Patologie w zachowaniach konsumentów na rynku usług ubezpieczeniowych

• Autorzy: Agnieszka Tetla
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Patologie w zachowaniach konsumentów zaburzają działanie tego systemu, powodując spadek jakości obsługi świadczonej przez agentów ubezpieczeniowych, wzrost składek dla uczciwych konsumentów, przedłużając i komplikując proces likwidacji szkód, a także godząc w zaufanie, na którym opiera się funkcjonowanie całej branży (Majewski, 2019, s. 4). Badania nad patologiami w zachowaniach konsumentów na rynku usług ubezpieczeniowych często ograniczają się do analizy oszustw ubezpieczeniowych i ich wpływu na firmy ubezpieczeniowe, pomijając szerokość tego zjawi- ska. Dlatego celem tej monografii jest zdefiniowanie i zrozumienie złożoności i wieloaspektowości patologii w zachowaniach konsumentów na tym rynku. Praca składa się z pięciu rozdziałów, wstępu i zakończenia. Rozdział I ma charakter teoretyczny i podjęto w nim próbę charakterystyki zachowań konsumentów jako punktu wyjścia rozważań na temat patologii konsumenckich. Następnie rozstrzygnięto problemy terminologiczne związane z zagadnieniem patologii w zachowaniach konsumentów, opisano determinanty ich występowania i scharakteryzowano ich rodzaje. W rozdziale II scharakteryzowano rynek usług ubezpieczeniowych zarówno od strony podażowej, jak i popytowej, a następnie wskazano najważniejsze nowe trendy w zachowaniach konsumentów w kontekście usług ubezpieczeniowych. Rozdział III stanowi metodyczną część pracy. Obejmuje analizę dostępnych źródeł informacji o patologiach w zachowaniach konsumentów na rynku usług ubezpieczeniowych i prezentuje najważniejsze wnioski z nich płynące. Opisano w nim również najczęściej stosowane metody badawcze patologii konsumenckich, a następnie założenia koncepcyjne, metodykę oraz organizację przeprowadzonych badań własnych. Na końcu rozdziału dokonano charakterystyki populacji generalnej i próby badawczej. Ostatnie dwa rozdziały mają charakter empiryczny, przedstawiono w nich wyniki badań bezpośrednich. Rozdział IV rozpoczyna się prezentacją wyników badań jakościowych, które pozwoliły wstępnie scharakteryzować zjawisko patologii w zachowaniach konsumentów na rynku usług ubezpieczeniowych z punktu widzenia pracowników zatrudnionych w tego typu podmiotach. Następnie rozdział przechodzi do prezentacji wyników badań ilościowych. Zjawisko patologii w zachowaniach konsumentów na rynku usług ubezpieczeniowych zostało ujęte z perspektywy teorii planowanego zachowania (TPZ), co za tym idzie, omówiono wszystkie elementy składowe tej teorii. Ponadto wzięto pod uwagę rolę technik neutralizacji poczucia winy spowodowanego tego typu zachowaniami. W rozdziale V utworzono typologię konsumentów przejawiających pozytywne intencje wobec zachowań patologicznych na rynku usług ubezpieczeniowych, by w efekcie zidentyfikować priorytety kampanii edukacyjnych mających 8 na celu przeciwdziałanie temu zjawisku. Ponadto scharakteryzowano wpływ pandemii COVID-19 na zachowania konsumentów na rynku usług ubezpieczeniowych oraz na patologie występujące w tych zachowaniach. Pracę zakończono wnioskami płynącymi zarówno z części teoretycznej, jak i praktycznej. Ponadto omówiono ograniczenia zrealizowanych badań oraz wskazano dalsze kierunki studiów w tym obszarze. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Analiza rynku ubezpieczeń; Rynek ubezpieczeniowy; Konsument; Usługi ubezpieczeniowe; Zachowania konsumenta; Psychologia konsumenta

EN

Insurance market analysis; Insurance market; Consumer; Insurance services; Consumer behaviour; Consumer psychology

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2024
• Strony: 200

Twórcy

autor

Agnieszka Tetla

• University of Economics in Katowice, Poland

Bibliografia

• Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211.
• Akbari, M., Abdolvand, M., & Ghaffari, F. (2016). Developing a model in antecedents of consumer misbehavior on chain stores. Revista Brasileira De Marketing, 15(2).
• Akers, R. L., Krohn, M. D., Lanza-Kaduce, L., & Radosevich, M. (1995). Social learning and deviant behavior: A specific test of a general theory. Contemporary masters in criminology. W J. McCord, & J. H. Laub (red.), Contemporary masters in criminology (s. 187-214). Springer Science & Business Media.
• Al-Khatib, J. A., Malshe, A., & Abdul Kader, M. (2008). Perception of unethical negotiation tactics: A comparative study of US and Saudi managers. International Business Review, 17(1), 78-102.
• Al-Rafee, S., & Cronan, T. P. (2006). Digital piracy: Factors that influence attitude toward behavior. Journal of Business Ethics, 63(3), 237-259.
• Antonides, G., & van Raaij, W. F. (2003). Zachowanie konsumenta. Podręcznik akademicki. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Arli, D., & Leo, C. (2017). Why do good people do bad things? the effect of ethical ideology, guilt proneness, and self-control on consumer ethics. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 29(5), 1055-1078.
• Arli, D., Leo, C., & Tjiptono, F. (2016). Investigating the impact of guilt and shame proneness on consumer ethics: A cross national study. International Journal of Consumer Studies, 40(1), 2-13.
• Bandura, A., & Adams, N. E. (1977). Analysis of self-efficacy theory of behavioral change. Cognitive Therapy and Research, 1(4), 287-310.
• Baranik, L. E., Wang, M., Gong, Y., & Shi, J. (2017). Customer mistreatment, employee health, and job performance: Cognitive rumination and social sharing as mediating mechanisms. Journal of Management, 43(4), 1261-1282.
• Bartosik-Purgat, M. (2014). Zwyczaje zakupowe młodych Europejczyków - wybór sklepu i jego determinanty. Marketing i Rynek, 21(4), 22-28.
• Bartosik-Purgat, M. (2018). Country of origin as a determinant of young Europeans' buying attitudes  marketing implications. Oeconomia Copernicana, 9(1), 123-142.
• Bazarnik, J., Grabiński, T., Kąciak, E., Mynarski, S., & Sagan, A. (1992). Badania marketingowe. Metody i oprogramowanie komputerowe. Wydawnictwo AE.
• Beck, L., & Ajzen, I. (1991). Predicting dishonest actions using the theory of planned behavior. Journal of Research in Personality, 25, 285-301.
• Bednarczyk, T. H. (2011). Ekonomiczne i instytucjonalne czynniki rozwoju ubezpieczeń. Wiadomości Ubezpieczeniowe, 4, 85-106.
• Bem, D. (2008). Podstawowe pojęcia z zakresu ubezpieczeń. W K. Marecki (red.), Podstawy finansów (s. 182-189). PWE.
• Berry, L., & Seiders, K. (2008). Serving unfair customers. Business Horizons, 51(1), 29-37.
• Bitner, M. J., Booms, B. H., & Mohr, L. A. (1994). Critical service encounters: The employee's viewpoint. The Journal of Marketing, 58(4), 95-106.
• Blascovich, J., & Tomaka, J. (2013). Measures of Self-Esteem. W J. P. Robinson, P. R. Shaver, & L. S. Wrightsman (Eds.), Measures of personality and social psychological attitudes (s. 115-160). Academic Press.
• Bloch, P. H., Bush, R. F., & Campbell, L. (1993). Consumer 'accomplices' in product counterfeiting: A demand-side investigation. Journal of Consumer Marketing, 10(4), 27-36.
• Bossuyt, S., Vermeir, I., Slabbinck, H., De Bock, T., & Van Kenhove, P. (2017). The compelling urge to misbehave: Do impulse purchases instigate unethical consumer behavior? Journal of Economic Psychology, 58, 60-76.
• Budzanowska-Drzewiecka, M. (2011). Specyfika procesu podejmowania decyzji o zakupie przez młodych konsumentów. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, 72, 443-455.
• Burgiel, A. (2014). Społeczne zjawiska w zachowaniach polskich konsumentów. Oddziaływania społeczne, naśladownictwo, ostentacja i snobizm. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• Bywalec, C. (2010). Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny. Wydawnictwo C.H. Beck.
• Callen-Marchione, K., & Ownbey, S. (2008). Associations of unethical consumer behawior and social attitudes. Journal of Fashion Marketing and Management, 12(3), 365-383.
• Chang, M. K. (1998). Predicting unethical behavior: A comparison of the theory of reasoned action and the theory of planned behavior. Journal of Business Ethics, 17(16), 1825-1834.
• Chatzidakis, A., Smith, A., & Hibbert, S. (2006). Ethically concerned, yet unethically behaved": Towards an updated understanding of consumer's (un) ethical decision making. ACR North American Advances, 33, 693-698.
• Chlipała, P. (2014). Triangulacja podejść metodologicznych w badaniach naukowych z dziedziny marketingu. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 336, 39-48.
• Chylinski, M., & Chu, A. (2010). Consumer cynicism: Antecedents and consequences. European Journal of Marketing, 44(6), 796-837.
• Cole, C. A. (1989). Deterrence and consumer fraud. Journal of Retailing, 65(1), 107-120.
• Czakon, W. (2014). Kryteria oceny rygoru metodologicznego badań w naukach o zarządzaniu. Organization and Management, 161, 51-62.
• Daunt, K. L., & Greer, D. A. (2015). Unpacking the perceived opportunity to misbehave: The influence of spatio-temporal and social dimensions on consumer misbehavior. European Journal of Marketing, 49(9/10), 1505-1526.
• Daunt, K. L., & Harris, L. C. (2011). Customers acting badly: Evidence from the hospitality industry. Journal of Business Research, 64(10), 1034-1042.
• Daunt, K. L., & Harris, L. C. (2012). Motives of dysfunctional customer behavior: An empirical study. Journal of Services Marketing, 26(4), 293-308.
• De Bock, T., & Van Kenhove, P. (2011). Double standards: The role of techniques of neutralization. Journal of Business Ethics, 99(2), 283-296.
• DeCarlo, T. E. (2005). The effects of sales message and suspicion of ulterior motives on salesperson evaluation. Journal of Consumer Psychology, 15(3), 238-249.
• Dehghanpour, A., & Rezvani, Z. (2015). The profile of unethical insurance customers: A European perspective. International Journal of Bank Marketing, 33(3), 298-315.
• Dittenhofer, M. A. (1995). The behavioural aspects of fraud and embezzlement. Public Money & Management, 15(1), 9-14.
• Dodge, H. R., Edwards, E. A., & Fullerton, S. (1996). Consumer transgressions in the marketplace: Consumers' perspectives'. Psychology and Marketing, 13(8), 821-835.
• Dziadkowiec, J. (2006). Wybrane metody badania i oceny jakości usług. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 717, 23-35.
• Dziakowicz, A. (2014). Triangulacja jako strategia metodologiczna wykorzystywana w badaniach marketingowych. Handel Wewnętrzny, 2(1), 35-45.
• Engel, J. F., Blackwell, R. D., & Miniard, P. W. (1993). Consumer behavior. The Dryden Press.
• Falkowski, A., & Tyszka, T. (2009). Psychologia zachowań konsumenckich. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Fisk, R., Grove, S., Harris, L. C., Keeffe, D. A., Daunt, K. L., Russell-Bennett, R.,& Wirtz, J. (2010). Customers behaving badly: A state of the art review, research agenda and implications for practitioners. Journal of Services Marketing, 24(6), 427-429.
• Fullerton, R. A., & Punj, G. (1993). Choosing to misbehave: A structural model of aberrant consumer behavior. Advances In Consumer Research, 20(1), 570 -574.
• Fullerton, R. A., & Punj, G. (1997). Can consumer misbehavior be controlled? A critical analysis of two major control techniques. ACR North American Advances, 24, 340-344.
• Fullerton, R. A., & Punj, G. (2004). Repercussions of promoting an ideology of consumption: Consumer misbehavior. Journal of Business Research, 57(11), 1239-1249.
• Funches, V., Markley, M., & Davis, L. (2009). Reprisal, retribution and requital: Investigating customer retaliation. Journal of Business Research, 62, 231-238.
• Gąsiorowska, A. (2001). Kupowanie kompulsywne - zjawisko, jego determinanty i konsekwencje: przegląd badań. Przegląd Psychologiczny, 44(4), 463-477.
• Godin, G., Valois, P., & Lepage, L. (1993). The pattern of influence of perceived behavioral control upon exercising behavior: An application of Ajzen's theory of planned behavior. Journal of Behavioral Medicine, 16(1), 81-102.
• Grasmick, H. G., & Bryjak, G. J. (1980). The deterrent effect of perceived severity of punishment. Social Forces, 59(2), 471-491.
• Greer, D. A. (2015). Defective co-creation. European Journal of Marketing, 49(1/2), 238-261.
• Grégoire, Y., & Fisher, R. J. (2008). Customer betrayal and retaliation: When your best customers become your worst enemies. Journal of the Academy of Marketing Science, 36(2), 247-261.
• Gursoy, D., Cai, R., & Anaya, G. J. (2017). Developing a typology of disruptive customer behaviors: Influence of customer misbehavior on service experience of by-standing customers. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 29(9), 2341-2360.
• Gwiazda, A. (2010). Zarządzanie jako nauka wieloparadygmatowa. Współczesne Zarządzanie, 4, 22-33.
• Handschke, J., & Kufel-Siemińska, A. (2001). Funkcje i zasady ubezpieczeń gospodarczych. W T. Sangowski (red.), Ubezpieczenia gospodarcze (s. 55-103). Poltext.
• Hansen, F. (1972). Consumer behavior: A cognitive theory. McMillan Company.
• Harding, T. S., Mayhew, M. J., Finelli, C. J., & Carpenter, D. D. (2007). The theory of planned behavior as a model of academic dishonesty in engineering and humanities undergraduates. Ethics and Behavior, 17(3), 255-279.
• Harris, L. C. (2008). Fraudulent return proclivity: An empirical analysis. Journal of Retailing, 84(4), 461-476.
• Harris, L. C. (2010). Fraudulent consumer returns: Exploiting retailers' return policies. European Journal of Marketing, 44(6), 730-747.
• Harris, L. C., & Daunt, K. L. (2011). Deviant customer behaviour: A study of techniques of neutralisation. Journal of Marketing Management, 27(7-8), 834-853.
• Harris, L. C., & Daunt, K. (2013). Managing customer misbehavior: Challenges and strategies. Journal of Services Marketing, 27(4), 281-293.
• Harris, L. C., & Reynolds, K. L. (2003). The consequences of dysfunctional customer behavior. Journal of Service Research, 6(2), 144-161.
• Harris, L. C., Reynolds, K. L. (2004). Jaycustomer behavior: An exploration into the types and motives in the hospitality industry. Journal of Services Marketing, 18, 339-357.
• Hat, A. (2016). Typologia postaw etnocentrycznych na rynku usług ubezpieczeniowych  implikacje dla strategii marketingowej. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 303, 152-167.
• Hat, A., & Smyczek, S. (2016). Etnocentryzm konsumencki na rynku usług finansowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• Hayes-Roth, B. (1982). Opportunism in consumer behavior. Advances in Consumer Research, 9(1), 132-135.
• He, J., Van de Vijver, F. J., Dominguez Espinosa, A., Abubakar, A., Dimitrova, R.,& Adams, B. G., i in. (2015). Socially desirable responding: Enhancement and denial in 20 countries. Cross-Cultural Research, 49(3), 227-249.
• Helm, A. (2004). Cynics and skeptics: Consumer dispositional trust. Advances in Consumer Research, 31, 345-351.
• Hieke, S. (2010). Effects of counterfeits on the image of luxury brands: An empirical study from the customer perspective. Journal of Brand Management, 18, 159-173.
• Hoffman, K., & Bateson, J. (2010). Services marketing: Concepts, strategies, & cases. Cengage Learning.
• Hogg, M., Askegaard, S., Bamossy, G., & Solomon, M. (2006). Consumer behaviour: A European perspective. Pearson Education.
• Horne, D. R., Norberg, P. A., & Ekin, A. C. (2007). Exploring consumer lying in information-based exchanges. Journal of Consumer Marketing, 24(2), 90-99.
• Huang, J., Lee, B., & Ho, S. (2004). Consumer attitude toward gray market goods. International Marketing Review, 21(6), 598-614.
• Huang, Z., Zhao, C., Miao, L., & Fu, X. (2014). Triggers and inhibitors of illegitimate customer complaining behavior: Anecdotes from frontline employees in the hospitality industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 26(4), 544-571.
• Huefner, J., & Hunt, H. K. (2000). Consumer retaliation as a response to dissatisfaction. Journal of Consumer Satisfaction, Dissatisfaction and Complaining Behavior, 13, 61-82.
• Inteliace Research. (2020). Insurance market in Poland, 2020-2022. CEE Insurance series, EMIS.
• James, Jr, H. S. (2011). Is the just man a happy man? An empirical study of the relationship between ethics and subjective well-being. Kyklos, 64(2), 193-212.
• Jarosz, E. W. (2006). Zachowania konsumentów - przegląd wybranych badań i teorii. Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL, 2(2), 83-99.
• Jedynak, T. (2013). Istota, funkcje, zasady i klasyfikacja ubezpieczeń. W W. Sułkowska (red.), Współczesne ubezpieczenia gospodarcze (s. 57-70). Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Jeżewska-Zychowicz, M. (2010). Zmiana zachowań konsumenckich i jej psychospołeczne uwarunkowania. Marketing i Zarządzanie, 16, 343-353.
• Jędrzejczyk, I., & Przybytniowski, J. W. (2009). Pośrednictwo ubezpieczeniowe w polskim obszarze Jednolitego Rynku Europejskiego. Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2(51), 173-183.
• Jones, G. E., & Kavanagh, M. J. (1996). An experimental examination of the effects of individual and situational factors on unethical behavioral intentions in the workplace. Journal of Business Ethics, 15(5), 511-523.
• Kaczmarczyk, S. (2002). Badania marketingowe: Metody i techniki. PWE.
• Karcz, K., & Kędzior, Z. (1999). Badania marketingowe w praktyce. PWE.
• Kessler, S. R., Bandelli, A. C., Spector, P. E., Borman, W. C., Nelson, C. E., & Penney, L. M. (2010). Re-examining Machiavelli: A three-dimensional model of Machiavellianism in the workplace. Journal of Applied Social Psychology, 40(8), 1868- 1896.
• Kieżel, E. (2005). Racjonalność w poste̜powaniu konsumentów (w świetle teorii i wyników badań empirycznych). Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach.
• Kieżel, E. (red.). (2010). Konsument i jego zachowania na rynku europejskim. PWE.
• Kim, H., & Karpova, E. (2010). Consumer attitudes toward fashion counterfeits: Application of the theory of planned behavior. Clothing and Textiles Research Journal, 28(2), 79-94.
• King, T., & Dennis, C. (2006). Unethical consumers: Deshopping behaviour using the qualitative analysis of theory of planned behaviour and accompanied (de)shopping. Qualitative Market Research: An International Journal, 9(3), 282-296.
• Korstjens, I., & Moser, A. (2018). Series: Practical guidance to qualitative research. Part 4: Trustworthiness and publishing. European Journal of General Practice, 24(1), 120-124.
• Košík, O., & Poliak, P. (2011). Sprzedaż produktów bankowo-ubezpieczeniowych w kontekście kryzysu finansowego i postępującej globalizacji. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, 35, 159-72.
• Kotler, P. (2005). Marketing. Dom Wydawniczy Rebis.
• Kowalewski, E. (2001). Ryzyko w działalności człowieka i możliwości jego ograniczenia. W T. Sangowski (red.), Ubezpieczenia gospodarcze (s. 17-58). Poltext.
• Kurek, R. (2018). InsurTechowe trendy na rynku ubezpieczeniowym. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 541, 138-146.
• Laczniak, R. N., DeCarlo, T. E., & Ramaswami, S. N. (2001). Consumers' responses to negative word-of-mouth communication: An attribution theory perspective. Journal of Consumer Psychology, 11(1), 57-73.
• Lambert, Z. V. (1981). Profiling demographic characteristics of alienated consumers. Journal of Business Research, 9(1), 65-86.
• Laskowska, I. (2020). Rola prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych w budowaniu "srebrnej gospodarki" w Polsce. Finanse i Prawo Finansowe, 3(27), 77-90.
• Laskowska, K. (2009). Rola prawa karnego w ograniczaniu patologii jako poważnego zagrożenia dla społeczeństwa XXI wieku. Archiwum Kryminologii, XXXI, 147-158.
• Lewicka-Strzałecka, A. (2016). Moralność finansowa konsumentów jako konstrukt teoretyczny i jego empiryczna reprezentacja na przykładzie polskich konsumentów. Przegląd Socjologiczny, 65(3), 41-79.
• Lin, M. S., Yu, H., Zeng, Y. F., Xiao, X. N., & Wang, K. Y. (2018). A study on the influence mechanism of vandalism intention of outbound tourists based on extended theory of planned behavior model. Applied Ecology and Environmental Research, 16(5), 5955-5969.
• Linkiewicz, A., Bartosik-Purgat, M. (2017). Konsument oraz proces decyzyjny w warunkach globalizacji. W M. Bartosik-Purgat (red.), Zachowania konsumentów.
• Globalizacja, nowe technologie, aktualne trendy, otoczenie społeczno-kulturowe (s. 13-28). PWN.
• Lopes, C. A. (2010). Consumer morality in times of economic hardship: Evidence from the European social survey. International Journal of Consumer Studies, 34(2), 112-120.
• Lovelock, Ch. (1994). Product Plus: How Product + Service = Competitive Advantage. McGraw-Hill.
• Lovelock, Ch. & Wirtz, J. (2011). Services marketing: People, technology, strategy. Pearson.
• Maldonado, C., & Hume, E. C. (2005). Attitudes toward counterfeit products: An ethical perspective. Journal of Legal, Ethical and Regulatory Issues, 8(1), 105-117.
• Małecka, A., & Mitręga, M. (2017). Zróżnicowanie form konsumpcji kolaboratywnej -teoria i wstępne wyniki badań. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 330, 119-127.
• Marie, A. (2015). Enhancing the quality of pathologies in consumer behaviour research by means of a systematic review. W P. Michoń, A. Poczta-Wajda, M. Osak, P. Marszałek, R. Gray, & S. Białowąs (Eds.), New trends in economics, management and finance (s. 284-299). Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
• Mazurek-Kusiak, A. (2019). Model zachowań konsumentów na rynku turystycznym. Instytut Naukowo-Wydawniczy Spatium.
• Marak, J. (1999). Eksperymenty. W K. Mazurek-Łopacińska (red.), Badania marketingowe: podstawowe metody i obszary zastosowań (s. 141-150). Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego.
• Michalski, E. (2017). Marketing. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Mills, M. K. (1981). Deviance and dissatisfaction: An exploratory study. Advances in Consumer Research, 8, 682-686.
• Mitchell, V. W., Balabanis, G., Schlegelmilch, B. B., & Cornwell, T. B. (2009). Measuring unethical consumer behavior across four countries. Journal of Business Ethics, 88(2), 395-412.
• Moschis, G. P., & Cox, D. (1989). Deviant consumer behavior. Advances In Consumer Research, 16(1), 732-737.
• Mukaka, M. J. (2012). Statistics corner: A guide to appropriate use of correlation coefficient in medical research. Malawi Medical Journal: The Journal of Medical Association of Malawi, 24(3), 69-71.
• Mun, J. M., Ju, H. W., & Johnson, K. K. (2014). Young consumers and retail borrowing: Application of the theory of planned behavior. Journal of Global Fashion Marketing, 5(1), 60-73.
• Muncy, J. A., & Vitell, S. J. (1992). Consumer ethics: An empirical investigation of the ethical beliefs of the final consumer. Journal of Business Research, 24(1), 297-312.
• Munoz, L., & Mallin, M. (2018). Unethical sales behavior neutralization: The impact of salesperson role variables and moderating effects of role relationship orientation. Journal of Business & Industrial Marketing, 34(1), 62-79.
• Nadolna, B. (2009). Metodologiczne aspekty prac naukowych z zakresu nauk ekonomicznych. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica, 273(56), 135-148.
• Nadolna, B. (2012). Paradygmaty badawcze nauk społecznych a triangulacja metod badawczych w rachunkowości zarządczej. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 66, 153-164.
• Nowotarska-Romaniak, B. (2013). Zachowania klientów indywidualnych w procesie zakupu usługi ubezpieczeniowej. Oficyna Wolters Kluwer.
• Nowotarska-Romaniak, B. (2014). Nowe uwarunkowania wpływające na zachowania klientów w procesie zakupu usługi ubezpieczeniowej. Marketing i Zarządzanie, 36, 105-114.
• Nowotarska-Romaniak, B., & Czyżewska, J. (2018). Seniorzy jako konsumenci prywatnych usług zdrowotnych. Marketing i Zarządzanie, 53, 121-132.
• Nowatarska-Romaniak, B., & Romaniak, A. (2016). Zachowania ludzi starszych w procesie zakupu usługi ubezpieczeniowej. Marketing i Zarządzanie, 3(44), 147-148.
• O'Guinn, T. C., & Faber, R. J. (1989). Compulsive buying: A phenomenological exploration. Journal of Consumer Research, 16(2), 147-157.
• Ostrowska, M. (2018). Przestępczość nieletnich  wyjaśnienia teoretyczne i rzeczywistość badawcza. Scientific Bulletin of Chełm  Section of Pedagogy, 2, 181-193.
• Perry, C. (2001). Case research in marketing. The Marketing Review, 1(3), 303-323.
• Phau, I., & Ng, J. (2010). Predictors of usage intentions of pirated software. Journal of Business Ethics, 94(1), 23-37.
• Piron, F., & Young, M. (2000). Retail borrowing: Insights and implications on returning used merchandise. International Journal of Retail & Distribution Management, 28(1), 27-36.
• Pobłocka, A. (2010). Rozwój polskiego rynku ubezpieczeń w latach 1991-2008. Wiadomości Ubezpieczeniowe, 63(1), 49-68.
• Milewska, A. (2017). System ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. W M. Podstawka (red.), Finanse (s. 356-358). PWN.
• Pohorille, M. (1980). Kategoria potrzeb ekonomicznych. Ekonomista, 5, 1115-1136.
• Porowska, D. (2016). Kierunki rozwoju badań konsumenckich w świetle założeń ekonomii behawioralnej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 459, 70-78.
• Przybytniowski, J. W., Grzebieniak, A., & Pacholarz, W. M. (2021). Wybrane aspekty ubezpieczeń gospodarczych w Polsce i na świecie w dobie pandemii Covid-19. Instytut Badań Gospodarczych.
• Ratowska-Dziobiak, E. (2014). Struktura popytu na usługi ubezpieczeniowe w Polsce (w oparciu o badania własne). Gospodarka w praktyce i teorii/Economy in Practice and Theory, 2, 69-92.
• Reynolds, K. L., & Harris, L. C. (2005). When service failure is not service failure: An exploration of the types and motives of 'illegitimate' customer complaining. Journal of Services Marketing, 19(5), 321-335.
• Reynolds, K. L., & Harris, L. C. (2009). Dysfunctional customer behavior severity: An empirical examination. Journal of Retailing, 85(3), 321-335.
• Ribeiro, R., Silva, B., Pimenta, C., & Poeschl, G. (2020). Why do consumers perpetrate fraudulent behaviors in insurance? Crime, Law and Social Change, 73(3), 249-273.
• Rudnicki, L. (2000). Zachowanie konsumentów na rynku. PWE.
• Rudnicki, L. (2012). Zachowania konsumentów na rynku. PWE.
• Rutkowski, I. P. (1994). System informacji marketingowej, obszary decyzji i źródła informacji. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, LVI(2), 53-63.
• Sardžoska, E. G., & Tang, T. L. P. (2009). Testing a model of behavioral intentions in the Republic of Macedonia: Differences between the private and the public sectors. Journal of Business Ethics, 87(4), 495-517.
• Schielke, S., & Altobelli, C. F. (2012). Consumer greenwashing: Using the theory of planned behaviour to explain unethical consumer behaviour. Helmut-Schmidt--Universität, Universität der Bundeswehr Hamburg, Fakultät für Wirtschafts-und Sozialwissenschaften.
• Schwartz, S. H. (2006). Basic human values: Theory, measurement, and applications. Revue Française de Sociologie, 47, 929-968.
• Smith, H. P., & Bohm, R. M. (2008). Beyond anomie: Alienation and crime. Critical Criminology, 16(1), 1-15.
• Smyczek, S. (2012). Nowe trendy w zachowaniach konsumentów na rynkach finansowych. Placet.
• Smyczek, S. (2015a). Unowocześnianie konsumpcji a postawy etyczne konsumentów na rynkach finansowych. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 231, 101-119.
• Smyczek, S. (2015b). Zmiany w zachowaniach konsumentów na rynkach finansowych w zintegrowanej przestrzeni europejskiej. Handel Wewnętrzny, 356(3), 262-272.
• Smyczek, S. (2016). Determinanty rozwoju patologicznych zachowań konsumentów na rynkach finansowych. Handel Wewnętrzny, 361(2), 364-373.
• Smyczek, S., Grybś-Kabocik, M., Matysiewicz, J., & Tetla, A. (2017). Patologie w zachowaniach konsumentów na rynku. Placet.
• Sobczyk, G. (2016). Rola i źródła informacji rynkowych w działalności przedsiębiorstw -wyniki badania. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio H Oeconomia, 50(3), 173-183.
• Solomon, M. (2011). Consumer behavior, buying, having, and being. Pearson.
• Soyez, K. (2012). How national cultural values affect pro-environmental consumer behavior. International Marketing Review, 29(6), 623-646.
• Stasiuk, K., & Maison, D. (2019). Psychologia konsumenta. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Steenhaut, S., & Van Kenhove, P. (2005). Relationship commitment and ethical consumer behavior in a retail setting: The case of receiving too much change at the checkout. Journal of Business Ethics, 56(4), 335-353.
• Stemplewska-Żakowicz, K. (2010). Metody jakościowe, metody ilościowe: Hamletowski dylemat czy różnorodność do wyboru? Roczniki Psychologiczne, 13(1), 87-96.
• Sułkowski, Ł. (2014). Paradygmaty i nurty badawcze w metodologii nauk o zarządzaniu  próba syntezy w oparciu o światową literaturę przedmiotu. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 340, 154-166.
• Sykes, G. M., & Matza, D. (1957). Techniques of neutralization: A theory of delinquency. American Sociological Review, 22(6), 664-670.
• Światowy, G. (1994). Zachowania konsumenckie. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego.
• Światowy, G. (2006). Zachowania konsumentów. Determinanty oraz metody poznania i kształtowania. PWE.
• Tangney, J. P., Baumeister, R. F., & Boone, A. L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72(2), 271-324.
• Taranko, T. (2016). Czynniki determinujące postawy konsumentów wobec marki. Handel Wewnętrzny, 362(3), 341-352.
• Tax, S. S., & Brown, S. W. (1998). Recovering and learning from service failure. Sloan Management Review, 40(1), 75-88.
• Tonglet, M. (2001). Consumer misbehaviour: An exploratory study of shoplifting. Journal of Consumer Behaviour: An International Research Review, 1(4), 336-354.
• Tseng, L. M., & Su, W. P. (2013). Customer orientation, social consensus and insurance salespeople's tolerance of customer insurance frauds. International Journal of Bank Marketing, 31(1), 38-55.
• Ulański, J. (2018). Czy ubezpieczonemu przysługuje status konsumenta w świetle przepisów kodeksu cywilnego. Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny (iKAR), 6, 67-76.
• Urban, W. (2013). Jakość usług współtworzona z klientem - koncepcja i wyniki badań jakościowych. Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 9(58), 577-587.
• Ursachi, G., Horodnic, I. A., & Zait, A. (2015). How reliable are measurement scales? External factors with indirect influence on reliability estimators. Procedia Economics and Finance, 20, 679-686.
• Viriyavidhayavongs, V., & Yothmontree, S. (2002). The impact of ethical considerations in purchase behavior: A propaedeutic to further research. ABAC Journal, 22(3), 1-14.
• Vitell, S. J., & Paolillo, J. G. P. (2003). Consumer ethics: The role of religiosity. Journal of Business Ethics, 46(2), 151-162.
• Wallis, A. (2012). E-ubezpieczenia jako nowa forma świadczenia usług ubezpieczeniowych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, 96, 167-178.
• Wang, C. L., Chen, Z. X., Chan, A. K., & Zheng, Z. C. (2000). The influence of hedonic values on consumer behaviors: An empirical investigation in China. Journal of Global Marketing, 14(1-2), 169-186.
• Wilkes, R. E., Burnett, J. J., & Howell, R. D. (1986). On the meaning and measurement of religiosity in consumer research. Journal of the Academy of Marketing Science, 14(1), 47-56.
• Winter, R. A. (2000). Optimal insurance under moral hazard. W G. Dionne (Ed.), Handbook of insurance. Huebner international series on risk, insurance, and economic security, vol 22 (s. 155-183). Springer.
• Wirtz, J., & Kum, D. (2004). Consumer cheating on service guarantees. Journal of the Academy of Marketing Science, 32(2), 159-175.
• Włodarczyk, K. (2013). Obszary globalizacji konsumpcji w Polsce  wybrane zagadnienia. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 9(58), 623-637.
• Włodarczyk, K. (2016). Przejawy globalizacji konsumpcji w życiu codziennym Polaków -homogenizacja czy heterogenizacja konsumpcji? Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 254, 265-274.
• Wojciszke, B. (2003). Postawy i ich zmiana. W J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3: Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (s. 79-106). GWP.
• Wolny, R. (2016). Od konsumpcji do prosumpcji - zmiany w zachowaniach nabywców e-usług. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 261, 32-40.
• Wolny, R. (2018). Postawy konsumentów wobec e-usług - stagnacja czy zmiana?. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 19(5.1), 221-235.
• Woo, K. S., & Fock, H. K. (2004). Retaining and divesting customers: An exploratory study of right customers, "at-risk" right customers, and wrong customers. Journal of Services Marketing, 18(3), 187-197.
• Yi, Y., & Gong, T. (2006). The antecedents and consequences of service customer citizenship and badness behavior. Seoul Journal of Business, 12(2), 145-176.
• Yoon, C. (2011). Theory of planned behavior and ethics theory in digital piracy: An integrated model. Journal of Business Ethics, 100(3), 405-417.
• Zalega, T. (2012). Konsumpcja. Determinanty. Teorie. Modele. PWE.
• Zaman, S. I., Jalees, T., Jiang, Y., & Kazmi, S. H. A. (2018). Testing and incorporating additional determinants of ethics in counterfeiting luxury research according to the theory of planned behavior. Psihologija, 51(2), 163-196.
• Zasuwa, G. (2015). Bojkotowanie produktu a preferencje wartości konsumentów. Marketing i Zarządzanie, 38, 285-294.
• Zasuwa, G. (2019). Value preferences and consumer sustainable choices. Marketing i Rynek, 1, 14-29.
• Zemke, R., & Anderson, K. (2003). Delivering knock your socks off service. Amacom, American Management Association.
• Zourrig, H., & Park, J. (2019). The effects of cultural tightness and perceived unfairness on Japanese consumers' attitude towards insurance fraud: The mediating effect of rationalization. Journal of Financial Services Marketing, 24(1), 21-30.
• Zuckerman, M. (1994). Behavioral expressions and biosocial bases of sensation seeking. Cambridge University Press
• Akty prawne: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U.2019.0.1145).
• Ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1881).
• Załącznik do ustawy z dnia 11 września 2015 r. Podział ryzyka według działów, grup i rodzajów ubezpieczeń, Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 381, 730, 2217).

Identyfikatory

DOI

10.22367/uekat.9788378758853