Potencjalne zmiany w obecnym podziale kraju na województwa a opinia młodzieży szkolnej z wybranych ośrodków regionalnych

• Autorzy: Adam R. Parol , Anna Gręda
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przeanalizowano potencjał wprowadzenia zmian w obecnie obowiązującym podziale administracyjnym Polski na poziomie wojewódzkim. Zagadnienie rozpatrzono z dwóch perspektyw. Z jednej strony dokonano przeglądu koncepcji pojawiających się w ostatnim ćwierćwieczu, zakładających zmniejszenie lub zwiększenie liczby jednostek najwyższego szczebla, a z drugiej - przeanalizowano opinie młodzieży szkolnej uczącej się w wybranych ośrodkach regionalnych w Polsce (w potencjalnych stolicach województw lub w miastach mogących obawiać się utraty tego statusu). W badaniu wzięto pod uwagę następujące miasta: Częstochowę, Kalisz, Koszalin, Płock, Radom i Słupsk (jako potencjalne stolice województw), a także Gorzów Wielkopolski, Kielce, Toruń i Zieloną Górę (jako miasta, które mogłyby stracić status miasta wojewódzkiego). Badanie wykazało niewielkie zainteresowanie kwestą zmian na administracyjnej mapie Polski w analizowanej grupie społecznej, czyli wśród osób urodzonych po 1998 r., nieznających innego podziału. Warto zaznaczyć, że opinia uczniów jest częściowo zbieżna z poglądami przedstawianymi w debacie publicznej i naukowej dotyczącej tego tematu. (abstrakt oryginalny)

EN

The article brings the issue of the potential of introducing changes to the current Polish administrative division at the voivodeship level from two perspectives. The first is a review of concepts emerging in the last quarter of a century, assuming a reduction or increase in top-level units. This part summarises arguments for and against changes in the number of Polish voivodeships. Częstochowa, Radom, Koszalin, Słupsk and Kalisz are those that may become new capitals. On the other hand, the cities which may lose this position are Toruń, Kielce, Zielona Góra and Gorzów Wielkopolski. The second perspective concerns the opinion of young people studying in the cities mentioned above. This group is potentially interesting because they were born after the administrative reform and did not know the old system. The study showed that the representatives of the social group in question had relatively little interest in changes in the number of voivodeships. The students' opinions are only partially consistent with the views presented in the public and scientific debate on the topic. Despite this, most young people agree that their city deserves to be a capital (especially if they live in cities that are already capitals). Students also see the benefits of this status, especially in terms of the inflow of investments and improvement of public infrastructure. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Młodzież; Ludzie młodzi; Badania ankietowe; Podział administracyjny

EN

Youth; Young people; Questionnaire survey; Administrative division

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2024
• Tom: 38
• Numer: nr 1 Zmienność uwarunkowań i wybrane problemy w badaniach układów przestrzennych = Variability of Conditions and Selected Problem in Spatial Systems Research
• Strony: 76--99

Twórcy

autor

Adam R. Parol

• Uniwersytet Jagielloński

autor

Anna Gręda

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Bank Danych Lokalnych. (2023). Pozyskano z: https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start (dostęp: 15.03.2023).
• Bocheński, T., Rydzewski, T. (2020). Stolice byłych 49 województw w Polsce - wybrane zagadnienia rozwoju miast. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Christaller, W. (1933). Die zentralen Orte in Süddeutschland. Eine ökonomisch-geographische Untersuchung über die Gesetzmässigkeit der Vorbereitung und Entwicklung der Siedlungen mit städtischen Funktionen, Jena. Przegląd Geograficzny 1963, XXXV, 1, 1-72.
• Dyląg, B. (2015). PiS zapowiada już 3 nowe województwa. Pozyskano z: https://www.portalsamorzadowy.pl/finanse/pis-zapowiada-juz-3-nowe-wojewodztwa,74641.html (dostęp: 6.01.2023).
• Goliszek, S., Marcińczak, S., Stępniak, M., Wiśniewski, R. (2017). Dostępność przestrzenna do usług publicznych w Polsce. Warszawa: PAN IGiPZ.
• Jasiulewicz, M., Suszyński, A. (2016). Pomorze Środkowe - region zmarginalizowany w obecnym podziale administracyjnym. Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej, 20, 39-56.
• Jażewicz, I. (2013). Miejska sieć osadnicza regionu nadmorskiego. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
• Jażewicz, I. (2016). Miejska sieć osadnicza projektowanego województwa środkowopomorskiego. Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej, 20(2), 57-76. Kalisz w nowym województwie - środkowopolskim. (2016). Pozyskano z: https://zyciekalisza.pl/artykul/kalisz-w-nowym-wojewodztwie/618590?fbclid=IwAR0UaziMNheu_aYkjYXNjnxL-3ticmr3542Bd2QThzxwVr80YzsVWnrIuy (dostęp: 22.03.2023).
• Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Załącznik do uchwały nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. (poz. 252).
• Koter, M. (1999). Za jakim modelem podziału terytorialnego Polski opowiedzieć się? Wnioski z doświadczeń przeszłości oraz wzorców europejskich. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio Oeconomica, 1, 7-28.
• Kowalczyk, G., Sommer, M. (2020). Południe kontra północ. Nie tylko PiS jest za Mazowszem bez Warszawy. Pozyskano z: https://forsal.pl/gospodarka/polityka/artykuly/7797441,lokalni--aktywisci-dziela-mazowsze-korekta-reformy-administracyjnej.html (dostęp: 3.05.2023).
• Kowalski, J., Żółciak, T. (2019). 16 województw to zbyt wiele? Demografia może zmienić mapę Polski. Pozyskano z: https://forsal.pl/artykuly/1423880,16-wojewodztw-to-zbyt-wiele-demografia-moze-zmienic-mape-polski.html (dostęp: 22.03.2023).
• Krysiński, D. (2013a). Wszystko, co złe, to reforma. O utracie statusu miasta wojewódzkiego w dyskursie kaliszan. Przegląd Socjologiczny, 62(4), 25-42.
• Krysiński, D. (2013b). Społeczne bariery rozwoju postwojewódzkich ośrodków regionalnych jako zagrożenie dla polityki rozwojowej Polski. Przykład Kalisza. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 23, 5-20.
• Krysiński, D. (2015). Status wojewódzki miasta jako czynnik wzrostu w dobie postindustrialnej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 52, 27-44.
• Kulesza, M. (1998). Podstawowe kryteria podziału terytorialnego kraju na powiaty i województwa. Warszawa: Kancelaria Rady Ministrów.
• Kurniewicz, A., Swianiewicz, P. (2016). Ból fantomowy czy realna strata? Wpływ utraty statusu stolicy województwa na rozwój gospodarczy i miejsce w hierarchii systemu osadniczego. Prace i Studia Geograficzne, 61(2), 25-50.
• Kurniewicz, A., Swianiewicz, P., Łukomska, J. (2023). Wpływ statusu stolicy wojewódzkiej na rozwój miast - przypadek reform w latach 1975 i 1999 w Polsce. Studia Regionalne i Lokalne, 91(1), 23-42.
• Maik, W. (1988). Rozwój teorii regionalnych i krajowych układów osadnictwa. Seria Geograficzna, 37.
• Miedziński, M. (2017). Czynniki endogeniczne i egzogeniczne oddziałujące na cztery największe miasta Pomorza Środkowego. Słupskie Prace Geograficzne, 14, 155-176.
• Miszczuk, A. (2003). Regionalizacja administracyjna III Rzeczpospolitej. Koncepcje teoretyczne a rzeczywistość, Lublin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Nowakowski, M. (red.). (1984). Kształtowanie sieci usług. Warszawa: PWN.
• Omucińska, L., Janiszewska, D. (2017). Oddziaływanie miast Koszalina i Słupska na poziom ro- zwoju społeczno-gospodarczego gmin Pomorza Środkowego. Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej, 21, 159-177.
• Otremba, T. (2000). Wojewódzka przebudowa: projekt racjonalnej korekty nowego podziału Polski na województwa "16 minus 3". Gdańsk: Wydawnictwo Regnum.
• Parol, A.R. (2022). Zmiany rozmieszczenia instytucji o randze regionalnej i ponadregionalnej w miastach Pomorza Środkowego w latach 1979-2019. Regiony Nadmorskie, 30, 78-101.
• Parol, A.R., Gręda, Ł., Wrona, K. (2023). Percepcja przez młodzież szkolną funkcji i rangi wybranych ośrodków regionalnych. Przegląd Geograficzny, 95(4), 397-420.
• Piskozub, A. (1987). Dziedzictwo polskiej przestrzeni. Geograficzno historyczne podstawy struktur przestrzennych ziem polskich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Rydz, E. (1990). Funkcje Koszalina i Słupska w regionalnej sieci osadniczej. Słupsk: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku.
• Rydz, E. (2006). Przemiany struktur społeczno gospodarczych w okresie transformacji systemowej na Pomorzu Środkowym. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
• Sobala-Gwosdz, A. (2023). Pozycja miast jako ośrodków centralnych. Warszawa-Kraków: Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
• Sokołowski, D. (2014). Niektóre uwarunkowania korekty podziału Polski na województwa. Przegląd Geograficzny, 86, 567-590.
• Solarz, M. W. (red.). (2022). Geograficzno polityczny atlas Polski. Polska w świecie współczesnym: perspektywa 2022. Warszawa: Wydawnictwo Trzecia Strona.
• Stasiak, A. (red.). (1984). Podział administracyjny kraju. Warszawa: PWN.
• Stasiak, A. (red.). (1986). Podział administracyjny kraju. Studia. Materiały. Dyskusja. Warszawa: PWN.
• Śleszyński, P. (2016). A synthetic indicator of spatial-temporal accessibility to urban centers in Poland. Geographia Polonica, 89, 4.
• Śleszyński, P., Herbst, M., Komornicki, T. (2020). Studia nad obszarami problemowymi w Polsce. Warszawa: PAN, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.
• Uchwała Nr XLVIII/ 720/2006 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 29 czerwca 2006 roku w sprawie wyrażenia poparcia dla działalności prowadzonej przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Regionu i Utworzenia Województwa Środkowopolskiego z siedzibą w Kaliszu.
• Wendt, J. (2000). Dostępność komunikacyjna ośrodków władzy wojewódzkiej. Prace Komisji Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geogeaficznego, 6 , 183-204.
• Wendt, J. (2001). Geografia władzy w Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Wiśniewska, K. (2020). Płock, Radom, Siedlce. Gdzie stolica nowego województwa? "Jeśli ono powstanie, to tylko u nas". Pozyskano z: https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103087,26163430,plock--radom-siedlce-gdzie-stolica-nowego-wojewodztwa-jesli.html (dostęp: 22.03.2023).
• Zaborowski, Ł. (2013). Podział kraju na województwa. Próba obiektywizacji. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Żuber, E. (2010a). Województwo środkowopomorskie - dlaczego być powinno?, cz. I: Przesłanki historyczne i społeczne, ekonomiczne i prawne. Koszalin: Wydawnictwo Feniks.
• Żuber, E. (2010b). Województwo środkowopomorskie - dlaczego być powinno?, cz. II: Dokumenty, wystąpienia i opinie, debaty i oceny. Koszalin: Wydawnictwo Feniks.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.24917/20801653.381.5