Czynniki spajające więzi państwowe Austro-Węgier przed 1914 r.

• Autorzy: Dariusz Jeziorny

Warianty tytułu

Factors Cementing State Cohesion of Austria-Hungary Before 1914

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problem szans przetrwania monarchii austro-węgierskiej był tematem tysięcy książek i artykułów w wielu językach i ciężko jest przestudiować wszystkie z nich. Kwestia tego, czy Monarchia Habsburgów była skazana na rozkład z powodu napięć narodowościowych wciąż pozostaje inspirującym pytaniem. Badacze wciąż podejmują nowe tematy szczegółowe. Bazując na ich osiągnięciach, możliwa jest ponowna ocena problemu na bardziej ogólnym poziomie. Następujące czynniki zostały wzięte pod uwagę: rozwój gospodarczy, struktura administracyjna dualistycznej monarchii, wróg zewnętrzny, biurokracja, armia i dynastia. Pokażą one, do jakiego stopnia podtrzymana została spójność Austro-Węgier przed 1914 r. (abstrakt oryginalny)

EN

The problem of chances of survival of the Austria-Hungarian monarchy had been a topic of thousands of books and articles in many languages and it is difficult to study all of them. The question whether or not the Habsburg monarchy was doomed to dissolute because of nationality tensions still remains inspiring. Researchers still take up new and detailed topics. Basing on their output it is possible to reassess the problem on more general level. The factors of economic development, administrative structure of the dual state, external enemy, bureaucracy, army and dynasty will be taken into consideration. They will show to what extent the cohesion of Austria- Hungary was maintained before 1914.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Państwo; Ustrój państwa; Biurokracja; Gospodarka

EN

State; Political system of the state; Bureaucracy; Economy

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2023
• Tom: 21
• Numer: z. 3 Wielka modernizacja - Europa Środkowa od połowy XIX do końca lat trzydziestych XX wieku. Państwa i narody
• Strony: 7--25

Twórcy

autor

Dariusz Jeziorny

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. Bled J.-P., Franz Ferdinand. Der eigensinnige Thronfolger, Wiedeń 2013.
• 2. Bullock M., Austria 1918-1938. A Study in Failure, Londyn 1939.
• 3. Cornwall M., The Dissolution of Austria-Hungary, [w:] The Last Years of Austria- Hungary. Essays in Political and Military History 1908-1918, red. M. Cornwall, Exeter 1990.
• 4. Deák E., Kwestia narodowościowa - lekcja europejska. In pluritate unitas in unitate paritas, [w:] Węgry - Polska w Europie Środkowej. Historia - literatura, red. A. Cetnarowicz, C. Kiss, I. Kovács, Kraków 1997.
• 5. Deák I., Der K.(u)K. Offizier 1848-1918, 2. Aufl., Wiedeń - Kolonia - Weimar 1995.
• 6. Domonkos E., Schlett A., Financial Reconstruction in Central and Eastern Europe after World War I: The Case of Hungary, "West Bohemian Historical Review" 2021, t. 9, nr 2.
• 7. Felczak W., Historia Węgier, wyd. 2 popr. i uzup., Wrocław 1983.
• 8. Gerő A., Emperor Francis Joseph, King of the Hungarians, Nowy Jork 2001.
• 9. Grodziski S., Franciszek Józef I, wyd. 4, Wrocław 2006.
• 10. Grodziski S., Habsburgowie. Dzieje dynastii, Wrocław 1988.
• 11. Hanak H., Government, Foreign Office and Austria-Hungary, "Slavonic and East European Review" 1969, t. 47, nr 1.
• 12. Hantsch H., Die Nationalitätenfrage im alten Österreich. Das problem der konstruktiven Reichsgestaltung, "Wiener historischen Studien", t. 1, 1953.
• 13. Hlavačka M., Pricziny raspada Gabsburskoj monarchii: Wzgliad iż Pragi, [w:] Narody Gabsburskoj monarchii w 1914-1920 gg.: ot natsionalnych dwiżenii k sozdaniu natsionalnych gosudarstw, red. M. Wołos, G. Szkundin, Moskwa 2012.
• 14. Jeziorny D., Problem przynależności państwowej Vorarlberga po I wojnie światowej, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica", 2002, nr 75.
• 15. Jokeš P., Czesi. Przewodnik po historii narodu i państwa, Kraków 2020
• 16. Kastory A., Żegluga dunajska w polityce międzynarodowej z XX wieku, Kraków 2011.
• 17. Kann R., Franz Ferdinand ein Ungarnfeind?, [w:] R. Kann, Erzherzog Franz Ferdinand Studien, Wiedeń 1976.
• 18. Klečacký M., Český ministr ve Vídni. Ve službách císaře, národa a politické strany, Praga 2017.
• 19. Kořalka J., Deutschland und die Habsburgermonarchie 1848-1918, [w:] Die Habsburgermonarchie 1848-1918, t. 6: Die Habsburgermonarchie im System der internationalen Beziehungen, red. A. Wanduszka, P. Urbanitsch, Wiedeń 1993
• 20. Křen J., Dvě století střední Evropy, Praga 2005.
• 21. Lendvai P., Węgrzy. Tysiąc lat zwycięstw w klęskach, Kraków 2016.
• 22. Majewski P., "Niemcy sudeccy" 1848-1948. Historia pewnego nacjonalizmu, Warszawa 2007.
• 23. Meckling I., Die Auβenpolitik des Grafen Czernin, Monachium 1969.
• 24. Osterkamp J., Řád v rozmanitosti. Dějiny federalismu w Habsburské Monarchii od doby předbřeznové do roku 1918, Praga 2022.
• 25. Pernes J., Poslední Habsburkové. Karel Zita, Otto a snahy o záchranu císařskeho trůnu, Praga 2005.
• 26. Romsics I., Historia Węgier, b.m. 2018.
• 27. Ruszała K., Galicyjski eksodus. Uchodźcy podczas I wojny światowej w monarchii habsburskiej, Kraków 2020.
• 28. Rydel J., W służbie cesarza i króla. Generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918, Kraków 2001.
• 29. Schausberger N., Österreich und die Friedenskonferenz. Zum Problem der Lebensfähigkeit Österreichs nach 1918, [w:] Saint-Germain 1919. Protokolle der Symposiums am 29. und 30. Mai 1979 in Wien, red. I. Ackerl, R. Neck, Wiedeń 1989.
• 30. Seton-Watson H., Ch., The Making of a New Europe. R. W. Seton-Watson and the Last Years of Austria-Hungary, Londyn 1981.
• 31. Sked A., Úpadek a pád Habsburské Říše, Praga 1995.
• 32. Skowronek J., Tanty M., Wasilewski T., Słowianie południowi i zachodni VI-XX wiek, Warszawa 2005.
• 33. Strelko O., Pylypczuk O., Berdnyczenko Ju., Creation and Operation of Main Railways in Bukovina, "Plural History Culture Society" 2021, t. 9, nr 1.
• 34. Strong D., Austria (October 1918 - March 1919). Transition from Empire to Republic, Nowy Jork 1939.
• 35. Sušová V., Politika jako oficiální znalost. Politická socializace v Předlitavsku a evropském Rusku v letech 1875-1917/1918 v komparativní perspective, "Český časopis historický" 2008, t. 56, nr 4.
• 36. Szarka L., The Great War in East-Central Europe. Nationalisms, Empires and Long- Term Consequences, [w:] Nationalisms in Action. The Great War and Its Aftermath in East Central Europe, red. L. Szarka, A. Pók, Komárno 2022.
• 37. Szávai F., Central Europe after the Dissolution of Austro-Hungarian Monarchy, [w:] Central and Eastern Europe and the World in the 20th Century. Continuities and Discontinuities, red. L. Novotný, J. Valkoun, C. Dömők, Wiedeń - Hamburg 2023.
• 38. Tanty M., Panslawizm, carat, Polacy. Zjazd Słowiański w Moskwie 1867 r., Warszawa 1970.
• 39. Tanty M., Rosja wobec wojen bałkańskich 1912-1913 roku, Warszawa 1970.
• 40. Ukshini S., Austro-Hungarian Foreign Policy and the Independence of Albania, "West Bohemian Historical Review" 2021, t. 11, nr 2.
• 41. Wereszycki H., Historia Austrii, wyd. 2 popr., Wrocław 1986.
• 42. Wereszycki H., Pod berłem Habsburgów. Zagadnienia narodowościowe, Kraków 1986.
• 43. Wereszycki H., Sojusz trzech cesarzy. Geneza 1866-1872, wyd. 2, Warszawa 2010.
• 44. Zgórniak M., Potencjał ekonomiczno-militarny i siły zbrojne Austro-Węgier przed wybuchem I wojny światowej, "Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historyczne" 1988, z. 91.
• 45. Županič J., Militäradel der Österreich-ungarischen Monarchie während des Ersten Weltkriegs, "West Bohemian Historical Review" 2022, t. 11, nr 2.

Identyfikatory

DOI

10.36874/RIESW.2023.3.1