Changes in the Production of Rapeseed in Poland after Accession to the European Union

• Autorzy: Aneta Bełdycka-Bórawska

Warianty tytułu

Zmiany w produkcji rzepaku w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of this study was to evaluate changes on the Polish rapeseed market after accession to the European Union (EU). Special attention was paid to the demand, supply, and prices of rapeseed in Poland relative to other EU member states. The performance of the rapeseed sector was analyzed based on market data for 2005-2022. Changes on the Polish rapeseed market were assessed with the use of descriptive statistics, the Augmented Dickey-Fuller (ADF) test, and the ARiMA model. In Poland, rapeseed production is spatially diverse and dominates in the western and northern Polish provinces. The largest rapeseed area in 2022 was recorded in the following voivodeships: Lower Silesia (129.1 thousand ha), Wielkopolska (104 thousand ha) and West Pomerania (115.5 thousand ha). In the years 2005-2022 there were changes in the plans and harvest of rapeseed in Poland. The highest rapeseed yields were recorded in 2014 (34.4 dt/ha), 2022 (33.8 dt/ha) and 2021 (32.1 dt/ha), while the lowest in 2011 (22.4 dt/ha) and 2010 (23.6 dt/ha). The harvest were the largest in 2014 (3,275.8 thousand tons) and 2022 (3,643.4 thousand tons). Poland is an important producer of rapeseed in the EU and in 2022 it ranked third (3,300 thousand tons), after France (4,506 thousand tons) and Germany (4,295 thousand tons). Statistical analysis showed changes in the area, yields and harvest of rapeseed. The highest coefficient of variation was recorded for rapeseed harvest (0.236) and the lowest for yields (0.115). In the case of area, yields and harvests, the coefficient of variation was high, which proves the non-stationarity of the time series. The forecast developed for the years 2023-2027 showed downward trends for the area, yields and harvest of rapeseed.(original abstract)

Celem badań była ocena zmian na rynku rzepaku w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej (UE). Szczególną uwagę zwrócono na podaż rzepaku w Polsce na tle innych krajów UE. Do analiz wykorzystano dane dotyczące rynku rzepaku za lata 2005-2022. Do oceny zmian zastosowano metody statystyki opisowej, test ADF, model ARiMA, a także opracowano prognozę zmian produkcji rzepaku. W Polsce produkcja rzepaku jest zróżnicowana przestrzennie i dominuje w województwach zachodniej i północnej Polski. Największą powierzchnię rzepaku w 2022 roku odnotowano w województwach: dolnośląskim (129,1 tys. ha), wielkopolskim (104 tys. ha) i zachodniopomorskim (115,5 tys. ha). W latach 2005- 2022 wystąpiły zmiany wielkości plonów i zbiorów rzepaku w Polsce. Najwyższe plony rzepaku odnotowano w latach 2014 (34,4 dt/ha), 2022 (33,8 dt/ha) i 2021 (32,1 dt/ha), natomiast najniższe w 2011 (22,4 dt/ha) i 2010 (23,6 dt/ha). Zbiory były największe w latach 2014 (3275,8 tys. ton) i 2022 (3643,4 tys. ton). Polska jest ważnym producentem rzepaku w UE i w 2022 roku zajmowała trzecie miejsce pod względem produkcji rzepaku (3300 tys. ton), po Francji (4506 tys. ton) i Niemczech (4295 tys. ton). Analiza statystyczna wykazała zmiany w powierzchni, plonach i zbiorach rzepaku. Najwyższy współczynnik zmienności odnotowano w przypadku zbiorów rzepaku (0,236), a najniższy dla plonów (0,115). W przypadku powierzchni, plonów i zbiorów, współczynnik zmienności był wysoki, co świadczy o niestacjonarności szeregów czasowych. Opracowana prognoza dla lat 2023-2027 wykazała tendencje spadkowe dla powierzchni, plonów i zbiorów rzepaku.(abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Production; Rape (plant)

PL

Produkcja; Rzepak

• Czasopismo: Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
• Rocznik: 2023
• Tom: 25
• Numer: z. 4
• Strony: 11--25

Twórcy

autor

Aneta Bełdycka-Bórawska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• 1. Boczar Paweł. 2014. Możliwości produkcji rzepaku w Polsce i zmiany kierunków jego wykorzystania (Possibilities of rapeseed production in Poland and changes in the directions of its use). Poznań: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.
• 2. Box George E.P., Gregory M. Jenkins. 1976. Time series analysis: forecasting and control. San Francisco: Holden Day.
• 3. Chibowski Piotr, Waldemar Izdebski, Elwira Laskowska, Oksana Makarchuk, Jacek Skudlarski, Svetlana Aleksandrovna Zaika, Stanisław Zając. 2016. Stan i perspektywy produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie w kontekście rozwoju sektora biopaliw transportowych (Condition and prospects of oilseed production in Poland and Ukraine in the context of the development of biofuels for transport). Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego 16 (1): 60-70.
• 4. Dickey Dawid F., Wayne A. Fuller. 1979. Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association 74 (366): 427-431.
• 5. Dyrektywa 2009/30/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do specyfikacji benzyny i olejów napędowych oraz wprowadzającą mechanizm monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych oraz zmieniającą dyrektywę Rady 1999/32/WE odnoszącą się do specyfikacji paliw wykorzystywanych przez statki żeglugi śródlądowej oraz uchylająca dyrektywę 93/12/EWG (Directive 2009/30/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 amending Directive 98/70/EC as regards the specification of petrol, diesel and gas-oil and introducing a mechanism to monitor and reduce greenhouse gas emissions and amending Council Directive 1999/32/EC as regards the specification of fuel used by inland waterway vessels and repealing Directive 93/12/EEC (Text with EEA relevance). Official Journal, L 140, 5.6.2009.
• 6. Dzwonkowski Włodzimierz, Wiesław Łopaciuk, Maciej Krzemiński. 2008. Wpływ uwarunkowań prawnych, ekonomicznych, środowiskowych oraz zmian zachodzących na światowym rynku na rozwój rynku zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych w Polsce (The impact of legal, economic and environmental conditions and changes taking place on the global market on the development of the cereals, oilseeds and high-protein crops market in Poland). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• 7. Głębocki Benicjusz. 2014. Zróżnicowanie przestrzenne rolnictwa. PSR 2010 (Spatial diversity of agriculture. 2010 National Agricultural Census). Warszawa: GUS.
• 8. GUS (Central Statisyical Office). Rocznik statystyczny rolnictwa za lata 2005-2022 (Statistical yearbook of agriculture for 2005-2022). Warszawa: GUS.
• 9. IERiGŻ-PIB. 2006-2023. Rynek rzepaku. Stan i perspektywy. Analizy Rynkowe (Rapeseed market. Status and prospects. Market analyses). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• 20202110. Klepacki Bogdan, Barbara Gołębiewska. 2002. Opłacalność produkcji rzepaku w Polsce w latach dziewięćdziesiątych (Profitability of rapeseed production in Poland in the 1990s). Wieś Jutra 2 (43): 3-4.
• 11. Kuś Jan. 2006. Uwarunkowania i możliwości zwiększenia produkcji rzepaku na cele energetyczne (Conditions and possibilities of increasing rapeseed production for energy purposes. Nasz Rzepak 11: 30-34.
• 12. Kuś Jan. 2007. Uwarunkowania i możliwości wzrostu produkcji rzepaku na cele energetyczne na Lubelszczyźnie. [In] Materiały z Konferencji "Odnawialne źródła energii na Lubelszczyźnie - promocja i możliwości rozwoju" (Conditions and possibilities of increasing rapeseed production for energy purposes in the Lublin region. [In] Materials from the Conference "Renewable energy sources in the Lublin region - promotion and development opportunities"). Puławy: IUNG-PIB.
• 13. Rosiak Ewa. 2004. Produkcja roślin oleistych. [W] Polska wieś w Europie (Production of oil plants. [W] Polish village in Europe). Warszawa: Fundacja Fundusz Współpracy, Biuro Programów Wiejskich.
• 14. Rosiak Ewa. 2014. Krajowy rynek rzepaku na tle rynku światowego (The domestic market of rapeseed compared to the global market). Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego 14 (1): 86-96.
• 15. Rudko Tadeusz. 2011. Uprawa rzepaku ozimego. Rzepak - zasady uprawy - zdrowa żywność. Poradnik dla producentów (Cultivation of winter rapeseed. Rapeseed - cultivation rules - healthy food. A guide for producers). Lublin: Wydawnictwo Instytutu Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN w Lublinie.
• 16. Sobczyk Mieczysław. 2005. Statystyka (Statistics). Warszawa: PWN.
• 17. Wójtowicz Marek, Franciszek Wielebski. 2002. Zmienność powierzchni upraw, plonów i zbiorów rzepaku w Polsce w latach 1998-2001 (Variability of cultivated area, yields, and production of oilseed rape in Poland in the period of 1998-2001). Rośliny Oleiste XXIII: 581-589.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0053.9443