Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Abchaskie elity wobec niepodległości

100%

Górecki W.

Studia i Materiały / Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

|

1996

|

nr 103

26

Przedmiotem opracowania są ruchy narodowo-wyzwoleńcze Abchazji, poprzednio integralnej części Związku Radzieckiego, a obecnie Gruzji. Autor przedstawił kształtowanie się abchaskich elit i ich specyfikę w okresie Związku Radzieckiego, wydarzenia lat 1989-1992 i wojnę 1992-1993 z Gruzją, a także niepodległościowe dążenia trwające obecnie.

2

Emancipation of the Nomenclature as a Catalyst for the Breakup of the Soviet Union

75%

Świder K.

Myśl Ekonomiczna i Polityczna

|

2017

|

nr 3 (58)

206-227

W grudniu 1991 r. rozpadł się Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Badacze tej problematyki dokonali klasyfikacji czynników, które zadecydowały o rozpadzie ZSRR. Można zatem wyróżnić kilka grup takich przyczyn: ideologiczne, polityczne, społeczne, ekonomiczne, nomenklaturowe czy narodowościowe. Istotą tego artykułu będzie przedstawienie emancypacji radzieckiej nomenklatury na poszczególnych etapach historii ZSRR i finału tego procesu - dezintegracji imperium radzieckiego. Emancypacja nomenklatury stanowiła jeden z przejawów wieloaspektowej modernizacji ZSRR i jej kolizji z doktryną komunistyczną jako ideologią. Poszczególne próby reformowania Związku Radzieckiego, wyznaczające epoki w jego dziejach, potwierdzały coraz wyraźniej utopijny charakter radzieckiego komunizmu w wymiarze ideologicznym. Nieudane reformy systemu komunistycznego przyczyniały się do powstawania różnych grup interesów wewnątrz coraz liczniejszej nomenklatury radzieckiej. Grupy te zacięcie rywalizowały o władzę i w tej sytuacji utrzymanie nomenklaturowego konsensusu spajającego imperium radzieckie stawało się bardzo trudne. Ostatnia próba reformowania komunizmu i ZSRR - pieriestrojka - osłabiła władzę centralną na tyle, że doprowadziła do umocnienia się nomenklaturowych partykularyzmów (branżowych i regionalnych). W wyniku tego złożonego procesu znaczna część nomenklatury radzieckiej uzyskała niezależność od centrum, a wchodząc w sojusze lub koncesjonując ruchy narodowe i demokratyczne w poszczególnych republikach związkowych uzyskiwała demokratyczną legitymację i przystępowała do demontażu Związku Radzieckiego.(abstrakt oryginalny)

3

Priorytety państw członkowskich i układy regionalne w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw

75%

Demjaniuk R.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie

|

2011

|

16

|

nr 89

163-180

Upadek ZSRR w 1991 roku spowodował dezintegrację systemu polityczno-gospodarczego, który powstał w latach 20. ubiegłego wieku. Prawie siedemdziesięcioletni okres funkcjonowania państwa związkowego miał zasadniczy wpływ na strukturę gospodarek republik wchodzących w jego skład. Rozwinął się układ silnych współzależności gospodarczych. Dlatego upadek ZSRR stanowił dla mniejszych republik poważny problem w stworzeniu podstaw gospodarki narodowej. Każda z nich dążyła do umocnienia swojej państwowości pod względem politycznym, ale przede wszystkim gospodarczym. Powołana w roku 1991 Wspólnota Niepodległych Państw miała być organizacją współpracy wszystkich państw postradzieckich. Jednak różnice interesów i poszukiwania własnego miejsca w globalnym układzie polityczno-gospodarczym zasadniczo zweryfikowały pierwotne założenia reintegracji w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw. W praktyce, po dwudziestu latach funkcjonowania, w WNP powstało wiele mniejszych organizacji grupujących po kilka krajów, które łączą się wokół wspólnych celów. Ambitne plany utworzenia wspólnego rynku w WNP były odkładane i obecnie wydają się nierealne. Natomiast realny postęp (choć też skromniejszy niż wzajemne ustalenia) został osiągnięty w budowaniu Związku Białorusi i Rosji. Przed WNP ostro powstaje pytanie o roli i miejscu ugrupowania regionalnego w gospodarce globalnej. Podniesienie poziomu rozwoju gospodarek narodowych, konkurencyjności całej Wspólnoty staje nie mniej ważną kwestią do rozstrzygnięcia. Wspólnota Niepodległych Państw obejmuje 16,4% światowego terytorium, które zamieszkuje 4,4% populacji globu. Na kraje WNP przypada 20% światowych zasobów ropy naftowej, 40% gazu ziemnego, 25% węgla, 10% produkcji energii elektrycznej, 25% światowych zasobów leśnych, około 11% światowych odnawianych zasobów wodnych, 13% ziemi ornych. W 2007 roku w krajach WNP wyprodukowano 3,1% światowego PKB, eksport dóbr z państw WNP wynosił 3,6% eksportu światowego. (abstrakt oryginalny)

4

Koncepcja tożsamościowa turkizmu w integracji państw poradzieckich

75%

Domańska M.

Stosunki Międzynarodowe

|

2013

|

47

|

nr 1

85-107

Obszar poradziecki, zróżnicowany politycznie, ekonomicznie i kulturowo, to przestrzeń, w której rozwijają się niejednoznaczne i wzajemnie przenikające się tendencje integracyjne i dezintegracyjne. Jednym z ich uwarunkowań są próby budowy koncepcji tożsamości ponadnarodowych. Obok neoeurazjatyzmu, euroatlantyzmu i neopanslawizmu koncepcją taką jest turkizm, pojmowany jako idea wspólnoty etniczno-religijnej narodów turkojęzycznych. Turkizm jako etniczno-kulturową koncepcję tożsamościową odróżniać należy od nacechowanego politycznie panturkizmu, stawiającego sobie za cel zjednoczenie wszystkich ludów turkojęzycznych w jednym organizmie państwowym. W myśl turkizmu istnieje potrzeba zachowania bliskich więzi między narodami złączonymi wspólnym pochodzeniem, przeszłością, religią i kulturą , jednakże przy zachowaniu politycznej odrębności poszczególnych państw. Pomimo tej istotnej różnicy znaczeniowej, oba te pojęcia nierzadko były i nadal są utożsamiane, co ma konsekwencje dla stosunków międzynarodowych na obszarze poradzieckim. (fragment tekstu)

5

Integracja gospodarcza na przestrzeni wspólnoty niepodległych państw

75%

Chomczuk T., Hadyński J.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu

|

2003

|

5

|

z. 4

31-37

W pracy problem integracji regionalnej jest punktem odniesienia badań nad obszarem i zakresem przemian społeczno-gospodarczych zachodzących w krajach, utworzonych na przestrzeni Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich ZSRR. Autorzy zaprezentowali efekty integracji gospodarczej i współpracy międzynarodowej WNP oraz regionalnych ugrupowań integracyjnych stworzonych na jej przestrzeni, przedstawili także komparatywną analizę pozycji, roli i miejsca Ukrainy i Rosji w procesie odnawiania i wzmacniania związków integracyjnych w Europie Wschodniej i Azji Środkowej.

6

The Former Soviet Union after Disintegration and Transition

63%

Nuti D. M.

Studia i Prace Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2010

|

nr 12

149-178

Od czasu śmierci J. Stalina w 1953 r. sowiecki system gospodarczy, który powstał w latach 1928-1932, poddawany był wielokrotnie reformom w kierunku wzrostu wolnej przedsiębiorczości, wykorzystania sygnałów rynkowych czy zachęt materialnych. Reformy te nie powiodły się z powodu permanentnej powszechnej nadwyżki popytu, odizolowania gospodarki od bodźców i szans stwarzanych przez handel międzynarodowy i niechęci przywództwa sowieckiego do przyzwolenia na dzierżawę ziemi i własność prywatną, a także na nowe prywatne przedsiębiorstwa. Pod koniec 1991 r. Związek Radziecki uległ dezintegracji, a system gospodarczy upadł. Każda z 15 byłych republik radzieckich wybrała własną drogę, z niezależnym rządem, własną walutą, szeregiem własnych środków transformacji systemowej. Artykuł ukazuje zróżnicowany stopień postępu przemian postsocjalistycznych, jaki miał miejsce w tym czasie w różnych krajach i sektorach. We wszystkich gospodarkach krajów Europy Środkowo-Wschodniej i byłego Związku Radzieckiego przemianom tym towarzyszyła głęboka i długotrwała recesja, której rozmiar, formy i przyczyny (zwłaszcza zaburzenia handlu, próżnia systemowa czy błędy w polityce) są omawiane w tym artykule. Niedługo po ogólnej poprawie sytuacji kraje te ucierpiały w dużo większym stopniu niż przeciętnie wskutek globalnego kryzysu lat 2008-2009, przede wszystkim z uwagi na załamanie handlu globalnego, ograniczenia kredytów oraz skutki uboczne związane także z niektórymi celami i drogami przemian. W artykule ukazany został również wpływ przemian na służbę zdrowia, ubóstwo i dystrybucję dochodu, a także postawione zostało pytanie, czy przemiany powinny być już uznane za zakończone. (skrócony abstrakt oryginalny)

7

Wybór granicy: ukraiński dylemat

63%

Hud B., Hud R., Diduch A.

Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych

|

2004

|

23 Współczesna Europa w procesie integracji

15-24

Przedstawiono sytuację polityczną Ukrainy, która po upadku ZSRR w dużej mierze sprowadza sie do kwestii granic z państwami ościennymi. Stabilne i dające sie w pełni kontrolować granice Ukrainy to zaledwie około 25 % wszelkich terenów granicznych tego państwa. Fakt ten wymusza na Ukrainie dążenie do budowy praktycznie od podstaw stabilnych granic co wydaje sie wyjątkowo trudne. Wymusza to Unia Europejska, dla której Ukraina stała sie kanałem przerzutowym narkotyków, grup przestępczych itp. na teren Unii.

8

The Transformation of Russian Citizenship Policy in the Context of European or Eurasian Choice: Regional Prospects

63%

Molodikova I.

Central and Eastern European Migration Review

|

2017

|

6

|

nr 1

98-119

Acquiring citizenship in the country of resettlement is the ultimate step on the integration pathway of a resettled person. For people from countries of the former Soviet Union (fSU), we can see a great variety in patterns of citizenship acquisition and changes in migration policy governing the granting of citizenship. Russia is the main player in this field. As a descendant of the fSU, the country uses its right to determine whether or not to grant its citizenship to people in the new independent countries as a way of maintaining its influence on the post-Soviet and even the former Russian Empire regions. Russian citizenship was granted to m 8.6 million people between 1992 and 2016 (excluding the Crimean population), more than 92 per cent of whom were from the fSU. Russia employs a range of different policies, starting with its compatriot policy for individual resettlement; then comes its not formally declared policy of issuing Russian passports for the population of non-recognised states (such as Transdnestria) and finally there is Russia's policy of automatically granted citizenship for 2 million Crimean people. This paper explores the phenomenon of Russian citizenship policy and compares it with European or Eurasian policy governing fSU countries. It also discusses the implementation of this policy at both regional and global levels. (original abstract)

9

Polityka Federacji Rosyjskiej wobec Izraela

63%

Tofil K.

Stosunki Międzynarodowe

|

2010

|

41

|

nr 1/2

149-164

Bliski Wschód to jeden z kluczowych regionów świata. Twierdzenia o jego znaczeniu politycznym, gospodarczym czy strategicznym nie budzą w świecie większych zastrzeżeń. Region ten, zwany historycznie Lewantem, był na przestrzeni wieków miejscem rozgrywki mocarstw. Współcześnie, dominującą pozycję zdobyły w nim Stany Zjednoczone. Została ona utrwalona z końcem 1991 r., kiedy ostatecznej dezintegracji uległ Związek Radziecki. Kreml traktował bliskowschodnią arenę konfliktu w sposób priorytetowy. Waszyngton aktywnie wspierał Państwo Izraela, Moskwa oparła swoją politykę na sojuszu z państwami arabskimi. Rozpad Związku Radzieckiego i wyłonienie się Federacji Rosyjskiej skutkowało całościową zmianą polityki zagranicznej tego państwa. Zmieniły się kierunki, cele, a także metody zewnętrznej aktywności państwowej. Pragmatyzacja stała się wyraźnie widoczna na Bliskim Wschodzie. Rosja dostrzegła, że region ten leży na peryferiach jej strefy aktywności. Konflikt arabsko-palestyński przestał odgrywać ważne znaczenie. Priorytetem stało się poprawne ułożenie stosunków z Iranem i Turcją, które jako jedyne państwa regionu graniczyły z nowo powstałymi republikami wchodzącymi w skład WNP. (fragment tekstu)

10

Znaczenie rosyjskiej polityki historycznej dla odbudowy statusu mocarstwowego państwa

63%

Ostrowska M.

Stosunki Międzynarodowe

|

2010

|

41

|

nr 1/2

109-133

Rosja w czasie prezydentury Borysa Jelcyna nie miała na siebie pomysłu, była słaba, niestabilna i ciągle w szoku po rozpadzie Związku Radzieckiego. Dzisiejsza kremlowska ekipa mówi wyraźnie - budujemy mocarstwo. Po latach społecznej i politycznej dezorientacji oraz spadku znaczenia Rosji władza kreśli wizję potężnego państwa. Ima się ona przy tym najróżniejszych środków, angażując do tego celu rosyjską, a przede wszystkim radziecką przeszłość. W obliczu dezaktualizacji komunistycznego światopoglądu to właśnie zwrot ku historii ma pomóc w odbudowie rosyjskiej tożsamości, odszukaniu źródeł dumy narodowej. Ma przyczynić się do wzrostu zadowolenia Rosjan z samych siebie, jak również pokazać wielkość własnego państwa i narodu na arenie międzynarodowej. Jak twierdzi Ivan Krastev, "w poideologicznym świecie Rosja jest niebezpiecznie osamotniona. Upadek Związku Radzieckiego i śmierć komunizmu pozbawiły Moskwę uniwersalnego języka i ponadnarodowego czaru. ZSRR był imperium zła, ale dysponował autentyczną ››miękką władzą‹‹". Teraz rolę tę spełnia rosyjska polityka historyczna, manipulacje dziejami i promowanie własnej interpretacji przeszłości. (fragment tekstu)

11

Stosunki polsko-ukraińskie w aspekcie polityczno-militarnym

63%

Grygolec W.

Studia i Analizy - Fundacja Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji

|

1998

|

nr 6

71-79, 169-178

Polska jako pierwsza uznała niepodległość Ukrainy podpisując z nią w 1992 roku "Umowę o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy między Ukrainą a Rzeczpospolitą Polską". Oba rządy podpisały również umowę w sprawie wspólnego batalionu sił pokojowych, który może być wykorzystywany w misjach międzynarodowych o mandacie zaakceptowanym przez Radę Bezpieczeństwa ONZ. Ten batalion spotkał się z zainteresowaniem ze strony Wielkiej Brytanii, Kanady, Stanów Zjednoczonych, Francji oraz NATO. Rozwinęła się również współpraca we wdrażaniu Traktatu CFE i Dokumentu Wiedeńskiego-94. Dlatego współpracę w dziedzinie wojskowej można zaliczyć do intensywnych i wielostronnych.

12

Repatriacja dóbr kultury w sytuacji cesji terytorialnej i rozpadu państw wielonarodowych

63%

Kowalski W.

Studia i Materiały / Polska Fundacja Spraw Międzynarodowych

|

1998

|

nr 16

35

Po raz pierwszy w historii Europy do konfliktu na szeroką skalę w sprawie zwrotu dziedzictwa kulturowego doszło podczas konfliktu włosko-austriackiego. Zmusiło to Austro-Węgry do stworzenia traktatu. Następne dwie regulacje powstały w czasie budowy nowego porządku po obu wojnach światowych. Jednymi z ostatnich są regulacje rozpoczęte po zmianach politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, na terenie byłego ZSRR oraz obejmujących państwa podzielonej Jugosławii. Autor zanalizował kolejno treść oraz wykonanie przedstawionych umów.

13

Mocarstwowość morska Rosji

51%

Bartnicki A. R.

Stosunki Międzynarodowe

|

2010

|

41

|

nr 1/2

135-148

W czasach Leonida Breżniewa (1964-1982) Moskwa rozpoczęła budowę potężnej floty wojennej dalekiego zasięgu - w znacznej części uzbrojonej w balistyczne pociski nuklearne i napędzane energią atomową. Twórcą nowej strategii morskiej ZSRR był praktyk i teoretyk zmagań morskich admirał Siergiej Gorszkow. Największe sukcesy w dziedzinie zbrojeń morskich osiągnięto w latach 70. XX w., kiedy radziecka marynarka wojenna stała się drugą po USA potęgą morską. Do połowy lat 70. Moskwa zgromadziła flotę składającą się niemal z 1400 jednostek wszystkich klas, m.in.: 120 dużych okrętów nawodnych i 188 podwodnych, w tym 46 wyposażonych w jądrowe pociski strategiczne. W latach 80. XX w. budowa floty wojennej była kontynuowana, jednak ze względu na kurczące się środki ze znacznie mniejszym rozmachem. Wyścig zbrojeń morskich, oprócz zaakcentowania swoich ambicji, nie przyniósł Moskwie wymiernych korzyści. ZSRR tak naprawdę nigdy nie przestał być mocarstwem stricte lądowym, a budowana ponad stan i potrzeby flota stała się kolejnym obciążeniem i tak skrajnie napiętego budżetu państwa radzieckiego. (fragment tekstu)

14

Polityczne, militarne i ekonomiczne wyzwania integracji rosyjsko-białoruskiej

51%

Valchetskaya Y.

Stosunki Międzynarodowe

|

2019

|

55

|

nr 4

65-81

Po rozpadzie Związku Radzieckiego (ZSRR) państwa poradzieckie podjęły próby integracyjne. Do pierwszych z nich doszło między państwami sąsiadującymi, Białorusią i Rosją. Po 1991 r. pojawiły się koncepcje powołania nowych struktur integracyjnych, przez lata wspierane przez przywódców obu państw. Współpraca rosyjsko-białoruska opiera się na politycznej i gospodarczej integracji eurazjatyckiej. Rosja i Białoruś odczuwają bliskość cywilizacyjną i kulturową opierającą się na podłożu historycznym i sięgającą czasów współczesnych. Chęć współpracy obu narodów łączą aspekty historyczne, społeczno-kulturowe, energetyczne i bezpieczeństwa.(abstrakt oryginalny)

15

Geopolityka Europy Środkowo-Wschodniej po rozpadzie ZSRR

51%

Kozakiewicz J.

Studia i Analizy - Fundacja Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji

|

1998

|

nr 6

7-43, 97-140

Autor analizuje stosunki polityczne w Europie po rozpadzie ZSRR. Utrwalona przez dziesięciolecia struktura europejskiego i globalnego bezpieczeństwa uległa ogromnym zmianom. Jej głównymi filarami było NATO, Wspólnota Europejska i ZSRR. W momencie rozpadu ZSRR jeden z głównych członków tego układu przestał istnieć jako potęga. Brak pomiędzy nowymi państwami typowych kanałów komunikacji politycznej, rozpoczęcie budowy własnych sił zbrojnych powodowało groźbę wybuchu konfliktów lokalnych, a zwłaszcza konfliktu nuklearnego na obszarze byłego ZSRR. Rozpad bloku komunistycznego spowodował wzrost znaczenia Ukrainy, która podpisała traktat o nie rozprzestrzenianiu broni nuklearnej. Również nie przystąpienie Ukrainy do frontu sprzeciwu z Rosją w sprawie NATO zwiększyło jej znaczenie w sprawach bezpieczeństwa międzynarodowego.