Stymulacja obrazem i dźwiękiem, czyli co w dużym stopniu zaburza pracę lewej półkuli mózgu

• Autorzy: Małgorzata Błądek-Kolatorska

Warianty tytułu

Image and sound stimulation, that what is greatly disrupts the work of the left cerebral hemisphere

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest ukazanie wpływu wysokich technologii na procesy związane z kształtowaniem się funkcji poznawczych u dzieci. Na rozwój poznawczy wpływają czynniki genetycznie i środowiskowe. Im wcześniej kształtują się neurobiologiczne podstawy rozwoju poznawczego, tym wcześniej dziecko buduje system językowy. Poziom rozumienia i użycia języka warunkuje dalszy rozwój funkcji poznawczych, one z kolei wpływają na osiągnięcie coraz wyższych umiejętności językowych. Istnieje szereg czynników, które implikują pozytywny przebieg wskazanych funkcji, podobnie jak istnieją uwarunkowania, które wpływają negatywnie na opisane procesy. To, z czym zetknie się dziecko w pierwszych latach życia, będzie procentowało w przyszłości pozytywnym, bądź negatywnym rozwojem. Wysokie technologie mają ogromny wpływ na rozwój sfery fizycznej, intelektualnej i emocjonalnej dziecka - z całą pewnością nie jest to wpływ korzystny. Wydarzenia mające miejsce w ostatnim roku - pandemia i związane z nią restrykcje niewątpliwie przyczyniły się do rozwoju cyfryzacji naszego kraju. Niezamierzonym efektem ubocznym postępu, który dokonał się w gospodarce, technologii, komunikacji, w naszym stylu życia, jest to, że dzieci rozwijają się w środowiskach, które znacznie różnią się od bogatego kontekstu społecznego, do którego mózg jest w najlepszy sposób przystosowany. Wysokie technologie zabierają znaczną część dnia i tym samym uniemożliwiają realne kontakty i aktywności. Mózg małego dziecka narażony na częsty kontakt z technologiami koncentruje się na nowych zadaniach, które są z nimi związane. Dochodzi wówczas do marginalizowania podstawowych umiejętności społecznych, takich jak: nawiązywanie i podtrzymywanie relacji, rozpoznawanie emocji z zachowania oraz z twarzy drugiego człowieka, wspólne spędzanie czasu z innymi. Następuje także blokowanie aktywności lewej kory, co skutecznie hamuje kształtowanie się ośrodków mowy. O tych właśnie, niezwykle istotnych, aspektach związanych z wpływem wysokich technologii na rozwijający się mózg dziecka, traktuje niniejszy artykuł. A dokładnie, zawarte w nim treści dotyczą: • wybranych aspektów związanych z rozwojem psychoruchowym dzieci, • wpływu stymulacji obrazem i dźwiękiem na rozwój psychoruchowy dzieci, • mechanizmów oddziaływania wysokich technologii na rozwijający się mózg, • stymulującego aspektu reklam i zabawek dźwiękowych, • zaleceń dotyczących tego, kiedy dziecko może korzystać z mass mediów, bez ryzyka zakłóceń rozwoju psychoruchowego.(abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of this article is to show the infl uence of high technologies on the processes related to the development of cognitive functions in children. Cognitive development is infl uenced by genetic and environmental factors. The earlier the neurobiological foundations of cognitive development are formed, the earlier the child builds a language system. The level of understanding and use of language determines the further development of cognitive functions - they, in turn, aff ect the achievement of ever higher language skills. There are a number of factors that imply a positive course of the indicated functions, just as there are conditions that negatively aff ect the described processes. What a child comes into contact with in the fi rst years of life will pay off in the future - positive or negative development. High technologies have a huge impact on the development of the child's physical, intellectual and emotional spheres - it is certainly not a positive infl uence. The events that took place last year - the pandemic - and the related restrictions undoubtedly contributed to the development of the digitization of our country. An unintended side eff ect of the progress that has been made in the economy, technology, communication, our lifestyle is that children develop in environments that diff er greatly from the rich social context to which the brain is in the best suited manner. High technology take a substantial part of the day and thus prevent real contacts and activities. The brain of a young child, exposed to frequent contact with technologies, focuses on new tasks that are associated with them. This leads to the marginalization of basic social skills, such as: establishing and maintaining relationships, recognizing emotions from behavior and the face of another person, spending time together with others. The activity of the left cortex is also blocked, which eff ectively inhibits the formation of speech centers. This article discusses these extremely important aspects related to the infl uence of high technology on the developing brain of a child. The content in the article relate to inter alia: • selected aspects related to children's psychomotor development, • the impact of image and sound stimulation on the psychomotor development of children • mechanisms of high technology infl uence on the developing brain, • the stimulating aspect of advertisements and sound toys, • recommendations about when is a good time for child to use the mass media without the risk of disrupting psychomotor development.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nowe technologie; Technologie cyfrowe; Procesy poznawcze; Dzieci; Rozwój społeczny

EN

High-tech; Digital technologies; Cognitive processes; Children; Social development

• Czasopismo: Studia Społeczne
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 2 (37)
• Strony: 9--22

Twórcy

autor

Małgorzata Błądek-Kolatorska

• Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

Bibliografia

• Bednarska N., Zamiast wprowadzenia - wychowanie dziecka w otoczeniu mediów, [w:] Dziecko - media - rozwój. O konsekwencjach obecności mediów w życiu dziecka, red. N. Bednarska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2020.
• Bednarska N., Konsekwencje obecności mediów elektronicznych z życiu dziecka dla rozwoju mowy, [w:] Dziecko - media - rozwój. O konsekwencjach obecności mediów w życiu dziecka, red. N. Bednarska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2020.
• Brzozowska I., Sikorska I., Wpływ telewizji na rozwój poznawczy dzieci poniżej 3 roku życia. Przegląd badań. Developmental Period Medicine, XX7,15, Wydawnictwo Aluna, Kraków 2016.
• Budohoska W., Grabowska A., Dwie półkule - jeden mózg, Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
• Butkiewicz K., Dwie półkule - jeden mózg, [dostęp: 28.05.2021], http://log-med.com.pl/ dwie_polkule-jeden_mozg.php.
• Cassirer E., Esej o człowieku. Wstęp do filozofii i kultury, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1998.
• Cieszyńska J., Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska, Wydawnictwo Omega Stage Systems - Jędrzej Cieszyński, Kraków 2011.
• Cieszyńska J., Zaburzenia linearności - podstawowy wymiar trudności w czytaniu i pisaniu, [w:] Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki, red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2012.
• Cieszyńska J., Korendo M., Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka. Od noworodka do 6 roku życia, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2007.
• Cieszyńska-Rożek J., Wpływ wysokich technologii na rozwój poznawczy dzieci w wieku niemowlęcym i poniemowlęcym, [dostęp: 15.07.2021], https://gwarnounas.pl/wp-content/ uploads/artykucieszynska.pdf.
• Cieszyńska-Rożek J., Terapia neurobiologiczna zaburzeń komunikacji językowej, [w:] Biologiczne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy, red. M. Michalik, Wydawca: Collegium Columbinum, Kraków 2011.
• Cieszyńska-Rożek J., Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Wydawnictwo Centrum Metody Krakowskiej, Kraków 2013.
• Cygan A., Wpływ wysokich technologii na rozwój mowy dziecka, [dostęp: 15.07.2021], http:// www.zp3.lublin.pl/spwd/images/zp3_gazetka_nr12.pdf.
• Desmurget M., Teleogłupianie. O zgubnych skutkach oglądania telewizji (nie tylko przez dzieci), Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2012.
• Jegier A., Media jako zagrożenia i szanse dla rozwoju społecznego dziecka, [w:] Dziecko - media - rozwój. O konsekwencjach obecności mediów w życiu dziecka, red. N. Bednarska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2020.
• Jędrzejczyk I., Telewizja a zabawy dowolne dzieci, Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, nr 1(3), Wydawnictwo Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków 2014.
• Kossut M., Synapsy i plastyczność mózgu, Nauka światowa i polska, tom 1, Wydawnictwo PAN, Warszawa 2010.
• Laskowska D., Nowe technologie mają negatywny wpływ na rozwój dziecka, [dostęp: 16.07.2021], https://holistic.news/kiedy-dziecko-moze-zaczac-korzystac-z-nowych-technologii/. 2019.
• Orłowska-Popek Z., Stymulacja rozwoju dziecka dzięki nauce czytania, [w:] Bajka w przestrzeni naukowej i edukacyjnej, red. M. Zaorska, A. Grabowski, t. 12: Wokół bajki i dzieciństwa, Pracownia Wydawnicza "ElSet", Olsztyn 2017.
• Orłowska-Popek Z., Wpływ lateralizacji na proces nabywania języka przez dzieci niesłyszące z implantem ślimakowym, [w:] Nowe podejście w diagnozie i terapii logopedycznej - metoda krakowska, red. J. Cieszyńska, Z. Orłowska-Popek, M. Korendo, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010.
• Siudak A., Alternatywna metoda odbudowywania kompetencji językowej u pacjentów z afazją globalną, [w:] Interakcyjne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy, red. M. Michalik, A. Siudak, H. Pawłowska-Jaroń, Wydawnictwo Collegium Columbinum, Kraków 2013.
• Skibska J., Neuropatyczność mózgu wsparciem rozwojowym dziecka we wczesnym dzieciństwie, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika", Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanitas, Sosnowiec 2015.
• Small G., Vorgan G., iMózg. Jak przetrwać technologiczną przemianę współczesnej umysłowości, Wydawnictwo Vesper, Poznań 2011.
• Spitzer M., Cyberchoroby. Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie, Wydawnictwo Dobra Literatura, Słupsk 2016.
• Wpływ wysokich technologii na rozwój dziecka, [dostęp: 16.07.2021], http:// przedszkolegorzyce.szkolnastrona.pl/a,99,wplyw-wysokich-technologii-na-rozwoj-dziecka