Oględziny i przeszukanie jako przykład specjalnych uprawnień organów podatkowych na gruncie kontroli podatkowej

• Autorzy: Przemysław Stolarski

Warianty tytułu

Visual Examination and Search as an Example of Special Powers of Tax Authorities in the Course of Tax Inspection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Czynność oględzin połączona z przeszukaniem stanowi niewątpliwie szczególne uprawnienie organów podatkowych jako organów kontroli finansowej. Doniosłe w tym zakresie jest już samo wykorzystanie instrumentu właściwego dla czynności dochodzeniowo-śledczych w postępowaniu o charakterze administracyjnym. Nie bez znaczenia w ocenie tej doniosłości jest także element wkraczania przez organ w sferę prawa do prywatności podmiotów kontrolowanych. Choć przedmiotowe narzędzie już historycznie wiąże się w głównej mierze ze specyficznym rodzajem kontroli, jaką jest kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, to jednak zarówno w przeszłości, jak i obecnie przepisy zdają się tworzyć przestrzeń do jego szerszego zastosowania. To z kolei wywołuje określoną interakcję z obszarem ogólnych uprawnień kontrolujących do wstępu na teren nieruchomości kontrolowanego i ich oględzin oraz może zacierać granice między poszczególnymi trybami działania organu w tym zakresie. Sama instytucja natomiast, poprzez skromne uregulowanie na gruncie przepisów ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa - dalej o.p. - pozostawia sporo niedomówień i niejasności. Zasadne w efekcie jest wyjaśnienie i usystematyzowanie określonych zagadnień w tej materii, tym bardziej że orzecznictwo i literatura w przedmiotowym zakresie są dość ubogie. W artykule omówiono istotę przedmiotowego narzędzia oraz relacje i różnice, jakie zachodzą między nim a generalną kompetencją kontrolujących do oględzin miejsc związanych z kontrolą. Przeprowadzono w tym zakresie analizę przepisów prawa oraz poglądów wyrażanych w judykaturze i w piśmiennictwie. W związku z identyfikacją wielu niejasności, autor zgłasza w analizowanej materii również wnioski de lege ferenda.(abstrakt oryginalny)

EN

The act of visual examination combined with a search is undoubtedly a special power of the tax authorities as financial inspection authorities. In this context, the very use of an instrument typical of investigative measures in administrative proceedings already carries considerable weight. The element of the authority invading the sphere covered by the right to privacy of the inspected persons is also significant for assessing this weight. Although, historically, the instrument in question is already associated mainly with a specific type of inspection, namely that of undeclared business activity, the legislation has seemed to create space for its wider application both in the past and at present. This, in turn, triggers a certain interaction with the area of the inspectors' general powers to enter and examine the inspected property and may blur the boundaries between the different modes of the authority's actions in this respect. The institution itself, on the other hand, through its terse regulation by the Act of 29 August 1997 - Tax Ordinance, leaves a lot of uncertainties and ambiguities. As a result, it is reasonable to clarify and systematise certain issues in this regard, especially considering the dearth of case law and literature on this subject. The article discusses the essence of the instrument in question and the relations and differences between it and the inspectors' general power to conduct visual examinations of inspection-related sites. To this extent, an analysis of the provisions of law and the views expressed in the case law and literature is carried out. As the author identifies many ambiguities, he also makes proposals of legislative amendments in the scope covered by the analysis.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kontrola podatkowa; Ordynacja podatkowa; Kontrola finansowa

EN

Tax audit; Tax Code; Financial control

• Czasopismo: Przegląd Podatkowy
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 1
• Strony: 24--37

Twórcy

autor

Przemysław Stolarski

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• Adamiak B., Borkowski J., Mastalski R., Zubrzycki J., Ordynacja podatkowa. Komentarz, Wrocław 2003.
• Adamiak B., Borkowski J., Mastalski R., Zubrzycki J., Ordynacja podatkowa. Komentarz, Wrocław 2011.
• Babiarz S., Dauter B., Gruszczyński B., Hauser R., Kabat A., Niezgódka-Medek M., Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2009.
• Bogusłowicz A., Kryminalistyczno-procesowe aspekty dowodów zmysłowych, "Prokuratura i Prawo" 2004/7-8.
• Brzeziński B., Kalinowski M., Olesińska A., Masternak M., Orłowski J, Ordynacja podatkowa. Komentarz, t. 2, Toruń 2007.
• Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 1995.
• Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2018.
• Kosikowski C., Dzwonkowski H., Huchla A., Ustawa Ordynacja Podatkowa. Komentarz, Warszawa 2000.
• Kosikowski C., Etel L., Dowgier R., Pietrasz P., Popławski M., Presnarowicz S., Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2011.
• Królikowski M., Zawłocki R. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117-221, t. 2, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Legalis 2023, komentarz do art. 193.
• Kurowski L., Ruśkowski E., Sochacka-Krysiak H., Kontrola finansowa w sektorze publicznym, Warszawa 2000.
• Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. H. Dzwonkowski, Warszawa 2017.
• Ordynacja podatkowa. Wzory pism z komentarzem, red. A. Melezini, Warszawa 2017.
• Skwarczyński H., Uwarunkowania oględzin i przeszukania w trybie art. 288 Ordynacji podatkowej, "Monitor Podatkowy" 2010/3.
• Stolarski P., Kontrola realizacji zobowiązań podatkowych w Polsce, Warszawa 2016.
• Szczypiór M., Kontrola podatkowa przedsiębiorców w 2009 r. Leksykon, Wrocław 2009.
• Wowra J., Kontrola podatkowa i skarbowa przedsiębiorców, Wrocław 2007.
• Zalewski D., Melezini A., Kontrola podatkowa przedsiębiorców, Warszawa 2010.