Wybrane aktualne trendy żywieniowe. Praca przeglądowa

• Autorzy: Karolina Gadzała Karolina Gadzała , Tomasz Lesiów

Warianty tytułu

Selected Current Nutritional Trends. Review Work

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wiedza o trendach w żywieniu jest aspektem ważnym w kontekście zdrowia oraz jakości życia zarówno dla konsumentów, jak i przedsiębiorstw, ponieważ muszą one odpowiadać na wyzwania konsumentów, wyprzedzać je, by zdobyć nowych klientów, a co za tym idzie - zwiększać zyski. Celem artykułu jest scharakteryzowanie wybranych aktualnych trendów żywieniowych i dietetycznych. Wyróżnia się następujące przesłanki podążania za trendami żywieniowymi: zdrowotne, kulturowe, religijne, etyczne, ekologiczne, psychologiczne, finansowe i związane z globalizacją. Wskazano na istotę, korzyści i ograniczenia stosowania diet wegetariańskiej, wegańskiej i fleksitariańskiej, eliminacyjnej (diet bezglutenowej i bez laktozy), o niskim indeksie glikemicznym, diety w insulinooporności, diety wpływającej na zdrowie psychiczne (żywności komfortowej, oddziałującej pozytywnie na nastrój i emocje i uważne jedzenie), a także diet, które wiążą się z elimanacją marnotrawstwa jedzenia (zero odpadów, mniej odpadów, ekologiczna konsumpcja). Stosowanie każdej z nich i ich odpowiednie zbilansowanie powinno być poparte zaleceniami dietetyka i lekarza.(abstrakt oryginalny)

EN

Consumers' knowledge of the trends in nutrition is an aspect important not only in terms of their health and quality of life but also for food industry companies. They must respond to consumers' challenges and even stay ahead of them to win a crowd of new customers, thus increasing profits. The study aim is to characterize selected current nutritional and dietary trends. The following reasons for consumers to follow dietary trends are health, cultural, religious, ethical, ecological, psychological, financial, and connected with globalization. The essence, benefits, and limitations resulting from the use of different diets: vegetarian, vegan, and flexitarian diets, elimination diets (gluten-free diet and lactose-free diet), lowglycemic index diet, diet in insulin resistance, diets affecting mental health (comfort food, mood food, and mindful eating), and diets that include the elimination of food waste (no waste, less waste, freeganizm) were indicated. A dietician and doctor's recommendations should support the sensible use of any diet and its proper balance.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Żywienie człowieka; Żywienie dietetyczne

EN

Human nutrition; Dietary feeding

• Czasopismo: Nauki Inżynierskie i Technologie / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 2 (33)
• Strony: 9--25

Twórcy

autor

Karolina Gadzała Karolina Gadzała

• WAGO ELWAG Sp. z o.o.

autor

Tomasz Lesiów

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• ABCzdrowie.pl. (b.d.). Pobrano 28 grudnia z https://zywienie.abczdrowie.pl/produkty-o-wysokim-indeksie- glikemicznym
• Adamiak, D. (2020). Insulinoodporność - dieta i charakterystyczne objawy. Pobrano 28 grudnia 2020 z https://bonavita.pl/insulinoodpornosc-dieta-i-charakterystyczne-objawy
• Albala, K. (2015). The SAGE encyclopedia of food issues. Los Angeles: SAGE Publications.
• Bartholomew, R. i Pearson, M. (2015). Mindful eating: Stop mindless eating and learn to nourish body and soul. New York: Ryland Peters & Small.
• Barton, L. (2018). Food mood boosters: 10 foods for mood improvement. Healthy Place. Pobrano 28 grudnia 2020 z https://www.healthyplace.com/self-help/food-mental-health/food-mood-boosters- -10-foods-mood-improvement
• Bizzozero, J. (2019). The importance of understanding the difference between a food trend or fad. Pobrano 28 grudnia 2020 z https://www.naturalproductsinsider.com/foods/importance-understanding- difference-between-food-trend-or-fad
• Bonavita.pl. (b.d.). Pobrano 28 grudnia 2020 z https://bonavita.pl/dieta-o-niskim-indeksie- glikemicznym-efekty-jadlospis-przepisy
• Bubis, E. i Przetaczek-Rożnowska, I. (2016). Gluten i choroby wynikające z jego nietolerancji. KOSMOS. Problemy Nauk Biologicznych, 65(2), 293-294.
• Bylok, F. (2018). Społeczne aspekty konsumpcji żywności - socjologiczna perspektywa. Handel Wewnętrzny, 1(372), 5-16.
• Cambridge English dictionary. (2020). Cambridge University Press. Pobrano 28 grudnia 2020 z https:// dictionary.cambridge.org/pl/dictionary/english/trend
• Dejnaka, A. (2019). Sposoby odżywiania się przez konsumentów - nowe trendy. W: W. Nowak& K. Szalonka, (red.), Zdrowie i style życia. Wyzwania ekonomiczne i społeczne. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Derbyshire, E. J. (2017). Flexitarian diets and health: A review of the evidence-based literature. Frontiers of Nutrition, 3(55), 1-8.
• Desmond, M. i Sobiecki, J. (2019). Suplementacja w dietach wegetariańskich i wegańskich - praktyczne wskazówki. Pobrano 28 grudnia 2020 z https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/220226,suplementacja- w-dietach-wegetarianskich-i-weganskich-praktyczne-wskazowki
• Dittfeld, A., Gwizdek, K., Parol, D. i Michalski, M. (2018). Dieta bezglutenowa - charakterystyka grup docelowych. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, (72), 227-239.
• Domański, H., Karpiński, Z., Przybysz, D. i Straczuk, J. (2015). Wzory jedzenia a struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Drabik, L. i Sobol, E. (2019). Słownik języka polskiego PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Fleksitarianizm. (b.d.). Pobrano 28 grudnia 2020 z https://pl.wikipedia.org/wiki/Fleksitarianizm
• Frączek, B., Krzywański, J. i Krysztofiak, H. (red.). (2019). Dietetyka sportowa. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Gajda-Konopka, M. i Lesiów, T. (2017). Ocena wiedzy i nawyków żywieniowych u osób aktywnych fizycznie. Nauki Inżynierskie i Technologie, 2(25), 9-19.
• Gawęcki, J. (2007). Wegetarianizm jako dieta alternatywna. W: T. Mossor-Pietraszewska&J. Gawęcki (red.), Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gertig, H. i Przysławski, J. (2006). Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Górska, J. (2017). Produkty bezlaktozowe: Wzrost bez laktozy. Forum Mleczarskie Handel, 84(5). Pobrano 28 grudnia 2020 z https://www.forummleczarskie.pl/RAPORTY/665/produkty-bezlaktozowe
• Grzybowska-Brzezińska, M. (2011). Świadomość ekologiczna konsumentów a ich zachowania na rynku żywności. Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Wiedzą, (51), 242-253.
• Gzyra, D. (2013). Krótka historia weganizmu. Fabularie, 2(2), 46-51.
• Hanus, G. (2017). Prozdrowotne zachowania konsumentów na światowym rynku żywieniowym. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (326), 75-88.
• Hatalska, N. i Trapp, A. (2017). Future of food. Gdańsk: Infuture Hatalska Foresight Institute. Pobrano 28 grudnia 2020 z https://hatalska.com/wp-content/uploads/2017/07/Raport_Future_Of_Food_2017. pdf
• Hirschmann, J. R. i Zaphiropoulos, L. (2012). Kids, carrots, and candy: A practical, positive approach to raising children free of food and weight problems. New York: CreateSpace Independent Publishing Platform.
• Jankojć, A., Lesiów, T. i Biazik, E. (2016a), Substytuty mięsa firmy Quorn™ na polskim rynku. Część 1. Nauki Inżynierskie i Technologie, 3(22), 36-50.
• Jankojć, A., Lesiów, T. i Biazik, E. (2016b), Substytuty mięsa firmy QUORN™ na polskim rynku. Część 2. Nauki Inżynierskie i Technologie, 4(23), 58-76.
• Jaworski, M. i Fabisiak, A. (2017). Psychospołeczne determinanty wyboru żywności. Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, 54(3), 17-29.
• Jedlecka, W. (2016). Wegetarianizm we współczesnych religiach światowych. Zarys problemu. Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, 5(1), 263-278.
• Kaczmarczyk, S. (2014). Badania marketingowe. Podstawy metodyczne. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Kucner, A., Sierocki, R. i Wasyluk, P. (2018). Trendy. Interpretacje i konfrontacje. Olsztyn: Instytut Filozofii UWM w Olsztynie.
• Kunachowicz, H., Czarnowska-Misztal, E. i Turlejska H. (2000). Zasady żywienia człowieka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna.
• Lofgren, I. (2015). Mindful eating? An emerging approach for healthy weight management. American Journal of Lifestyle Medicine, 9(3), 212-216.
• Maj, A. (2018). Zmiana tendencji żywieniowych jako przykład zmiany społecznej. Transformacje, 1-2(96/97), 237-252.
• Mennell, S., Murcott, A. i van Otterloo, A. H. (1992). The sociology of food: Eating, diet and culture. London: Sage.
• Michałowska, J., Pastusiak, K. i Bogdański, P. (2017). Kontrowersje wokół glutenu. Wybrane Problemy Kliniczne, 8(3), 103-111.
• Mindfull.com. (b.d.). Pobrano 28 grudnia 2020 z http://mindful.com.pl/artykuly/mindful-eating-czyli- -uwazne-jedzenie
• Nosarzewski, K. (2020). Producenci żywności wciąż korzystają na rosnącej zamożności polskiego konsumenta i wzroście eksportu. Muszą jednak wyprzedzać trendy żywieniowe. Pobrano 28 grudnia 2020 z https://biznes.newseria.pl/news/producenci-zywnosci,p1841824160
• Poulain, J. P. (2002). Sociologies de l'alimentation. Paris: Presses Universitaires de France.
• Pyrzyńska, E. (2013). Dieta wegetariańska w świetle zasad prawidłowego odżywiania - postawy i zachowania wegetarian w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, (906), 27-36.
• Radziszewska, A. (2017). Nowe wzorce konsumpcji w zachowaniach polskich konsumentów. Handel Wewnętrzny, 1(366), 286-297.
• Różańska, M. (2020). Dieta w insulinooporności. Pobrano 28 grudnia 2020 z https://www.hellozdrowie. pl/artykul-dieta-w-insulinoopornosci
• Stanowisko Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka PAN w sprawie wartości odżywczej i bezpieczeństwa stosowania diet wegetariańskich. (2019). Pobrano 28 grudnia 2020 z http://www.knozc.pan. pl/images/stories/MLonnie/Stanowisko_KNoZc_WEGETARIANIZM_do_glosowania.pdf
• Stolińska-Fiedorowicz, H. (2017). Wegetarianizm - za i przeciw. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej Instytutu Żywności i Żywienia. Pobrano 5 maja 2020 z https://ncez.pl/nauka-zrozumiala-dla-ciebie---wywiady-z-ekspertami/diety-wegetarianskie
• Wansink, B. (2010). From mindless eating to mindlessly eating better. Physiology & Behavior, (100), 454-463.
• Wansink, B. i Sangerman, C. (2000). Engineering comfort foods. American Demographic, 66-67.
• Wągrowska, K. (2019). Życie zero waste. Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
• Wieczorek, K. M. (2016). Czy miłośnik i obrońca zwierząt może zjadać swoich przyjaciół? Wegetarianizm i współczucie w myśli Artura Schopenhauera. W: Ludzkie, nie-ludzkie, arcyzwierzęce. Animalocentryzm? Siemianowice Śląskie: Wydawnictwo Leimak.
• Wieczorkiewicz, R. (2018). Naukowcy przestrzegają, że produkty bez laktozy mogą zaszkodzić. Pobrano 28 grudnia 2020 z https://www.portalspozywczy.pl/mleko/wiadomosci/naukowcy-przestrzegaja-ze-produkty-bez-laktozy-moga-zaszkodzic,155058_1.html
• Wiśniewska, K. (2018). Dieta fleksitariańska, czyli... elastyczny wegetarianizm. Pobrano 28 grudnia 2020 z https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/dieta-fleksitarianska--czyli----elastyczny-wegetarianizm
• Włodarek, D., Lange, E., Kozłowska, L. i Głąbska, D. (2014). Dietoterapia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Zalega, T. (2015). New Consumer Trends. W: Burchard-Dziubińska, M. (red.). Towards a Green Economy. From ideas to practice. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Żakowska-Biemans, S. (2011). Aspekty etyczne w zachowaniach konsumentów na rynku żywności ekologicznej. Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Wiedzą, 52, 7

Identyfikatory

DOI

10.15611/nit.2019.2.01