Wpływ nawyków żywieniowych i stylu życia kierowców transportu publicznego MPK w Częstochowie S.A. na ogólne samopoczucie - badania pilotażowe

• Autorzy: Agnieszka Rudzka , Marek Zborowski , Łukasz Chojnowski , Robert Madej

Warianty tytułu

Impact of Eating Habits and Lifestyle of Public Transport Drivers of MPK in Czestochowa S. A. on General Well-Being - Pilot Study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wprowadzenie. W trosce o zasoby ludzkie i jakość usług przewozowych, firmy transportowe potrzebują informacji, które pozwoliłyby na zaprojektowanie efektywnych interwencji pozwalających na ograniczenie występowania nadwagi i otyłości wśród kierowców i związanego z nimi ryzyka. By zaprojektować takie interwencje, niezbędna jest wiedza na temat nawyków kierowców i ich wpływu na zdrowie. Niniejsza praca miała na celu zbadanie wpływu nawyków żywieniowych i stylu życia kierowców transportu publicznego MPK w Częstochowie S.A. na ogólne samopoczucie. Metodę badawczą stanowiła ankieta złożona z autorskich pytań dotyczących stylu życia i nawyków żywieniowych kierowców, a także 24-godzinnego wywiadu żywieniowego i kwestionariusza samopoczucia WHO-5.
Wyniki i wnioski. Wysoki odsetek (42%) badanych kierowców charakteryzowało złe samopoczucie. Kierowcy o złym samopoczuciu częściej niż pozostali kierowcy palili papierosy i sypiali mniej niż 6 godzin na dobę, a także rzadziej suplementowali dietę witaminą D, rzadziej spożywali kawę i przekąski oraz rzadziej spożywali posiłki. Dwie grupy kierowców różniło również spożycie błonnika - było ono niższe u kierowców o złym samopoczuciu. Jedyną różnicą istotną statystycznie pomiędzy badanymi grupami był odsetek palaczy, jednak biorąc pod uwagę dane literaturowe przyszłe badania powinny uwzględnić również pozostałe wyróżnione czynniki i zostać wykonane z udziałem około 270 osób. Dalsze prace nad wpływem nawyków kierowców mogą wspomóc projektowanie efektywnych interwencji, wspierających zrównoważone środowisko pracy w przedsiębiorstwach zajmujących się transportem.

EN

Background. Out of concern for human resources and the quality of transport services, transport companies need information that would allow them to design effective interventions to reduce the preva- lence of overweight and obesity among drivers and the associated risks. To design such interventions, knowledge about habits of drivers and their impact on health is essential. This study was aimed at examin- ing the impact of eating habits and lifestyle of public transport drivers of MPK in Czestochowa S.A. on general well-being. The research method applied was a survey that included original questions about the lifestyle and eating habits of drivers, as well as a 24-hour dietary recall and the WHO-5 well-being ques- tionnaire.
Results and conclusions. A high percentage (42 %) of the surveyed drivers were characterized by a poor well-being. These drivers were more likely to smoke and sleep less than 6 hours a night than other drivers, and were less likely to supplement their diet with vitamin D, consumed less coffee and snacks, and ate less frequent meals. The two groups of drivers also differed in fibre intake, which was lower in drivers with a poor well-being. The only statistically significant difference between the study groups was the percentage of smokers, however, taking into account the literature data, future studies should also take into account other mentioned factors and be carried out with the participation of about 270 drivers. Further work on the impact of drivers' habits may allow designing effective interventions to support the sustaina- ble working environment in transport companies. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Jakość żywności; Konsumpcja żywności; Żywność; Styl życia; Zdrowa żywność

EN

Food quality; Food consumption; Food; Lifestyle; Health food

• Czasopismo: Żywność: nauka - technologia - jakość
• Rocznik: 29 (2022)
• Numer: nr 4 (133)
• Strony: 72--84

Twórcy

autor

Agnieszka Rudzka

• Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie

autor

Marek Zborowski

• Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Sączu

autor

Łukasz Chojnowski

• Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie S. A.

autor

Robert Madej

• Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie S. A.

Bibliografia

• [1] Cichoń E., Kiejna A., Kokoszka A., Gondek T., Rajba B., Lloyd C.E., Sartorius N.: Validation of the Polish version of WHO-5 as a screening instrument for depression in adults with diabetes. Diabetes Res. Clin. Pract., 2020, 159, 107970.
• [2] Consensus Conference Panel, Watson N.F., Badr M.S., Belenky G., Bliwise D.L., Buxton O.M., Buysse D., Dinges D.F., Gangwisch J., Grandner M.A., Kushida C., Malhotra R.K., Martin J.L., Patel S.R., Quan S.F., Tasali E., Twery M., Croft J.B., Maher E., Barrett J.A., Thomas S.M., Heald J.L.: Joint Consensus Statement of the American Academy of Sleep Medicine and Sleep Research Society on the Recommended Amount of Sleep for a Healthy Adult: Methodology and Discussion. Sleep, 2015, 38 (8), 1161-1183.
• [3] Delhomme P., Gheorghiu A.: Perceived stress, mental health, organizational factors, and self- reported risky driving behaviors among truck drivers circulating in France. J. Saf. Res., 2021, 79, 341-51.
• [4] Forum Odpowiedzialnego Biznesu.: Raport "Odpowiedzialny biznes w Polsce 2020. Dobre praktyki". Dostęp w Internecie [14.07.2021] na: https://odpowiedzialnybiznes.pl/publikacje/raport- 2020/
• [5] French S.A., Harnack L.J., Toomey T.L., Hannan P.J.: Association between body weight, physical activity and food choices among metropolitan transit workers. Int. J. Behav. Nutr. Phys. Act., 2007, 4, 52.
• [6] Gao M., Piernas C., Astbury N.M., Hippisley-Cox J., O'Rahilly S., Aveyard P., Jebb S.A.: Associations between body-mass index and COVID-19 severity in 6·9 million people in England: a prospective, community-based, cohort study. The Lancet Diabetes Endocrinol., 2021, 9 (6), 350- 359.
• [7] Główny Urząd Statystyczny.: Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014-2050. Dostęp w Internecie [04.01.2023] na: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/sytuacja-demograficzna-osob-starszych-i- konsekwencje-starzenia-sie-ludnosci-polski-w-swietle-prognozy-na-lata-2014-2050,18,1.html
• [8] Główny Urząd Statystyczny.: Odsetek osób w wieku powyżej 15 lat według indeksu masy ciała (BMI). Dostęp w Internecie [04.01.2023] na: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/ zdrowie/odsetek-osob-w-wieku-powyzej-15-lat-wedlug-indeksu-masy-ciala-bmi,23,1.html
• [9] Grupa Robocza ds. Relacji z Osobami Świadczącymi, Pracę działającej przy Zespole ds. Zrównoważonego Rozwoju i Społecznej Odpowiedzialności, Przedsiębiorstw - organie pomocniczym Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej.: Przewodnik CSR po bezpiecznym i Zrównoważonym Środowisku Pracy. 2021. Dostęp w Internecie [14.07.2021] na: https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/10378-przewodnik-CSR-po-bezpiecznym-i- zrownowazonym-srodowisku-pracy.pdf
• [10] Guest A.J., Chen Y.L., Pearson N., King J.A., Paine N.J., Clemes S.A.: Cardiometabolic risk factors and mental health status among truck drivers: a systematic review. BMJ Open, 2020, 10, e038993.
• [11] Halson S.L., Shaw G., Versey N., Miller D.J., Sargent C., Roach G.D., Nyman L., Carter J.M., Baar K.: Optimisation and Validation of a Nutritional Intervention to Enhance Sleep Quality and Quantity. Nutrients, 2020, 12 (9), 2579.
• [12] Högberg G., Gustafsson S.A., Hällström T., Gustafsson T., Klawitter B., Petersson M.: Depressed adolescents in a case-series were low in vitamin D and depression was ameliorated by vitamin D supplementation. Acta Paediatr., 2012, 101 (7), 779-783.
• [13] Koło Naukowe Dietetyków z Wydziału Nauk o Żywności i Żywieniu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.: Raport o stanie zdrowia kierowców zawodowych. 2017. Dostęp w Internecie [07.07.2021] na: https://truckerslife.eu/2015/upload/raport_o_stanie_zdrowia_kierowcow_ zawodowych.pdf
• [14] Kowalski S., Oracz J., Skotnicka M., Mikulec A., Gumul D., Mickowska B., Mazurek A., Sabat R., Wywrocka-Gurgul A., Żyżelewicz D.: Chemical Composition, Nutritional Value, and Acceptance of Nut Bars with the Addition of Edible Insect Powder. Molecules., 2022, 27 (23), 8472.
• [15] Krajewska O., Walczak-Gałęzewska M., Markuszewski L., Pupek-Musialik D., Bogdański P.: Kierowca - zawód szczególonie narażony na ryzyko zdrowotne. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2017, 8 (3), 112-116.
• [16] Lappan S., Thorne C.B., Long D., Hendricks P.S.: Longitudinal and Reciprocal Relationships Between Psychological Well-Being and Smoking. Nicotine Tob Res., 2020, 22 (1), 18-23.
• [17] Łokieć K., Górska-Ciebiada M.: Nutritional behaviours of shift workers. Med Og Nauk Zdr., 2020, 26 (3), 213-220.
• [18] Maj A.: "Dieta z pudełka" - motywacje osób korzystających z gotowego cateringu dietetycznego. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 2016, 58, 165-75.
• [19] Marta P., Jakub H., Anna P., Kornelia K.K., Agnieszka W.: Can Well-Being, Positive Affect, or Contact with the Elderly Be Potential Predictors of Attitudes towards Older People? A Study on the Polish Population. Biomed. Res. Int., 2022, 9198970.
• [20] Meegan A.P., Perry I.J., Phillips C.M.: The Association between Dietary Quality and Dietary Guideline Adherence with Mental Health Outcomes in Adults: A Cross-Sectional Analysis. Nutrients, 2017, 9 (3), 238.
• [21] Mikulec A., Zborowski M., Klimczak A.: Functional food in the primary prevention of cardiovascular diseases. J. Educ. Health Sport, 2022, 12 (7), 848-863.
• [22] National Heart, Lung and Blood Institute.: DASH Eating Plan. Dostęp w Internecie [28.12.2022] na: https://www.nhlbi.nih.gov/education/dash-eating-plan
• [23] Niedziałek S., Duda-Zalewska A.: Potrzeby zdrowotne zawodowych kierowców. Probl. Hig. Epidemiol., 2011, 92 (2), 216-220.
• [24] Phillips C.M., Shivappa N., Hébert J.R., Perry I.J.: Dietary inflammatory index and mental health: A cross-sectional analysis of the relationship with depressive symptoms, anxiety and well-being in adults. Clin. Nutr., 2018, 37 (5), 1485-1491.
• [25] Psychiatric Research Unit, WHO Collaborating Centre in Mental Health.: Wskaźniki Dobrego Samopoczucia (WHO-5). Dostęp w Internecie [05.01.2023] na: https://www.psykiatri- regionh.dk/who-5/who-5-questionnaires/Pages/default.aspx
• [26] Qureshi F., Stampfer M., Kubzansky L.D., Trudel-Fitzgerald C.: Prospective associations between coffee consumption and psychological well-being. PLOS ONE, 2022, 17 (6), e0267500.
• [27] Schmier J.K., Jones M.L., Halpern M.T.: Cost of obesity in the workplace. Scand. J. Work, Environ. Health, 2006, 32 (1), 5-11.
• [28] Shin D.S., Jeong B.Y.: Structural Equation Model of Work Situation and Work-Family Conflict on Depression and Work Engagement in Commercial Motor Vehicle (CMV) Drivers. Appl. Sci., 2021, 11 (13), 5822.
• [29] Takao T., Sumi N., Yamanaka Y., Fujimoto S., Kamada T.: Associations between lifestyle behaviour changes and the optimal well-being of middle-aged Japanese individuals. Biopsychosoc. Med., 2021, 15 (1), 8.
• [30] Thomson H., Snell C., Bouzarovski S.: Health, Well-Being and Energy Poverty in Europe: A Comparative Study of 32 European Countries. Int. J. Environ. Res. Public Health, 2017, 14 (6), 584.
• [31] Topp C.W., Østergaard S.D., Søndergaard S., Bech P.: The WHO-5 Well-Being Index: A systematic review of the literature. Psychother. Psychosom., 2015, 84, 167-176.
• [32] Ugartemendia L., Bravo R.Y., Castaño M., Cubero J., Zamoscik V., Kirsch P.B., Rodríguez A., Reuter M.: Influence of diet on mood and social cognition: a pilot study. Food Funct., 2020, 11 (9), 8320-8330.
• [33] Yelverton C.A., Rafferty A.A., Moore R.L., Byrne D.F., Mehegan J., Cotter P.D., Van Sinderen D., Murphy E.F., Killeen S.L., McAuliffe F.M.. Diet and mental health in pregnancy: Nutrients of importance based on large observational cohort data. Nutrition, 2022, 96, 111582.
• [34] Zborowski M., Mikulec A.: Zachowania żywieniowe studentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu podczas pandemii COVID-19. Żywność Nauka Technologia Jakość, 2021, 28 (4), 98-110.
• [35] Zborowski M., Mikulec A.: Dietary Catering: The Perfect Solution for Rational Food Management in Households. Sustainability, 2022, 14 (15), 9174.

Identyfikatory

DOI

10.15193/ZNTJ/2022/133/430