Edukacja medialna w polityce oświatowej instytucji państwowych oraz działaniach organizacji pozarządowych w Polsce

• Autorzy: Małgorzata Gosek , Andrzej Adamski

Warianty tytułu

Media Literacy in the Educational Policy of State Institutions and the Activities of Non-Governmental Organizations in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W dobie przyspieszenia rozwoju sztucznej inteligencji i nasilających się negatywnych efektów oddziaływania mediów na dzieci i młodzież, coraz ważniejsza staje się dopasowana do nowych wyzwań edukacja medialna. Celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie, jak instytucje państwowe w Polsce realizują zadanie edukacji medialnej, zwłaszcza skierowanej do dzieci i młodzieży. Cel zostanie zrealizowany poprzez analizę polityki oświatowej instytucji państwowych - to znaczy ministra odpowiedzialnego za kwestie oświaty w Polsce oraz Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Autorzy odniosą się również skrótowo do działań organizacji pozarządowych zaangażowanych w edukację medialną. Omawiane w artykule zagadnienia opracowane zostały w oparciu o analizę dokumentów, aktów prawnych oraz literaturę przedmiotu. W pierwszej kolejności nakreślono rolę Ministerstwa odpowiedzialnego za kwestie edukacji (w zależności od okresu historycznego, miało ono różne nazwy i zakres kompetencji) i przedstawiono wnioski z analiz dokumentów prawnych regulujących edukację medialną uczniów i nauczycieli. Następnie zarysowano rolę Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT) w edukacji medialnej. W kolejnym kroku omówiono działania organizacji pozarządowych i wybrane projekty dotyczące edukacji medialnej. Na koniec zostały podsumowane wnioski ze zgromadzonych analiz i zweryfikowany cel artykułu.(abstrakt oryginalny)

EN

In an era of accelerating development of artificial intelligence and intensifying negative effects of the media on children and adolescents, media literacy education tailored to the new challenges is becoming increasingly important. This article aims to answer the question of how state institutions in Poland carry out the task of media education, particularly aimed at children and adolescents. The goal will be achieved by analyzing the educational policy of state institutions - that is, the minister responsible for education in Poland and the National Broadcasting Council. The authors will also briefly refer to the activities of non-governmental organizations involved in media literacy. The issues discussed in the article were developed based on the analysis of documents, legal acts and literature on the subject. First, the role of the Ministry in charge of education issues is outlined (depending on the historical period, it had different names and responsibilities) and the conclusions of the analysis of legal documents regulating media education of students and teachers are presented. Next, the role of the National Broadcasting Council (KRRiT) in media education was outlined. In the next step, the NGOs' activities and selected media education projects were discussed. Finally, the conclusions of the collected analysis and the revised purpose of the article were summarized.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Media; Edukacja; Ludzie młodzi; Szkolnictwo podstawowe; Szkolnictwo średnie

EN

Media; Education; Young people; Primary education; Secondary education

• Czasopismo: Społeczeństwo i Polityka
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 3(76)
• Strony: 81--98

Twórcy

autor

Małgorzata Gosek

• Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie

autor

Andrzej Adamski

• Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie

Bibliografia

• Catts, R., Lau, J. (2008), i (CI.2008/WS/1), Paris, https://unesdoc.unesco.org/ ark:/48223/pf0000158723 [dostęp: 22.06.2023].
• Delors, J. (1996), Learning: the treasure within; report to UNESCO of the International Commission on Education for the Twenty-first Century (highlights), Corporate author: International Commission on Education for the Twenty- first Century ED.96/WS/9, Paris, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/ pf0000109590 [dostęp: 22.06.2023].
• Declaración de UNESCO en Grunwald (Alemania) (1982), Comunicar; Comunicar 28: La educación en medios en Europa, https://www.scipedia.com/public/_2007a [dostęp: 22.06.2023].
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/ PDF/?uri=CELEX:32010L0013 (....) [dostęp: 22.06.2023].
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1808 z dnia 14 listopada 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych) ze względu na zmianę sytuacji na rynku, http://data.europa.eu/eli/dir/2018/1808/oj [dostęp: 22.11.2023].
• European Commission (1995a), White paper on education and training - TEACHING AND LEARNING - TOWARDS THE LEARNING SOCIETY (COM_1995_0590_FIN), https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/ publication/d0a8aa7a-5311-4eee-904c-98fa541108d8/language-en [dostęp: 22.06.2023].
• European Commission (1995b), Europe and the Global Information Society - Recommendations to the European Council - Conference G7 - Raport BANGEMANN, Publications Office, https://op.europa.eu/en/publication- detail/-/publication/44dad16a-937d-4cb3-be07-0022197d9459/language-en [dostęp: 22.06.2023].
• Fez Declaration on Media and Information Literacy (2011), https://milobs.pt/ wp-content/uploads/2011/06/Fez-Declaration.pdf [dostęp: 22.06.2023].
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Zwalczanie dezinformacji w internecie: podejście europejskie, COM(2018) 236 final, https://eur-lex.europa. eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52018DC0236&from=PL [dostęp: 22.06.2023].
• KONKLUZJE RADY UE z dnia 30 maja 2016 r. w sprawie rozwijania - poprzez kształcenie i szkolenie - umiejętności korzystania z mediów i umiejętności krytycznego myślenia (2016/C 212/05), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/ PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016XG0614(01)&from=IT [dostęp: 22.06.2023].
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483).
• Opinia Komitetu Regionów (2010), Rozwijanie umiejętności korzystania z mediów w perspektywie regionalnej - edukacja medialna w polityce edukacyjnej UE 2010/C 141/04, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=uriserv OJ.C_.2010.141.01.0016.01.POL&toc=OJ C 2010 141 TOC [dostęp: 22.06.2023].
• Paris Agenda or 12 Recommendations for media education (2007), https://www.diplomatie.gouv.fr/IMG/pdf/Parisagendafin_en.pdf [dostęp: 22.06.2023].
• KRRiT (2023), Pismo Przewodniczącego KRRiT z dnia 9 maja 2023 r., sygn. DS.071.38.1.2023.
• Pismo Departamentu Kształcenia Ogólnego i Podstaw Programowych MEiN z dnia 19 października 2023, sygn. DKOPP-WPPI.4010.107.2023.ER.
• Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie umiejętności korzystania z mediów w środowisku cyfrowym (2008/2129(INI)) (2010/C 45 E/02), https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri= OJ:C:2010:045E:0009:0014:PL:PDF [dostęp: 22.06.2023].
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, załącznik nr 2 (Dz.U. 2017, poz. 356).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, załącznik nr 1 (Dz.U. 2018 poz. 467).
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. 2019, poz. 1450).
• Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z działalności w roku 2011 (2011), https://www.gov.pl/attachment/33e748e4-c052-454e-a87f-4b022e29a4fd [dostęp: 26.02.2023].
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. 1993 nr 7 poz. 34).
• Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. nr 85, poz. 459).
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz U. z 2020 r. poz. 910 i 1378 oraz z 2021 r. poz. 4, 619, 762, 1082).
• Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz ustawy o kinematografii (Dz.U. 2021, poz. 1676).
• (www1) Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa, https://www.gov.pl/web/gov/szukaj?query=podstawowe+kierunki+realizacji+poli tyki+o wiatowej+pa stwa&category=kategoria&ministryId=edu kacja-i-nauka&page=1&size=25 [dostęp: 26.02.2023].
• (www2)Fundacja Wolne Lektury, https://fundacja.wolnelektury.pl [dostęp: 26.02.2023].
• (www3) Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Pomagamy w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa dzieci w internecie. https://fdds.pl/jak-pomagamy. html

Identyfikatory

DOI

10.34765/sp.0323.a04