Dioksyny, furany i PCB w importowanych rybach morskich - narażenie konsumentów

• Autorzy: Szczepan Mikołajczyk , Małgorzata Warenik-Bany , Marek Pajurek

Warianty tytułu

Dioxins, Furans and PCBs in Imported Marine Fish - Consumer Exposure

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wprowadzenie. Normy żywieniowe zalecają spożywanie ryb co najmniej dwa razy w tygodniu ze względu na zawarte w nich cenne składniki odżywcze. Najważniejszymi z nich są długołańcuchowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, makro- i mikroelementy, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (głównie D3), aminokwasy i łatwo przyswajalne białko. Niestety ryby przebywające w zanieczyszczonym środowisku mogą gromadzić toksyczne związki, do których należą polichlorowane dibenzo-p-dioksyny (PCDD), polichlorowane dibenzofurany (PCDF) i polichlorowane bifenyle (PCB). Celem badań było określenie aktualnego stanu zanieczyszczenia toksycznymi związkami PCDD, PCDF, PCB, importowanych do Polski ryb morskich oraz ocena ryzyka dla konsumentów z uwzględnieniem tolerowanej tygodniowej dawki (TWI) 2 pg WHO-TEQ/kg masy ciała (m.c.). Badaniom poddano 6 gatunków ryb daleko-morskich: turbot, makrela, łosoś atlantycki, tuńczyk, mintaj i morszczuk. W badaniach wykorzystano technikę spektrometrii mas rozcieńczenia izotopowego (IDMS) z wysokorozdzielczą chromatografią gazową sprzężoną z wysokorozdzielczą spektrometrią mas (HRGC-HRMS).
Wyniki i wnioski. Najwyższe stężenia dla sumy PCDD/F i dioksynopodobnych PCB (dl-PCB) oznaczano w mięśniach turbota 1,25 pg WHO-TEQ/g świeżej masy (ś.m.), a najniższe odpowiednio w mięśniach mintaja, morszczuka i tuńczyka 0,02, 0,03, 0,04 pg WHO-TEQ/g ś.m. Mimo że badane ryby zawierały niskie w stosunku do dopuszczalnych limitów stężenia PCDD/F/PCB, spożycie rekomendowanych dwóch porcji najbardziej zanieczyszczonych gatunków powoduje nawet sześciokrotne w przypadku dzieci i dwukrotne dla dorosłych przekroczenia dawki TWI. Importowane turboty, łososie i makrele stanowią znaczące źródło dioksyn i PCB dla konsumentów ryb. (abstrakt oryginalny)

EN

Background. Dietary guidelines recommend that fish should be consumed at least twice a week due to valuable nutrients they contain, like long-chain, polyunsaturated fatty acids, macro- and microelements, at-soluble vitamins (mainly D3), amino acids and easily digestible protein. Apart from the benefits, fish consumption becomes a source of toxic compounds including polychlorinated dibenzo-p-dioxins (PCDDs), polychlorinated dibenzofurans (PCDFs) and polychlorinated biphenyls (PCBs). The aim of our research was to investigate the levels of PCDD, PCDF and PCB in marine fish imported to Poland and assess the risk for consumers, taking into account the tolerable weekly intake (TWI) of 2 pg WHO- TEQ/kg body weight (b.w.). Six fish species were investigated: turbot, mackerel, Atlantic salmon, tuna, pollock and hake. The method employed for the research was isotope dilution technique with high- resolution gas chromatography coupled with high resolution mass spectrometry (HRGC-HRMS).
Results and conclusions. The highest concentrations for the sum of PCDD/F/dl-PCB were determined in turbot muscles 1.25 pg WHO-TEQ/g of fresh weight (f.w.) and the lowest in pollock, hake and tuna muscles 0.02, 0.03, 0.04 pg WHO-TEQ/g f.w. respectively. Although the tested fish contained low PCDD/F/PCB concentrations compared to the permissible limits, the consumption of the recommended two portions of the most contaminated species resulted in TWI being exceeded even six times for children and two times for adults. Imported turbot, salmon and mackerel are significant sources of dioxins and PCBs for fish consumers. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Model żywienia; Normy żywieniowe; Żywienie człowieka; Żywienie dietetyczne; Rynek przetworów rybnych

EN

Feeding model; Nutrition standards; Human nutrition; Dietary feeding; Fish products market

• Czasopismo: Żywność: nauka - technologia - jakość
• Rocznik: 30 (2023)
• Numer: nr 2 (135)
• Strony: 96--108

Twórcy

autor

Szczepan Mikołajczyk

• Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy, Puławy

autor

Małgorzata Warenik-Bany

• Państwowy Instytut Weterynaryjny

autor

Marek Pajurek

• Państwowy Instytut Weterynaryjny

Bibliografia

• [1] Arisawa K., Takeda H., Mikasa H.: Background exposure to PCDDs/PCDFs/PCBs and its potential health effects: a review of epidemiologic studies. J. Med. Investig., 2005, 52, 10-21.
• [2] Armitage J.M., McLachlan M.S., Wiberg K., Jonsson P.: A model assessment of polychlorinated dibenzo-p-dioxin and dibenzofuran sources and fate in the Baltic Sea. Sci. Total Environ., 2009, 407, 3784-3792.
• [3] Arnich N., Tard A., Leblanc J.C., Bizec B. Le Narbonne J.F., Maximilien R.: Dietary intake of non- dioxin-like PCBs (NDL-PCBs) in France, impact of maximum levels in some foodstuffs. Regul. Toxicol. Pharmacol., 2009, 54, 287-293.
• [4] Ba T., Zheng M., Zhang B., Li, W., Xiao K., Zhang L.: Estimation and characterization of PCDD/Fs and dioxin-like PCBs from secondary copper and aluminum metallurgies in China. Chemosphere, 2009 75, 1173-1178.
• [5] Bayen S., Barlow P., Lee H.K., Obbard J.P.: Effect of cooking on the loss of persistent organic pollutants from salmon. J. Toxicol. Environ. Health., 2005, A68, 253-265.
• [6] Bilau M., Matthys C., Baeyens W., Bruckers L., Backer G. De Hond E., Den Keune H., Koppen G., Nelen V., Schoeters G., Van Larebeke N., Willems J.L., De Henauw S.: Dietary exposure to dioxinlike compounds in three age groups: Results from the Flemish environment and health study. Chemosphere, 2008, 70, 584-592.
• [7] Bocio A., Domingo J.L., Falcó G., Llobet J.M.: Concentrations of PCDD/PCDFs and PCBs in fish and seafood from the Catalan (Spain) market: estimated human intake. Environ. Int., 2007, 33, 170- 175. https://doi.org/10.1016/J.ENVINT.2006.09.005
• [8] Burreau S., Zebühr Y., Broman D., Ishaq R.: Biomagnification of PBDEs and PCBs in food webs from the Baltic Sea and the northern Atlantic Ocean. Sci. Total Environ., 2006, 366, 659-672.
• [9] Domingo J.L.: Health risks of human exposure to chemical contaminants through egg consumption: A review. Food Res. Int., 2014, 56, 159-165.
• [10] Dyke P., Coleman P., James R.: Dioxins in ambient air, bonfire night 1994. Chemosphere, 1997, 34, 1191-1201.
• [11] EFSA: Risk for animal and human health related to the presence of dioxins and dioxin- like PCBs in feed and food. EFSA J., 2018, 16.
• [12] EFSA: Scientific Opinion on the public health hazards to be covered by inspection of meat (bovine animals). EFSA J., 2013, 11, 3266.
• [13] EFSA: Guidance on selected default values to be used by the EFSA Scientific Committee, Scientific Panels and Units in the absence of actual measured data. EFSA J., 2012, 10.
• [14] Fattore E., Fanelli R., Turrini A., Di Domenico A.: Current dietary exposure to polychlorodibenzo- p-dioxins, polychlorodibenzofurans, and dioxin-like polychlorobiphenyls in Italy. Mol. Nutr. Food Res., 2006, 50, 915-921.
• [15] Gilpin R.K., Wagel D.J., Solch J.G.: Production, Distribution, and Fate of Polychlorinated Dibenzo- p-Dioxins, Dibenzofurans, and Related Organohalogens in the Environment. Dioxins Heal., 2005, 55-87.
• [16] Gouin T., Harner T., Daly G.L., Wania F., Mackay D., Jones K.C.: Variability of concentrations of polybrominated diphenyl ethers and polychlorinated biphenyls in air: implications for monitoring, modeling and control. Atmos. Environ., 2005, 39, 151-166.
• [17] IARC: Polychlorinated Biphenyls and Polybrominated Biphenyls. IARC Monogr. Eval. Carcinog. risks to humans, 2016, 107, 9-500.
• [18] IARC: Chemical agents and related occupations. IARC Monogr. Eval. Carcinog. Risks Hum., 2012, 100, 9-562.
• [19] Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewskia J.: Normy żywienia dla populacji Polski. 2017.
• [20] Kulkarni P.S., Crespo J.G., Afonso C.A.M.: Dioxins sources and current remediation technologies - A review. Environ. Int., 2008, 34, 139-153.
• [21] Lohmann R., Jones K.C.: Dioxins and furans in air and deposition: A review of levels, behaviour and processes. Sci. Total Environ., 1998, 219, 53-81.
• [22] Lundebye A.K., Lock E.J., Rasinger J.D., Nøstbakken O.J., Hannisdal R., Karlsbakk E., Wennevik V., Madhun A.S., Madsen L., Graff I.E., Ørnsrud R.: Lower levels of Persistent Organic Pollutants, metals and the marine omega 3-fatty acid DHA in farmed compared to wild Atlantic salmon (Salmo salar). Environ. Res., 2017, 155, 49-59.
• [23] Mikolajczyk S., Warenik-Bany M., Pajurek M.: Dioxins and PCBs in freshwater fish and sediments from Polish lakes, Food Addit. Contam. B, 2022, 15, 3, 159-167.
• [24] Mikolajczyk S., Warenik-Bany M., Pajurek M.: PCDD/Fs and PCBs in Baltic fish - Recent data, risk for consumers. Mar. Pollut. Bull. 2021, 171,

Identyfikatory

DOI

10.15193/zntj/2023/135/449