Wkład Andrzeja Bieńka w nauczanie rachunkowości i piśmiennictwo z zakresu rachunku kosztów w Polsce w okresie międzywojennym

• Autorzy: Anna Szychta

Warianty tytułu

Andrzej Bieniek's Contribution to Accounting Education and the Literature on Cost Accounting in Poland in the Interwar Period

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel: Artykuł jest powiązany z edycją naukową monografii Andrzeja Bieńka pt. Systematyka kosztów własnych z 1938 roku, której reprint ukazał się w 2022 roku w ramach Złotej Serii Rachunkowości Polskiej, promowanej przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Celem artykułu jest charakterystyka dorobku A. Bieńka w zakresie kształcenia księgowych i pracowników handlu oraz zbadanie jego wkładu w rozwijanie wiedzy dotyczącej rachunku kosztów w Polsce w okresie międzywojennym. Metodyka/podejście badawcze: Zastosowano metodę analizy historycznej źródeł biograficznych i publikacji A. Bieńka, zidentyfikowanych podczas kwerendy bibliotecznej, w tym prac tego autora zdygitalizowanych w bibliotece cyfrowej POLONA. Wyniki: A. Bieniek (1895-1944), żołnierz Legionów Polskich, a następnie Wojska Polskiego oraz działacz Armii Krajowej w czasie II wojny światowej, swoje życie zawodowe związał z nauczaniem rachunkowości i jej rozwojem w teorii i praktyce. W latach międzywojennych pracował jako nauczyciel księgowości w szkołach handlowych w Łodzi i Warszawie, a następnie jako nauczyciel akademicki w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Był autorem około 40 publikacji o zróżnicowanym charakterze. W książkach i artykułach dotyczących rachunkowości w przedsiębiorstwach produkcyjnych oraz opublikowanej rozprawie doktorskiej przedstawił i objaśnił zagadnienia klasyfikacji, ewidencji, kalkulacji i analizy kosztów, budując podstawy do rozwoju rachunku kosztów w Polsce na potrzeby zarządzania przedsiębiorstwami. Oryginalność/wartość: Artykuł poszerza wiedzę z zakresu historii rachunkowości w Polsce międzywojennej, prezentując dorobek dydaktyczno-naukowy pracownika naukowego i autora zapominanego po II wojnie światowej.(abstrakt oryginalny)

EN

Purpose: The article is related to the scientific edition of Andrzej Bieniek's monograph Systematyka kosztów własnych (Systematics of own costs), which was published originally in 1938. The reprint of this book was published in 2022 as part of the Golden Series of Polish Accounting, promoted by the Main Board of the Accountants Association in Poland. The article describes Biernek's achievements in educating accountants and trade workers, and it examines his contribution to the development of knowledge on cost accounting in Poland in the interwar period. Methodology/approach: The method of historical analysis of Bieńek's biographical sources and publications identified during the library query was used, including the author's works available in the POLONA digital library. Findings: Bieniek (1895-1944), a soldier of the Polish Legions and then the Polish Army, and an activist of the Home Army during World War II, tied his professional life with teaching and developing accounting in theory and practice. In the interwar period, he worked as an accounting teacher at commercial schools in Łódź and Warsaw, and then as an academic teacher at the Warsaw School of Economics. He was the author of about 40 publications of various kinds. In books and articles on accounting in manufacturing companies and in his published doctoral dissertation, he presented and explained the issues of classifying, recording and calculating costs, and cost analysis. In these publications, he built the foundations for the development of cost accounting in Poland for enterprise management. Originality/value: The article broadens the knowledge of the history of accounting in interwar Poland by presenting the didactic and scientific achievements of a researcher and author forgotten after World War II.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Księgowość; Koszty; Okres międzywojenny

EN

Bookkeeping; Costs; Inter-war period

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2023
• Tom: 47
• Numer: nr 1
• Strony: 151--171

Twórcy

autor

Anna Szychta

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Adamiecki K. (1927), Uwagi w sprawie kosztów własnych wytwarzania, "Przegląd Organizacji", 1, s. 2-15.
• Bajkowski A. (1937), Koszty własne i ich charakterystyka, Instytut Naukowy Organizacji i Kierownictwa, Warszawa.
• Bajkowski A. (1939), Elementy kosztów własnych, Instytut Naukowy Organizacji i Kierownictwa, Warszawa.
• Baliński W. (1937), Zasady organizacji i budżetowania, Wydawnictwo Związku Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Bibliografia (1938), "Przegląd Organizacji", 6, s. 198.
• Bieniek A. (1927), Polska metoda księgowości oparta na ekonomicznym systemie Taylora, Biblioteka Państwowej Szkoły Handlowej Męskiej w Łodzi, Łódź.
• Bieniek A. (1928), Kantor wzorowy w szkołach handlowych, Biblioteka Państwowej Szkoły Handlowej Męskiej w Łodzi, Druk. J.B. Kondeckiego, Warszawa-Łódź.
• Bieniek A. (1931), Sprawozdanie z VII Międzynarodowego Kongresu w Bukareszcie, "Czasopismo Księgowych w Polsce", 9, s. 262-269.
• Bieniek A. (1932), Polskie metody przebitkowej księgowości, "Czasopismo Księgowych w Polsce", 12, s. 359-360.
• Bieniek A. (1933a), Stosunek nowoczesnych metod księgowości do metod dawniejszych, "Czasopismo Księgowych w Polsce", nr 4, s. 100-104.
• Bieniek A. (1933b), Dorobek polski w metodach przebitkowych, "Czasopismo Księgowych w Polsce", 5, s. 144-147.
• Bieniek A. (1934a), Kontrola sprzedaży detalicznej dla celów księgowości, Kursy Korespondencyjne dla Nauczycieli Szkół Handlowych, nr 2, Warszawa.
• Bieniek A. (1934b), Rozbiory Polski w świetle prawa międzynarodowego, Drukarnia W. Merkel, A. Kowalewski i S-ka, Warszawa.
• Bieniek A. (1934c), Statmografja, "Czasopismo Księgowych w Polsce", 6, s. 158-159.
• Bieniek A. (1935), Księgowość w przedsiębiorstwach przemysłach, Biblioteka Rady Głównej Zrzeszeń Księgowych i Rzeczoznawców Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Bieniek A. (1936/37), Wstąpię do szkoły handlowej, Wydawnictwo "Ligi Pracy", nr 76, wydanie ósme, Warszawa.
• Bieniek A. (1937), Międzynarodowy Kongres Księgowości. Paryż 16-19. IX. 1937, "Czasopismo Księgowych w Polsce", 10, s. 302-306.
• Bieniek A. (1937a), Prawo harmonizacji w kosztach własnych, "Przegląd Organizacji", 4, s. 108-109.
• Bieniek A. (1937b), Prawo wyższej techniki, "Przegląd Organizacji", 5, s. 138-140.
• Bieniek A. (1937c), Wstęp do systematyki kosztów własnych, "Czasopismo Księgowych w Polsce", 7-8, s. 223-256.
• Bieniek A. (1938a), Kalkulacja kosztów własnych a księgowość, "Czasopismo Księgowych w Polsce", 2, s. 33-44.
• Bieniek A. (1938b), Zarys systematyki kosztów własnych, Wydawnictwo Związku Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Bieniek A. (1938/39), Chcę być kupcem, Warszawa Wydawnictwo "Ligi Pracy", nr 96, Warszawa.
• Bieniek A. (1939), Organizacja rachunkowości przemysłowe, Związek Księgowych w Polsce, Oddział Warszawa.
• Bień W. (1967), Sześćdziesiąt lat organizacji księgowych w Polsce, [w:] Bień W., Skrzywan S., Terebucha E. (red.), Rachunkowość polska, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 41-76.
• Bień W. (2007), Historia organizacji księgowych w Polsce, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Chodorowski J. (1933), Kalkulacja kosztów własnych w przemyśle, Kursy Wyższej Rachunkowości dla Buchalterów/Polski Związek Zawodowy Buchalterów-Rzeczoznawców, Buchalterów-Bilansistów i Ich Pomocników, Warszawa.
• Czerwiński K. (1927), O racjonalizacji metod kosztów własnych, "Czasopismo Księgowych w Polsce", 3, s. 66-72.
• Czerwiński K. (1933a), Martwy punkt w przedsiębiorstwach przemysłowo-handlowych, Wydawnictwo Związku Księgowych w Polsce, Warszawa oraz "Czasopismo Księgowych w Polsce", 2, s. 31-49.
• Czerwiński K. (1933b), Rachunkowość́ przemysłowa: skrypty wykładów na Wolnej Wszechnicy Polskiej, Związek Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Drzewiecki P. (1928), Podniesienie wydajności i wytwórczości jedyną drogą dobrobytu, "Przegląd Organizacji", 7, s. 189-191.
• Frendzel M., Jaruga A., Szychta A. (2004), Zasady wyceny bilansowej w Polsce w okresie międzywojennym, [w:] Gmytrasiewicz M., Karmańska A. (red.), ,Polska Szkoła Rachunkowości, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa, s. 319-348.
• Hauswald E. (1937), Koszty wytyczne i wzorcowe, "Przegląd Organizacji", 6 [odbitka].
• Hońko S. (2003), Znaczenie dorobku wybranych polskich teoretyków bilansowych okresu międzywojennego, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 13 (69), s. 135-147.
• Łazarowicz E. (2009), Andrzej Bieniek, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 52 (108), s. 183-184.
• Koszty własne (1938) "Czasopismo Księgowych w Polsce", 8, s. 246.
• Kwieciński A.W. (1932), Aktualne zagadnienia kalkulacji przemysłowej ze szczególnym uwzględnieniem górnictwa węglowego, Instytut Naukowej Organizacji, Katowice.
• Mileski W. (1929), Naukowa organizacja jako nowy sztandar postępu, "Przegląd Organizacji", 6, s. 157-158.
• Pogodzińska-Mizdrak E. (2003), Rachunkowość polska początku XX wieku na tle epoki (1900-1939), [w:] Sojak S. (red.), Historia, współczesność i perspektywy rachunkowości w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 577-600.
• Pogodzińska-Mizdrak E. (2020), Życie i dzieło Tomasza Lulka, [w:] T. Lulek, Teoretyczne podstawy księgowości kupieckiej, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Rukściński Z. (1932), Zarys rachunkowości fabrycznej. Podręcznik dla księgowych i słuchaczy wyższych szkół handlowych, Związek Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Skrzywan S. (1964), Wspomnienia, "Rachunkowość" 7, s. 204-208.
• Sobczak T. (2012), Wkład wybranych przedstawicieli rachunkowości w doskonalenie organizacji księgowości w Polsce międzywojennej, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 65 (121), s. 141-159.
• Stali współpracownicy Reakcji (1939), ,,Czasopismo Księgowych w Polsce", 2.
• Szychta A. (2005), Overview of accounting development in Poland in the interwar period, [w:] Changes of Services Industry: Challenges on Age, 2nd Lithuanian-Polish Seminar, Kauno technologijos universitetas, Technologija, Kaunas, s. 10-19.
• Szychta A., Jędrzejewski S., Turzyński M. (2018), Rachunkowość w Polsce w okresie międzywojennym 1918-1939, Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa.
• Witowski J. (1938), Obliczanie kosztów własnych, wydanie II, Warszawa.
• Wykładowcy (1938), ,,Czasopismo Księgowych w Polsce", 8, s. 40-42.
• Cisek J., Kozłowska E., Wieczorek Ł. (2019), Bieniek Andrzej, Żołnierze Niepodległości, [w:] Słownik Legionistów Polskich 1914-1918, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, https://zolnierze-niepodleglosci.pl/%C5%BCo%C5%82nierz/183395/ (dostęp 30.01.2022).
• Młody Kupiec, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=15954&from=publication (dostęp 30.01.2022).
• Skalski W. (1935), Bieniek Andrzej: Księgowość w przedsiębiorstwach przemysłowych. Warszawa 1935, [w:] II. Przegląd piśmiennictwa. C. Dział nauk handlowych, s. 849-850, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/16739/1/4-019%20Przegl%C4%85d%20pi%C5%9Bmiennictwa%20%20RPEiS%2015%284%29%2C%201935.pdf (dostęp 04.02.2022).
• Tabliczka

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0016.2912