Pomiar poziomu życia ludności - dylematy doboru wskaźników

• Autorzy: Czesław Bywalec

Warianty tytułu

Measuring the Population's Standard of Living - Dilemmas of Selecting Indicators

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - Celem artykułu jest przedstawienie i krytyczna analiza wskaźników służących do pomiaru i oceny poziomu życia ludności. Metoda badawcza - Analiza merytoryczna i formalno-statystyczna istoty oraz kryteriów doboru wskaźników w badaniach poziomu życia ludzi. Wyniki - Poziom życia ludzi jest kategorią wieloelementową i wielodyscyplinarną. W jego zakres wchodzą zjawiska z dziedziny gospodarki, edukacji, kultury, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa publicznego, komunikacji oraz ekologii. W badaniach poziomu życia konieczne jest równoczesne wykorzystanie wskaźników charakteryzujących wszystkie te dziedziny, a następnie przekształcenie ich w jeden agregatowy wskaźnik poziomu życia. Aby zadośćuczynić regułom naukowym, przyjęte do badań wskaźniki winny charakteryzować się odpowiednimi cechami, a ich dobór musi odbywać się na podstawie ściśle określonych kryteriów i procedur. W pracy przedstawiono i omówiono te właśnie cechy wskaźników oraz kryteria ich selekcji i agregacji. Oryginalność /wartość /implikacje /rekomendacje - Artykuł powstał na podstawie długoletnich doświadczeń badawczych autora nad poziomem życia ludności. Jest próbą uporządkowania kryteriów i sposobu selekcji wskaźników dziedzin życia społecznego objętych badaniem poziomu życia ludności (tzw. wskaźniki cząstkowe) oraz ich przekształcania we wskaźnik agregatowy. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - The aim of the article is to present and analyse the indicators used in measuring and assessing the population's standard of living. Research method - Formal and statistical analysis of the nature of indicators used in research on the standard of living; evaluation of the criteria for their selection. Results - Population's standard of living is a multitier and multi-disciplinary category. It covers phenomena pertaining to such fields as economy, education, culture, health protection, public safety, communication, and ecology. Research on the standard of living should necessarily rely on the indicators referring to all these areas; it should also endeavour to aggregate them within a single indicator that could be used in assessing the population's overall standard of living. If such research is to comply with scientific principles, the indicators used therein should have appropriate features, and their selection must be based on strictly defined criteria and procedures. The article discusses the characteristics of such indicators and estimates the criteria for their selection and aggregation. Originality /value /implications /recommendation - The article draws on the author's extensive experience in research on the population's standard of living. It attempts at organizing the criteria and methods of selecting the so-called partial indicators used in the current studies of the different areas of social life considered within the research on the population's standard of living, and at transforming them into a single aggregate indicator. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konsumpcja; Poziom życia; Wskaźniki społeczne

EN

Consumption; Living standard; Social indicators

• Czasopismo: Optimum : studia ekonomiczne
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 2 (108)
• Strony: 3--21

Twórcy

autor

Czesław Bywalec

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Bywalec Cz., 2010, Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Bywalec Cz., 2017, Gospodarstwo domowe - ekonomika, finanse, konsumpcja, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Duda A., 2016, Konsumpcja - teorie i badania, Wydawnictwo KUL, Lublin.
• Gardocka-Jałowiec A., 2015, Zmiany konsumpcji a kreowanie innowacji, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Gide Ch., 1900, Zasady ekonomii społecznej, drugie polskie wydanie, Spółka Wydawnicza Polska, Kraków.
• Grzega U., 2012, Poziom życia ludności w Polsce - determinanty i zróżnicowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Katon M.P., 2009, O gospodarstwie rolnym, (przekład z j. łacińskiego, wstęp i komentarze Ireneusz Mikołajczyk), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Ksenofont, 1857, Ekonomik, (przekład z j. greckiego Antoni Bronikowski), Nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, Poznań.
• Nowak S., 2011, Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Pawłowski T., 1977, Pojęcia i metody współczesnej humanistyki, Ossolineum, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk.
• Pohorille M., 1985, Potrzeby, podział, konsumpcja, PWE, Warszawa.
• Rutkowski J., 1984, Rozwój gospodarczy i poziom życia, Seria: Z Prac Zakładu Badań Sta-tystyczno-Ekonomicznych, z. 143, GUS, Warszawa.
• Stępień B., 2019, Wartość luksusu. Perspektywa konsumentów i przedsiębiorstw, PWE, Warszawa.
• Szczepański J., 1981, Konsumpcja a rozwój człowieka. Wstęp do antropologicznej teorii konsumpcji, PWE, Warszawa.
• Wiśniewski J.W., 2014, Ekonometrologia, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania", nr 36, t. 2, s. 131-143.
• Zienkowski L., 1979, Poziom życia. Metody mierzenia i oceny, PWE, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.15290/oes.2022.02.108.01