Instrumenty polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego po wejściu Polski do Unii Europejskiej

• Autorzy: Magdalena Cendal
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Narodowy Bank Polski (NBP) działa obecnie w warunkach przejściowych. Zakończył już proces dostosowywania instrumentarium do wymagań gospodarki rynkowej, ale nie zaadoptował w pełni narzędzi wykorzystywanych w polityce monetarnej Europejskiego Banku Centralnego (EBC). W momencie wejścia do Unii Europejskiej Polska stała się już częścią Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC). Nie narzuca to jeszcze na NBP obowiązku ujednolicenia swojego instrumentarium z wykorzystywanym w Eurosystemie. Jednakże w perspektywie kilku lat Polska powinna stać się członkiem strefy euro, a wówczas system operacyjny polityki pieniężnej, obejmujący wszystkie działania prowadzące do realizacji ostatecznego celu polityki pieniężnej, w tym instrumenty, będzie musiał być spójny z normami EBC. Dlatego też z każdym rokiem niwelowane są różnice między instrumentami stosowanymi w Eurosystemie i tymi wykorzystywanymi przez NBP. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie narzędzi polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego właśnie w tym przejściowym okresie. Przybliżono w nim umocowania prawne instrumentów NBP oraz scharakteryzowano trzy podstawowe narzędzia NBP: rezerwę obowiązkową, operacje depozytowo-kredytowe i operacje otwartego rynku. Każdy z tych instrumentów charakteryzuje się znacznym stopniem spójności z instrumentami EBC. Najważniejsze zmiany, jakie przejdą polskie instrumenty w ramach dalszego ujednolicania z normami Eurosystemu również przedstawiono w artykule. Jednocześnie należy podkreślić, że nadrzędną rolą instrumentarium banku centralnego jest pomoc w realizacji celu finalnego polityki pieniężnej, czyli w utrzymaniu stabilnego poziomu cen. Instrumenty polityki monetarnej wypełniając swoje funkcje szczegółowe przedstawione w niniejszym artykule, służą osiągnięciu celu finalnego NBP. (fragment tekstu)

EN

Nowadays the National Bank of Poland is in transition stage. It has already introduced monetary policy instruments used in market orientated economies but its instruments are not yet in line with the European Central Bank solutions. The objective of this article, entitled Monetary Policy Instruments of the National Bank of Poland after Polish EU Accession, is to describe Polish monetary policy instruments in this temporary stage. The National Bank of Poland influences monetary market with the aid of three instruments: reserve requirements, standing facilities and open market operations. These tools are quite well adjusted to ECB requirements. First of all, they have similar functions. Limiting volatility of short-term interest rates on the inter-banking market is the most important function of reserve requirements. Standing facilities are safety valves for banking system. Banks can use credit facility when they urgently need liquidity or deposit facility when they have surpluses. Simultaneously, standing facilities indicate corridor of market rates volatility: credit facility is a ceiling and deposit facility is a floor. Throughout open market operations, the National Bank of Poland influences on the interbank market. Open market operations are the principal instrument for maintaining short-term interest rates at a level consistent with established inflation target being implemented. Interest rate for main operation - issuing 7-day NBP money bills - is announced by the Monetary Policy Council. Secondly, technical solutions implemented for Polish instruments are more and more similar to Euro zone solutions. The most significant adjustments made over last several years are: introduction of the deposit facility, remuneration of the minimum reserve and reducing its rate, new organisation of the open market operations and shortening terms of the main operations. Despite the recent innovations, Polish monetary policy instruments will not be identical with the ECB's soon. As the National Bank of Poland operates in different conditions - Polish banks have liquidity surpluses - it has to adjust its tools to this framework. That is why the central bank uses primarily absorbing market operations and procrastinates lowering of the minimum reserve rate. If operating liquidity shortage occurs temporarily in the banking sector, the NBP will adjust monetary policy instruments accordingly. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Instrumenty polityki pieniężnej; Polityka pieniężna; Rezerwy obowiązkowe banków; Operacje bankowe; Operacje otwartego rynku; Banki centralne; Regulacje prawne

EN

Monetary policy instruments; Monetary policy; Banks obligatory reserves; Banking transactions; Open market operations; Central banks; Legal regulations

• Czasopismo: Zeszyty Studiów Doktoranckich / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu. Wydział Ekonomii
• Rocznik: 2005
• Numer: nr 22
• Strony: 5--33

Twórcy

autor

Magdalena Cendal

Bibliografia

• Barth, M., Remolona, E., Wooldridge, P., [2002], Changes in market functioning and central bank policy: an overview of the issue, BIS Working Papers, no. 120.
• Biuletyn informacyjny NBP, [2005], nr 11/2004, Warszawa, styczen.
• Borio, C., [1997], The implementation of monetary policy in industrial countries: a survey, BIS Economic Papers, no. 47.
• Davies, H., [1998], Averaging in a framework of zero reserve requirements: implications for the operation of monetary policy, Bank of England Working Papers, no. 84.
• Fedorowicz, Z., [1997], Polityka pieniężna, Poltext, Warszawa.
• Gronkiewicz-Waltz, H., [1992], Bank centralny. Od gospodarki planowej do rynkowej. Zagadnienia administracyjno-prawne, Qlympus, Warszawa.
• Informacja wstępna NBP, [2004], nr 12/2004, Warszawa, grudzień.
• Linzert, T., Nautz, D., Bindseil, U., [2004], The longer term refmancing opérations of the EBC, European Central Bank Working Papers Series, no. 359.
• Paluszak, G., [2004], Dostosowanie instrumentów polityki pieniężnej NBP do instrumentów polityki pieniężnej Eurosystemu, w: Funkcjonowanie współczesnego banku, red. nauk. A. Janc, A. Krymarys-Balcerzak, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.
• Polityka pieniężna. Cele, strategie i instrumenty, [2002], red. nauk. W. Przybylska- Kapuścińska, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Przybylska-Kapuścińska, W., [2004], Harmonizacja instrumentów polskiej polityki pieniężnej z rozwiązaniami Eurosystemu, w: Finanse w dobie integracji europejskiej, red. nauk. R. Hanisz, K. Znaniecka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice.
• Przybylska-Kapuścińska, W., [2002], Rezerwa obowiązkowa jako instrument polskiej polityki pieniężnej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 4.
• Regulamin refinansowania banków kredytem lombardowym, [2003], załącznik do Uchwały Zarządu NBP nr 42 z dnia 3 października 2003 roku (Dz.Urz. NBP nr 18, poz. 31).
• Schaal, P., [1996], Pieniądz i polityka pieniężna, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Stopyra, J., [2002], Nowe już działa, Gazeta Bankowa, nr 14.
• Strategia polityki pieniężnej po 2003 roku, [2003], Rada Polityki Pieniężnej, Warszawa (Dz.Urz. NBP nr 4, poz. 4).
• System finansowy w Polsce, [2004], red. nauk. B. Pietrzak, Z. Polański, B. Woźniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• System finansowy w Polsce. Lata dziewięćdziesiąte, [2001], red. nauk. B. Pietrzak, Z. Polański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Szczepańska, O., [2002], Operacje otwartego rynku jako element systemu operacyjnego EBC i banków centralnych w krajach kandydujących do Unii Europejskiej, Bank i Kredyt, nr 4.
• Szpunar, P., [2000], Polityka pieniężna. Cele i warunki skuteczności, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• The adoption of indirect instruments of monetary policy, [1995], headed by W. Alexander, T. Balino, Ch. Enoch, IMF Occasional Paper 126, Waschington DC, June.
• Tymoczko, D., [2000], Instrumenty interwencji banku centralnego na rynku pieniężnym, Materiały i Studia NBP, Warszawa.
• Tymoczko, D., [2002], Ewolucja systemu finansowego a skuteczność instrumentów polityki pieniężnej, Bank i Kredyt, nr 3.
• Uchwała nr 14 Rady Polityki Pieniężnej z dnia 14 grudnia 2004 roku w sprawie zasad prowadzenia operacji otwartego rynku, [2004] (Dz.Urz. NBP nr 21, poz. 39).
• Uchwała nr 15 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 13 kwietnia 2004 roku w sprawie zasad i trybu naliczania oraz utrzymywania przez banki rezerwy obowiązkowej,[2004], Dz. Urz. NBP nr 3, poz. 4.
• Uchwała nr 30 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 12 września 2003 roku w sprawie emitowania bonów pieniężnych Narodowego Banku Polskiego, [2003] (Dz.Urz. NBP nr 15, poz. 204).
• Uchwała Rady Polityki Pieniężnej nr 17 z dnia 28 listopada 2001 roku w sprawie stopy redyskontowej weksli, oprocentowania kredytów refinansowych oraz oprocentowania lokaty terminowej w NBP, [2001] (Dz.Urz. NBP nr 20, poz. 40).
• Ustawa o Narodowym Banku Polskim z dnia 29 sierpnia 1997 roku, [1997] (Dz.U. nr 140, poz. 938 z późniejszymi zmianami).
• Zaleska, M., [1999], Rezerwy obowiązkowe barierą rozwoju banków polskich, Bank i Kredyt, nr 5.
• Założenia polityki pieniężnej na rok 2005, [2004], Rada Polityki Pieniężnej, Warszawa.