W ostatnich latach bankowość internetowa wywarła znaczny wpływ na bankowość detaliczną i zmieniła relacje między bankami a ich klientami. Technologie internetowe wpływają na wyniki finansowe banku oraz modyfikują sieć dystrybucji usług bankowych. Dlatego istotnego znaczenia nabiera wiedza, czy - a jeśli tak, to w jaki sposób - korzystanie z internetu może wpływać na marżę odsetkową netto (Net Interest Margin - NIM) i czy internet wpływa na politykę ograniczania liczby oddziałów. Nowatorskim elementem badania jest uwzględnienie w analizie cyfryzacji usług bankowych zmiennych demograficznych, charakteryzujących użytkowników bankowości internetowej. Ich uwzględnienie znajduje potwierdzenie w lekturze artykułów podnoszących znaczenie płci w wyjaśnianiu wielu procesów ekonomicznych i społecznych (Calcagnini, Giombini, Lenti 2015; Chamboko i in. 2020). Równocześnie banki w swoich strategiach zazwyczaj nie uwzględniają w stopniu zadowalającym płci swoich klientów, a także, co istotne, różnic pokoleniowych. Biorąc to pod uwagę, można przypuszczać, że zmienne demograficzne mogą mieć wpływ zarówno na wynik finansowy, jak i na sieć oddziałów bankowych. W związku z tym wysunięto kilka hipotez: H1: odsetek użytkowników bankowości internetowej jest jedną z determinant NIM. W opracowaniu skupiono się na wpływie bankowości internetowej na wyniki finansowe włoskich banków. Wielu autorów analizuje wyniki finansowe banków poprzez marżę odsetkową netto (Demirgüç-Kunt, Huizinga 1999; Gavurova i in. 2017; Khan, Tahir, Umer 2015; Nasserinia, Ariff, Fan Fah 2017; Nouaili, Abaoub, Ochi 2015). Korzystanie z bankowości internetowej jest kluczowe w tej analizie, ponieważ autorzy chcą sprawdzić empirycznie, czy wyniki włoskiego banku zależą od liczby uczestników obecnych w systemie bankowości internetowej. H2: Przyjęcie bankowości internetowej sprzyjało redukcji liczby oddziałów bankowych. Zależność między zakresem bankowości internetowej a liczbą oddziałów bankowych jest ujemna, co można wywnioskować z trendu liczby włoskich oddziałów. Liczba oddziałów w ciągu ostatnich siedmiu lat zmniejszyła się o 8203. Di Febo i Angelini (2019) badają tę zależność i pokazują, jak silna jest korelacja ujemna. H3: Wiek użytkowników bankowości internetowej wpływa na zmniejszenie liczby oddziałów wielu banków. Wielu autorów analizowało związek między wiekiem a skalą korzystania z usług bankowości internetowej: Polatoglu, Ekin (2001), Rice, Katz (2003), Akinci, Aksoy, Atilgan (2004), Kim i in. (2005), Chang (2003), Flavián, Guinalíu, Torres (2006), Hernandez, Mazzon (2007), McKeown i in. (2007), Goldfarb, Prince (2008), Hanafizadeh, Keating, Khedmatgozar (2014), Kolodinsky i in. (2004). Dlatego też, aby zweryfikować naszą hipotezę, postanowiliśmy "scharakteryzować" konsumenta bankowości internetowej i przeanalizować, czy cechy demograficzne użytkownika mogą w jakiś sposób wpłynąć na zamykanie oddziałów bankowych. Internet banking, age, gender, and performance...323 H4: Płeć użytkowników bankowości internetowej ma wpływ na zamykanie dużej liczby oddziałów bankowych. Hipoteza ta opiera się na obserwacji danych i literatury (Calcagnini, Giombini, Lenti 2015; Chamboko i in. 2020; Deloitte 2019). Badania firmy Doxa (Doxa 2018) dotyczące zrównoważonych finansów wykazały, że prawie połowa kobiet we włoskich rodzinach podejmuje decyzje finansowe autonomicznie. Świadczy to o roli płci w podejmowaniu decyzji finansowych, w tym inwestycyjnych, a co za tym idzie - o zakresie korzystania z bankowości internetowej. Zbiór danych wykorzystanych w artykule obejmuje 216 włoskich banków w okresie od 2011 do 2016 r. Wybór Włoch jako przedmiotu analizy wynika z faktu, że w planach włoskich banków strategia cyfryzacji usług bankowych stanowi element dominujący. W badaniu wykorzystano model panelowy ze stałymi efektami. Dwuwymiarowy, czasowo- -przestrzenny panel pozwala bowiem lepiej opisać złożoność ludzkich zachowań niż pojedyncze dane przekrojowe (Ben-Porath 1973; Hsiao 2007). W celu weryfikacji adekwatności modelu do natury badanego zjawiska zastosowano trzy testy: Chowna, Lagrange'a i Hausmana. W części dotyczącej wyników można stwierdzić, że na marżę odsetkową netto włoskich banków mają wpływ zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Zmienne o stałych efektach, takie jak wielkość banku oraz jego efektywność wynikająca z systemu zarządzania, są statystycznie istotne. Zauważono bowiem, że w przypadku zbyt dużych banków biurokracja wpływa negatywnie na efektywność i tym samym prowadzi do obniżenia marży odsetkowej. Ujemna korelacja wskaźnika kosztów do dochodów z dochodami z odsetek netto sugeruje, że strategia włoskich banków w polityce odsetkowej polega na oferowaniu korzystniejszych stóp procentowych swoim dobrym, stałym klientom. Jest to związane z decyzją o nieprzenoszeniu kosztów operacyjnych na klientów banku. Nawiązując z kolei do liczby oddziałów włoskich banków, można zauważyć, że korzystanie z bankowości internetowej wpływa negatywnie na liczbę oddziałów. Innymi słowy, im większy zakres korzystania z bankowości internetowej, tym większa skala redukcji oddziałów. Statystycznie istotną grupą ograniczającą tę redukcję jest grupa wiekowa od 65 do 74 lat. Jest to zrozumiałe z tego względu, że osoby te wykonują jeszcze przez internet bardziej złożone operacje, które mają wpływ na działalność banku, takie jak inwestycje czy wnioski kredytowe. Pozostałe dwie młodsze grupy wiekowe wykazują statystycznie nieistotny wpływ bankowości internetowej na liczbę oddziałów, ponieważ w coraz większym stopniu przechodzą z bankowości internetowej na bankowość mobilną. Ten model ewolucji zachowań w różnych grupach wiekowych związanych z korzystaniem z usług bankowych stwarza nowe wyzwania dla strategii marketingowych sektora bankowego. (abstrakt oryginalny)