: Kodeks karny. Komentarz. Warszawa
• Borum R., Bartel P., Forth A., 2002: Manual for the Structured Assessment of Violence Risk in Youth. Version 1. Consultation Edition. Florida
• Corrado R.R., Roesch R., Hart S.H., Gierowski J.K., 2002: Multi-Problem Violent Youth. A Foundation for Comparative Research on Needs, Interventions and Outcomes. Amsterdam-Berlin-Oxford-Tokyo-Washington
• Czerederecka A., Gierowski J.K., Jaśkiewicz-Obydzińska T., 2007: Ekspertyza psychologiczna. W: Ekspertyza sądowa. Zagadnienia wybrane. Red. J. Wójciekiewicz. Kraków
• Daszkiewicz K., 1982: Przestępstwo z afektu w polskim prawie karnym. Warszawa
• Domachowski W., 1983: Tendencja do ujednolicenia zachowań jako kryterium orzecznictwa. W: Materiały z II Ogólnopolskiej Konferencji nt. Współpraca psychologiczno-psychiatryczna w ekspertyzach sądowych (27-29 V 1982 r.). Red. J.M. Stanik, J. Pobocha. Katowice
• Franken R.E., 2005: Psychologia motywacji. Gdańsk
• Gasiul H., 2007: Teorie emocji i motywacji. Wyd. 2 popr. i uzup. Warszawa
• Gierowski J.K., 1996: Rola biegłego psychologa w opiniowaniu o poczytalności - problemy diagnostyczne i kompetencyjne. W: Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie. Red. J.K. Gierowski i A. Szymusik. Kraków
• Gierowski J.K., 2000: Psychologiczne wyznaczniki przestępczości. W: Psychologia. Podręcznik akademicki. Red. J. Strelau. T. 3. Gdańsk
• Gierowski J.K., Jaśkiewicz-Obydzińska T., Najda M., 2008: Psychologia w postępowaniu karnym. Warszawa
• Grzegołowska-Klarkowska H.J., 1986: Mechanizmy obronne osobowości. Warszawa
• Gudjonsson G.H., Haward L.R.C., 1998: Forensic Psychology. A guide to practice. London
• Guzowska-Dąbrowska M., 2007: Stres a zdrowie. Zależności biologiczne i psychologiczne. W: Psychologia w praktyce medycznej. Red. A. Jakubowska-Winecka, D. Włodarczyk. Warszawa
• Heszen-Niejodek I., 2000: Stres i radzenie sobie - główne kontrowersje. W: Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne. Red. I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak. Katowice
• Heszen-Niejodek I., Wrześniewski K., 2000: Udział psychologii w rozwiązywaniu problemów zdrowia somatycznego. W: Psychologia. Podręcznik akademicki. Red. J. Strelau. T. 3. Gdańsk
• Lewicki A., 1978: Geneza zaburzeń zachowania. W: Psychologia kliniczna. Red. A. Lewicki. Warszawa
• Łukaszewski W., 2000: Motywacja. W: Psychologia. Podręcznik akademicki. Red. J. Strelau. T. 2. Gdańsk
• Marcinkiewicz P., 2010: Diagnosis of the Motivational Processes of Offenders in the Administration of Justice. "Problems of Forensic Sciences", vol. 83
• Nęcka E., 1979: Regulacyjna funkcja mechanizmów obronnych. "Przegląd Psychologiczny", T. 22, nr 2
• Obuchowski K., 1983: Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa
• Reykowski J., 1970: Z zagadnień psychologii motywacji. Warszawa
• Reykowski J., 1992: Procesy emocjonalne. Motywacja. Osobowość. W: Psychologia ogólna. Red. T. Tomaszewski. Warszawa
• Reykowski J., Kochańska G., 1980: Szkice z teorii osobowości. Warszawa
• Rheinberg F., 2006: Psychologia motywacji. Przeł. J. Zychowicz. Kraków
• Rutkowski R., Sroka W., 2007: Projekt systemu oddziaływań terapeutycznych wobec sprawców przestępstw na tle seksualnym w okresie odbywania kary pozbawienia wolności. "Seksuologia Polska", T. 5, nr 1
• Salter A.C., 2003: Pokonywanie traumy. Jak zrozumieć i leczyć dorosłe ofiary wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie. Przeł. W. Sułecki. Poznań
• Salter A.C., 2005: Drapieżcy. Pedofile, gwałciciele i inni przestępcy seksualni. Kim są, jak działają i jak możemy chronić siebie i nasze dzieci. Przeł. A. Jankowski. Poznań
• Tomaszewski T., 1971: Wstęp do psychologii. Warszawa