German Population in the Ethnic Policy of "People's Poland".

• Autorzy: Andrzej Szczepański

Warianty tytułu

Ludność niemiecka w polityce etnicznej "Polski Ludowej".

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

After the Second World War, according to various sources, there were between 3.5 and 4.5 million citizens of the former German Third Reich within the borders of Poland. According to the agreements of the so-called Big Three, made during the Yalta and Potsdam conferences, this population was to be resettled within the borders of post-war Germany. The mass deportation actions lasted from 1946 to 1949 and covered the vast majority of the population, but still about 200,000 people remained in their previous places of residence. In the following years of the existence of "People's Poland", they also gradually left the country, emigrating to the West. The primary objective of this paper was to attempt to characterize ethnic policy towards the German population in the post-war Poland. Over the years, the attitude of the state towards this group has fluctuated considerably, being characterized both by repressive measures and by the possibility of enjoying a relatively undisturbed existence. (original abstract)

Po zakończeniu II wojny światowej w granicach Polski znajdowało się według różnych źródeł między 3,5 a 4,5 mln obywateli byłej III Rzeszy Niemieckiej. Zgodnie z ustaleniami tzw. Wielkiej Trójki, podjętymi w trakcie konferencji w Jałcie i Poczdamie, powyższa ludność miała zostać wysiedlona w granice powojennych Niemiec. Masowe akcje deportacyjne trwały w latach 1946 -1949 i objęły zdecydowaną większość populacji, ale w dotychczasowym miejscu zamieszkania pozostało wciąż ok. 200 tys. osób. W kolejnych latach istnienia "Polski Ludowej" również i one sukcesywnie opuszczały terytorium państwa, udając się na emigrację na Zachód. Nadrzędnym celem powstania niniejszego artykułu było podjęcie próby charakterystyki polityki etnicznej względem ludności niemieckiej w powojennej Polsce. Na przestrzeni lat stosunek państwa do powyższej grupy podlegał istotnym fluktuacjom, odznaczając się zarówno podejmowaniem wobec niej działań represyjnych, jak i umożliwieniem jej względnie niezakłóconej egzystencji. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Politics; Population; Ethnic minority

PL

Polityka; Ludność; Mniejszości narodowe

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 40
• Strony: 9--24

Twórcy

autor

Andrzej Szczepański

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy

Bibliografia

• Browarek T., Determinanty polityki etnicznej państwa polskiego po 1989 roku, "Studia Śląskie" 2015, nr LXXVII.
• Browarek T., Ludność niemiecka w polityce państwa polskiego w latach 1945 -1989, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015.
• Browarek T., Szkolnictwo dla ludności niemieckiej w polityce władz polskich w latach 1945 -1989 [w:] Edukacja mniejszościowa w Polsce. Wczoraj, dziś i jutro, red. G. Schiller, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Gliwice - Opole 2015.
• Browarek T., Szkolnictwo mniejszości niemieckiej w Polsce po II wojnie światowej, "Przegląd Historyczno-Oświatowy" 2002, nr 3 - 4.
• Browarek T., Uwarunkowania polityki etnicznej państwa polskiego po 1989 roku, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2018.
• Chałupczak H., Browarek T., Mniejszości narodowe w Polsce 1918 -1995, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000.
• Chałupczak H., Problemy metodologiczne badania polityki etnicznej państw Europy Środkowo- -Wschodniej [w:] Europa Środkowo-Wschodnia w procesie transformacji i integracji. Wymiar społeczny, red. H. Chałupczak, M. Pietraś, E. Pogorzała, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona Szymonowica w Zamościu, Wydawnictwo Officina Simonidis, Zamość 2013.
• Czubiński A., Historia Polski XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2007.
• Dekret z dnia 13 września 1946 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości niemieckiej (Dz. U. 1946.55.310).
• Friszke A., Polska. Losy państwa i narodu 1939 -1989, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2003.
• Gudaszewski G., Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2015.
• Halicka B., The everyday life of children in Polish-German Borderlands during the early postwar period [in:] Borderland Studies Meets Child Studies, ed. M. Venken, Peter Lang Edition, Frankfurt AM Mein 2017.
• Jankowiak S., Łączenie rodzin między Polską a Niemcami w latach pięćdziesiątych, "Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej" 2001, nr 9.
• Jankowiak S., Wysiedlenie i emigracja ludności niemieckiej w polityce władz polskich w latach 1945 -1970, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2005.
• Janusz G., Usytuowanie mniejszości narodowych w społeczeństwie i polityce państwa polskiego po 1945 r. [w:] Mniejszości narodowe w polskiej myśli politycznej w XX wieku, red. J. Jachymek, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1992.
• Kurcz Z., Zachowania wyborcze mniejszości niemieckiej [w:] Czy można przewidzieć? Socjologiczno-metodologiczne doświadczenia polskich badań przedwyborczych, red. W. Sitek, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław - Warszawa - Kraków 1995.
• Łodziński S., Polityka państwa polskiego wobec mniejszości narodowych w latach 1989 -1993 (Na tle rozwiązań prawnych obowiązujących w państwach europejskich i regulacji przygotowywanych w ramach prac Rady Europy), Raport Nr 22, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa 1994.
• Łodziński S., Polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w latach 1945 - 2008 [w:] Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej, red. S. Dudra i B. Nitschke, Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 2010.
• Machałek M., Pracownicy niemieccy w państwowych gospodarstwach rolnych na Ziemiach Zachodnich i Północnych do lat pięćdziesiątych XX w. Wybrane problemy [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945 -1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2016.
• Madajczyk P., Mniejszości narodowe w Polsce po II wojnie światowej, "Pamięć i Sprawiedliwość" 2004, nr 3/2(6).
• Madajczyk P., Niemcy polscy 1944 -1989, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
• Matelski D., Niemcy w Polsce w XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Poznań 1999.
• Nitschke B., Prawne położenie ludności niemieckiej w Polsce po zakończeniu wysiedleń, "Studia Zachodnie" 1999, Nr 4.
• Ociepka B., Niemcy na Dolnym Śląsku w latach 1945 -1970, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
• Olejnik L., Polityka narodowościowa Polski w latach 1944 -1960, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003.
• Roszkowski W., Historia Polski 1914 - 2004, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
• Szczepański A., Bezpieczeństwo społeczne mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem społeczności romskiej (cygańskiej), "Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy" 2019, nr 32(3).
• Szczepański A., Działalność Niemieckiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego w Legnicy w świetle polityki etnicznej realizowanej w Polsce w latach 1944 -1989, "Almanach Legnicki" 2020, nr 2.
• Szczepański A., Education of the German minority in Legnica in the years 1951 - 1963 as an element of politics of ethnicity of "People's Poland", "Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy" 2020, nr 35(2)/2020.
• Szczepański A., Ewolucja polityki etnicznej w Polsce w latach 1944 -1989, "Wrocławskie Studia Politologiczne" 2020, nr 28.
• Szczepański A., Wyjazdy etnicznych i autochtonicznych przedstawicieli mniejszości niemieckiej z terenu Polski po II wojnie światowej [w:] Geografia historyczna jako determinanta rozwoju nauk humanistycznych, red. M. Kulesza, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy, Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Łódzkiego, Legnica - Łódź 2009.
• Szulc, S., Powszechny sumaryczny spis ludności z 14 II 1946 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1947.
• Tomaszewski J., Rzeczpospolita wielu narodów, Czytelnik, Warszawa 1985.
• Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, Tom IX, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1967.
• Zenderowski R., Chałupczak H., Baluk W., Polityka etniczna: próba teoretycznej konceptualizacji [w:] Polityka etniczna współczesnych państw Europy Środkowo-Wschodniej, red. R. Zenderowski, H. Chałupczak, W. Baluk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015.
• Zenderowski R., Pieńkowski J., Kwestie narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej, Tom 1, Zagadnienia teoretyczne, Instytut Politologii UKSW, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2014.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.4451