Wiedza dorosłych mieszkańców z Małopolski dotycząca żywieniowych czynników rozwoju raka jelita grubego

• Autorzy: Beata Piórecka , Magdalena Małek , Karolina Koczur , Paweł Jagielski

Warianty tytułu

Knowledge of Adult Inhabitants of Małopolska on Nutritional Factors in the Development of Colorectal Cancer

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy była ocena poziomu wiedzy mieszkańców województwa małopolskiego dotycząca określonych składników żywności oraz zachowań żywieniowych mających znaczenie w rozwoju raka jelita grubego w zależności od wybranych czynników socjodemograficznych, jak również oceny stanu odżywienia badanych. (fragment tekstu)

EN

Most cases of colorectal cancer are related to lifestyle, including eating habits. The aim of the study was to assess the level of knowledge of the inhabitants of the Małopolskie Voivodeship regarding specific food ingredients and nutritional behaviors that are important in the development of colorectal cancer depending on selected socio-demographic factors, as well as the assessment of the nutritional status of the respondents. The study was conducted among 144 adults, residents of Krakow and the village of Gródek nad Dunajcem. The analyzes included responses from 126 people (89 women and 36 men). The diagnostic survey method was used, while the research tool was the original questionnaire. The first part of the survey concerned selected nutritional behaviors of the studied group, while the second part assessed the knowledge of nutritional risk factors for colorectal cancer. In addition, data on lifestyle, socio-economic data and participation in screening tests for the diagnosis of the lower gastrointestinal tract in the year preceding the study were collected. In the adopted assessment scale, the level of knowledge of the respondents differed significantly, taking into account the place of residence (p = 0.0363), where 41% of Krakow's residents found it very good, while 43.8% of rural residents found it insufficient. People living in the city have almost three times greater chance of getting a higher level of knowledge than people living in the countryside. Also, the knowledge of the respondents who declared higher consumption of portions of fruit and vegetables was 2 - 3 times higher than those who consumed these products less frequently. The level of knowledge on nutritional behaviors related to the development of colorectal cancer is insufficient among rural residents. People who demonstrate favorable nutritional behavior have greater knowledge about modifiable cancer risk factors. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Żywienie człowieka; Choroby nowotworowe; Wiedza

EN

Human nutrition; Cancer; Knowledge

• Czasopismo: Zdrowie Publiczne i Zarządzanie
• Rocznik: 2021
• Tom: 19
• Numer: nr 3-4
• Strony: 164--172

Twórcy

autor

Beata Piórecka

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

autor

Magdalena Małek

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

autor

Karolina Koczur

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

autor

Paweł Jagielski

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Bibliografia

• IARC, Colorectal Cancer Screening, "Handbook of Cancer Prevention" 2019; 17: 1-300.
• Wojciechowska U., Czaderny K., Ciuba A., Nowotwory złośliwe w Polsce w 2016 roku, Warszawa 2018.
• Kałędkiewicz E., Doboszyńska A., Dietoprofilaktyka raka jelita grubego, "Oncology in Clinical Practice" 2012; 8: 171-177.
• Siepsiak M., Połom A., Adrych K., Profilaktyka raka jelita grubego, "Farmacja Współczesna" 2015; 8: 1-5.
• Jak zdrowo odżywiają się Polacy?, Komunikat CBOS nr 106/2019.
• OECD Health Statistics 2017, www.oecd.org/health/healthdata.htm (dostęp: 29.04.2019).
• World Cancer Research Fund International, Report, 2017, https://www.wcrf.org/sites/default/files/Colorectal-Cancer-2017-Report.pdf (dostęp: 03.10.2022).
• Zhang K., Dai H., Liang W., Fermented Dairy Foods Intake and Risk of Cancer, "International Journal of Cancer" 2019; 144(9), 2099-2108.
• Wu S., Feng B., Li K., Fish Consumption and Colorectal Cancer Risk in Humans: a Systematic Review and Meta-Analysis, "American Journal of Medicine" 2012; 125 (6): 551-559.
• Huang C.Y., Abulimiti A., Zhang X. i in., Dietary B Vitamin and Methionine Intakes and Risk for Colorectal Cancer: a Case-Control Study in China, "British Journal of Nutrition" 2020; 123 (11): 1277-1289.
• Oliai Araghi S., Kiefte-de Jong J.C., van Dijk S.C., Folic Acid and Vitamin B12 Supplementation and the Risk of Cancer: Long-term Follow-up of the B Vitamins for the Prevention of Osteoporotic Fractures (B-PROOF) Trial, "Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention" 2019; 28 (2): 275-282.
• Lurka K., Leczenie raka jelita grubego. Europejskie rekomendacje i polska rzeczywistość, 2018, https://www.termedia.pl/mz/Leczenie-raka-jelita-grubego-Europejskie-rekomendacje-i-polska-rzeczywistosc,29767.html (dostęp: 10.04.2019).
• Gawęcki J., Krusińska B., Araucz M., Kwestionariusz do badania poglądów i zwyczajów żywieniowych oraz procedura opracowania danych, Warszawa 2014.
• Word Health Organization, https://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body-mass-index-bmi (dostęp: 10.04.2019).
• Markowska A., Górka J., Grochans E., Ocena wiedzy wybranych grup społecznych na temat profilaktyki raka jelita grubego, "Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu" 2016; 4: 303-306.
• Malczyk E., Kapera M., Ocena wiedzy i nawyków żywieniowych osób dorosłych w aspekcie występowania chorób nowotworowych, "Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne" 2019; 9 (2): 97-106.
• Grys A.A., Czarnecka J., Sienkiewicz Z., Wiedza mieszkańców województwa świętokrzyskiego na temat raka jelita grubego,"Pielęgniarstwo Polskie" 2013; 1 (47): 23-27.
• Stefanowicz A., Kulik T.B., Środa M., Skórzyńska H., Pacian A., Ocena wiedzy i świadomości osób po 50 roku życia w zakresieczynników ryzyka raka jelita grubego, "Family Medicine & Primary Care Review" 2015; 17 (3): 210-214.
• Wong M.C.S., Hirai H.W., Luk A.K.C., Lam T.Y.T., Ching J.Y.L., Griffiths S.M., Chan F.K.L., Sung J.J.Y., The Knowledge of Colorectal Cancer Symptoms and Risk Factors among 10,078 Screening Participants: Are High Risk Individuals More Knowledgeable?, "PLoS ONE" 2013; 8 (4): e60366.
• Janiak M., Głowacka P., Kopeć A., Czynniki determinujące zgłaszalność́ na badania kolonoskopowe w Programie Badań Przesiewowych raka jelita grubego w Polsce, "Gastroenterologia Kliniczna" 2016; 8 (4): 142-151.
• Ślusarska B., Nowicki G.J., Łachowska E., Wiedza kobiet na temat profilaktyki raka piersi w wybranych uwarunkowaniach socjodemograficznych, "Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu" 2016; 22 (1): 59-65.
• Nasaif H., Sayed M., Knowledge of Colorectal Cancer Symptoms and Risk Factors in the Kingdom of Bahrain: a Cross-Sectional Study, "Asian Pacific Journal of Cancer Prevention" 2018; 19: 2299-2304.
• Murawska A., Zróżnicowanie konsumpcji owoców i warzyw w rożnych typach polskich gospodarstw domowych, "Handel Wewnętrzny" 2018; 2 (373): 294-304.
• Neubauer K., Gromny I., Colorectal Cancer: Does Diet Matter?, "Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne" 2015; 5: 393-399.
• Adamowicz K., Wrotkowska M., Zaucha J., Body Mass Index as a Predictor of Colorectal Cancer, "Przegląd Epidemiologiczny" 2015; 69: 779-785.
• Wyleżoł H., Omelańczuk I., Radziszewski M., Kaczmarska-Turek D., Bednarczuk T., Ocena wiedzy Polaków na temat otyłości - badanie wstępne, "Forum Zaburzeń Metabolicznych" 2017; 8 (1): 36-45.
• Europejski kodeks walki z rakiem, www.kodekswalkizrakiem.pl oraz www.cancercode.org (dostęp: 10.04.2019).

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.4467/20842627OZ.21.020.15774