Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Czy starożytni Rzymianie mieli księgowość podwójną?

100%

Sojak S.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2023

|

47

|

nr 2

121-139

Cel: Celem głównym artykułu, zgodnie z jego tytułem, jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy starożytni Rzymianie stosowali metodę księgowości podwójnej. Celem pomocniczym - prezentacja szerokiej gamy słownictwa księgowego stosowanego przez Rzymian, które zostało później użyte przez kupców weneckich i Lukę Paciolego w Traktacie o podwójnej księgowości z 1494 roku i jest nadal stosowane. Metodyka/podejście badawcze: W artykule zastosowano metodę wnioskowania dedukcyjnego na podstawie analizy literatury ekonomicznej, prawnej i historiograficznej na temat terminologii księgowej stosownej w finansach państwowych i prywatnych Rzymian. Wyniki: Przedstawiona w artykule terminologia mogłaby sugerować, że Rzymianie mieli wysoko rozwinięty system księgowości, wykorzystujący zasadę podwójnego zapisu. Tak jednak nie było, nie odnaleziono dotąd na to dowodów materialnych w postaci dokumentów księgowych: pojedynczych kont księgowych, powtarzanego zapisu przeciwstawnego, bilansów. Historycy rachunkowości i bankowości zdani są na analizę źródeł historycznych wtórnych między innymi literatury prawnej z przebiegu procesów sądowych, w których głównym dowodem w sprawie były księgi rachunkowe. Jednym z takich procesów, naj-pełniej opisanym w literaturze, był proces między wspólnikami Fanniuszem a Roscjuszem, w którym obrońcą Roscjusza był Cyceron. W artykule wskazano, że z mowa obrończa Cycerona nie dowodzi istnienia w Rzymie podwójnej księgowości. Zastanawiając się nad przyczynami braku podwójnego zapisu, przedstawiono argumenty De Ste. Croix, wśród których najważniejszy był system notacji liczbowej rzymskiej (I, V, X, L, C, M), który nie "wymuszał" zapisów księgowych w kolumnach. Czynił to dopiero system notacji cyfr arabskich, co szybko przełożyło się na przeciwstawny zapis podwójny. Ograniczenia badawcze: Brak zachowanych dokumentów źródłowych, konieczność posiłkowania się literaturą prawną. Oryginalność/wartość: W artykule dowiedziono, że zapisu podwójnego: jeśli Wn, to także Ma nie da się umiejscowić w starożytnym Rzymie. Artykuł ten daje jednak czytelnikowi wyobrażenie o bogactwie terminologii księgowo-finansowej Rzymu przełomu epok. (abstrakt oryginalny)

2

O symetrii i harmonii w rachunkowości

100%

Artienwicz N.

Zarządzanie i Finanse

|

2012

|

R. 10, nr 4, cz. 3

147-158

Metoda bilansowa to fundament, któremu podporządkowany jest cały system rachunkowości. Artykuł ten stanowi propozycję innego spojrzenia na metodę bilansową jako wyrazu harmonii i symetrii, a więc idei, które towarzyszyły ludzkości od wieków. Metoda bilansowa została tu przedstawiona jako pewien specyficzny sposób patrzenia na świat, a wynikłe z niej zjawiska symetryczności porównane do symetrii występującej w matematyce i fizyce. (abstrakt oryginalny)

3

The Influence of the Evolution of Economic Activity in the Late Middle Ages and the Renaissance on the Emergence of the Dualistic Concept in Accounting

100%

Turyna J.

Problemy Zarządzania

|

2020

|

18

|

nr 4 (90) Organization and Funding of the Health Care System

147-162

Cel: celem niniejszego opracowania jest wykazanie, że do powstania podstawowych założeń rachunkowości podwójnej doprowadziły te same przestanki, które przyczyniły się do odrodzenia prądów humanistycznych w Europie w okresie XIII-XIV w., zwłaszcza w sterze społeczno-gospodarczej. Podejście: jest to historyczny przegląd części literatury poświęconej powstaniu i ewolucji rachunkowości opartej na podwójnym zapisie. Opracowanie jest rezultatem badań i studiów literaturowych, na bazie źródeł polsko- oraz obcojęzycznych. Wnioski: można z pełnym przekonaniem stwierdzić, że rachunkowość, jaką znamy dzisiaj, jest wytworem końca Średniowiecza, a zwłaszcza wczesnego okresu włoskiego Renesansu na terenach Italii. Z zachowanych dokumentów wynika, że rachunkowość oparta na zapisie podwójnym, w okresie XIII-XV w. kształtowała się na kilku etapach. Początkowo zostały nią objęte należności i zobowiązania, najpierw przez banki, potem przez inne spółki, Kolejno, objęto podwójnym zapisem inne składniki majątku: towary, środki pieniężne oraz zobowiązania. Zastosowanie w rachunkowości kont kapitałów własnych doprowadziło do objęcia ewidencją księgową zdarzeń wynikowych. W tym momencie rachunkowość jednostki stała się systemem zamkniętym, takim jaki znamy dzisiaj. Ograniczenia: biorąc pod uwagę sporą liczbę - zwłaszcza obcojęzycznych - materiałów źródłowych na temat powstania rachunkowości, w trakcie opracowywania artykułu przeanalizowano i zacytowano tylko niewielką część tych źródeł. Wydaje się, że temat jest wart dalszych badań i studiów literaturowych. Implikacje praktyczne: opracowanie ma przede wszystkim charakter teoriopoznawczy, nie jest ukierunkowane na praktykę gospodarczą. Oryginalność: jest ono jednym z niewielu opracowań w rachunkowości w Polsce, poświęconych źródłom powstania rachunkowości opartej na zapisie podwójnym oraz jej ewolucji w rezultacie rozwoju gospodarczego w Europie w okresie późnego Średniowiecza i wczesnego Renesansu. (abstrakt oryginalny)

4

Techniki prowadzenia ksiąg rachunkowych w ujęciu historycznym

100%

Banaszkiewicz A.

Copernican Journal of Finance & Accounting

|

2013

|

2

|

nr 1

21-38

Badacze historii rachunkowości są zgodni co do tego, że system rachunkowości podwójnej nie jest wynalazkiem jednego człowieka czy też dziełem przypadku. Prawdopodobnie jest on wynikiem prób i doświadczeń podejmowanych przez wielu kupców i bankierów w różnych miastach włoskich. Na przestrzeni lat system księgowości podlegał doskonaleniu. Najstarszą techniką prowadzenia księgowości jest metoda włoska, nazywana inaczej wenecką. Do końca XVIII wieku w ramach księgowości podwójnej powstało kilka sposobów dokonywania zapisów w księgach handlowych. Najczęściej stosowane to: metoda włoska, francuska i niemiecka. W XIX i XX wieku rozwinęły się kolejne metody księgowości, takie jak np. metoda amerykańska. (abstrakt oryginalny)

5

Powstanie i rozwój księgowości podwójnej

100%

Rogozina S.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu

|

2012

|

nr 32 Mikroekonomiczne i makroekonomiczne uwarunkowania sprawności procesów zarządzania przedsiębiorstwami

69-87

Istniejący system rachunkowości bazuje na podstawowych zasadach księgowości podwójnej. Miejsce i powody powstania księgowości podwójnej wciąż pozostają nieznane, choć są przedmiotem badań naukowych w różnych krajach. Artykuł zawiera analizę istniejących teorii powstania księgowości podwójnej, etapów jej rozwoju, prób reform (systemy księgowości angielski i rosyjski) oraz perspektywy na przyszłość.(abstrakt oryginalny)

6

Zgubny przypadek wiary w możliwości księgowości weneckiej w humoresce Juliana Wieniawskiego "Buchalterya podwójna"

100%

Sojak S.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2023

|

47

|

nr 3

187-201

Cel: Celem tego artykułu jest zapoznanie czytelników z humoreską Juliana Wieniawskiego z 1888 roku, której tytułowym motywem jest księgowość podwójna. Metodyka/podejście badawcze: Analiza tekstu polegająca na interpretacji przyczyn zachwalania księgowości podwójnej przez głównego bohatera oraz niespełnionych a pokładanych w niej nadziei. Wnioskowanie na podstawie tekstu zakresu stosowanej księgowości przez głównego bohatera oraz poglądów na jej temat autora opowiadania. Wyniki: Przypuszczenia dotyczące przyczyn nieudanej próby zastosowania księgowości podwójnej w gospodarstwie rolnym. Ograniczenia badawcze: Wynikają z charakteru utworu literackiego, jakim jest humoreska, w której istotne jest przewrotne zakończenie w stosunku do wcześniejszych oczekiwań. Oryginalność/wartość: W artykule autor przestrzega przed stosowaniem naukowego podejścia do księgowości podwójnej wszędzie tam, gdzie nie jest konieczne. Autor artykułu dowodzi, że księgowość może być, jeśli nie głównym to pobocznym wątkiem utworów literackich. Tak było między innymi w przypadku Kupca weneckiego i Cymbelina Wiliama Szekspira, czy Portretu w czarnych ramach Zbigniewa Herberta, tak jest i w tym przypadku. (abstrakt oryginalny)

7

Ethical Issues in the Early Works of Accounting

84%

Garstka M.

Annales : etyka w życiu gospodarczym

|

2018

|

21

|

nr 8

7-15

Accountants in Poland have recently had the opportunity to celebrate the 20th anniversary of the introduction of the Accounting Act. The act was passed by the Polish Parliament in 1994. 500 years earlier, a treaty on double-entry accounting system was published by Pacioli. The publishing of Tractatus XI. Particularis de computis et scripturis was a momentous event marking the beginning of a new field of economics. Double-entry accounting was in use since Cotrugli introduce it some thirty years before Pacioli published his work. Recently, in accounting as well as in economics, emphasis has been put on ethics, moral values, and professional attitudes. It is worth considering whether, or to what extent, these were present in the early works of accountancy from 550 years ago and how accountants approached these matters at the beginning of the written history of accounting. This article presents the main ideas included in the guidelines set by Pacioli and Cotrugli regarding double-entry systems and investigates if ethical guidelines were present there. It turns out that the author of an essential work in the history of accounting, as well as his predecessor, devoted much attention to the moral attitude of the merchant, their appropriate behaviour, their attitude towards customers, and their colleagues and competitors. (original abstract)

8

Problematyka etyczna w pierwszych dziełach o rachunkowości

84%

Garstka M.

Annales : etyka w życiu gospodarczym

|

2015

|

18

|

nr 3

73-83

Niedawno księgowi mieli okazję do zauważenia 20 lat istnienia w Polsce aktu prawnego rangi ustawy, regulującego rachunkowość. Ustawa została przyjęta przez sejm w 1994 roku. 500 lat wcześniej wydano drukiem traktat Luki Paciolego o księgowości podwójnej. Wydanie Tractatus XI. Particularis de computis et scripturis było wydarzeniem epokowym, wyznaczającym początek nowej dziedziny nauk ekonomicznych1. Fenomenem rachunkowości jako nauki ekonomicznej jest fakt, że do dziś opiera się ona na zasadach opisanych już w XV wieku2, a znanych od starożytnych czasów w Mezopotamii3. Sama idea księgowości podwójnej była znana dużo wcześniej przed wydaniem traktatu, a rozpowszechniana w Europie nie tylko dzięki Paciolemu, o którym wiedzą wszyscy zajmujący się rachunkowością. Działo się to również za sprawą innych autorów, na przykład Benedetto Cotruglio, który 36 lat wcześniej niż Pacioli również ją opisywał, a pozostaje nadal nieznany. (...) Ostatnio w rachunkowości, jak i w szeroko rozumianej gospodarce, szczególny nacisk kładzie się na etykę, wartości moralne i postawy zawodowe. Warto zastanowić się czy, a jeśli tak to na jaką skalę, obecne one były w pierwszych dziełach o rachunkowości, 550 lat temu. Warto spojrzeć na to, jak podchodzili do nich wybitni przedstawiciele początków nauki rachunkowości i jej drukowanej historii. Artykuł ma na celu przedstawienie głównych idei zawartych we wskazówkach Cotruglia i Paciolego, dotyczących prowadzenia księgowości podwójnej, a na tym tle zmierza do zidentyfikowania wskazówek o charakterze etycznym. Okazuje się, że autor kluczowego w historii dzieła na temat rachunkowości, jak i jego poprzednik, wiele uwagi poświęcili postawie moralnej kupca, do którego kierowali swoje myśli, jego odpowiedniemu zachowaniu, postawie wobec kontrahentów i różnych osób, z którymi łączyły go stosunki gospodarcze. (fragment tekstu)

9

Księgowość podwójna według Pacioliego i jego włoskich naśladowców z XVI i XVII wieku

84%

Sojak S., Kowalska M.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2015

|

81

|

nr 137

155-179

Celem artykułu jest prezentacja pierwszego podręcznika o rachunkowości podwójnej oraz jego wpływu na rozwój i popularyzację księgowości we Włoszech. Autor tego dzieła, Luca Pacioli był wybitnym przedstawicielem epoki renesansu, a za sprawą Tractatus XI de Computis et Scripturis zyskał miano "ojca rachunkowości". Jego dzieło stanowiło kompendium wiedzy kupieckiej niezbędnej do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zostało napisane na podstawie wieloletnich obserwacji praktyk stosowanych przez weneckich kupców, którzy ze względu na intensywną wymianę handlową szukali sposobu kontrolowania efektywności swojej działalności. Walory merytoryczne podręcznika sprawiły, że opisane w nim zasady rachunkowości szybko stały się powszechnie stosowanym standardem i były powielane w książkach innych autorów. Pierwszymi naśladowcami Pacioliego byli Włosi: Domenico Manzoni, Don Angelo Pietra i Matteo Mainardi, którzy w dużym stopniu powielali treść jego podręcznika, ale próbowali również wnosić do rachunkowości własne usprawnienia. Dzięki temu wiedza o księgowości podwójnej docierała do kolejnych krajów i stawała się najbardziej uniwersalną i popularną metodą rachunkowości, której prostota i doskonałość pozwoliła jej przetrwać aż do XXI wieku. (abstrakt oryginalny)

10

System podatkowy średniowiecznej Genui na przełomie XIII i XIV wieku

84%

Kawa M.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1985

|

nr 207 Prace z zakresu rachunkowości

37-47

W artykule przedstawiono system podatków średniowiecznej Genui z 1340 roku, który jest interesujący dla rachunkowości,głownie w kontekście ksiąg podatkowych. Uznawany jest za najstarszy przykład podwójnego zapisu księgowości.

11

Ewolucja profilów czasowych w rachunkowości

84%

Jaklik A.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1985

|

nr 207 Prace z zakresu rachunkowości

49-63

Przedstawiono synchronizację rachunkowości z czasową strukturą działalności gospodarczej. Następnie omówiono przyszłość u progu narodzin księgowości podwójnej oraz dominację przeszłości w ciągu stuleci. Na koniec przedstawiono współczesną orientację na przyszłość.

12

Determinanty wewnętrzne salda błędów i opuszczeń w bilansie płatniczym krajów Unii Europejskiej

84%

Biegańska J., Sobański K.

Przedsiębiorczość i Zarządzanie

|

2018

|

t. 19, z. 2, cz. 2 Handel zagraniczny i międzynarodowa polityka gospodarcza

255-265

Saldo błędów i opuszczeń (net errors and omissions - NEO) stanowi istotny, choć często pomijany w analizach element bilansu płatniczego. Pozycja ta dostarcza informacji na temat przeszacowania lub niedoszacowania wielkości pozostałych sald bilansu, co jest istotne zarówno dla instytucji sporządzających bilans płatniczy, jak i podmiotów z niego korzystających. Uwagę analityków przykuwa konsekwentnie jednostronne (dodatnie lub ujemne) saldo NEO, sugerujące występowanie powtarzającej się, ściśle określonej przyczyny powstawania odchyleń bilansowych [IMF 2009, s. 11].(fragment tekstu)

13

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej a homo sovieticus i postawy pracownicze polskich księgowych

84%

Tobór-Osadnik K., Wyganowska M., Kabalski P.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2012

|

65

|

nr 121

71-98

Punktem wyjścia artykułu jest pytanie, czy cechy osobowości predestynują polskie środowisko rachunkowców do stosowania zasad rachunkowości zgodnie z MSSF. Problem ten jest rozważany w kontekście syndromu (zjawiska) homo sovieticus. Porównanie cech osobowości typu homo sovieticus z wymaganiami wynikającymi z charakteru rozwiązań MSSF prowadzi bowiem do wniosku, że te dwa elementy są zupełnie niekompatybilne. Drugim celem artykułu jest przedstawienie wyników własnego badania zaprojektowanego i przeprowadzonego po to, aby ustalić, czy i jak licznie ten dysfunkcyjny wobec wymogów współczesnej rachunkowości typ osobowości występuje w środowisku polskich księgowych. (abstrakt oryginalny)

14

Natura zysku i tempo wzrostu kapitału

84%

Dobija M.

Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach

|

2009

|

Zintegrowany system pomiarów dokonań w rachunkowości. Księga pamiątkowa wydana z okazji 60-lecia obecności prof. zw. dra hab. Zbigniewa Messnera w Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach

83-95

Wybór tematu rozważań wiąże się z wydarzeniem, które ma to opracowanie uświetnić. Konferencja naukowa ma w tytule "pomiar dokonań" i jest poświęcona Zbigniewowi Messnerowi, wybitnemu profesorowi ekonomii, nestorowi polskiej rachunkowości i upamiętnieniu Jego działalności na wszystkich polach, w których zaznaczają się ślady działalności uczonego, więc temat powinien być odpowiednio poważny i dostojny. Mniemam, że wyjaśnianie natury i źródeł zysku należy do tego rodzaju zagadnień, zwłaszcza że pomiar tej wielkości jest esencją rachunkowości w wymiarze teoretycznym i praktycznym. Profesor, jako teoretyk, a zarazem wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, z teorią i praktyką pomiaru zysku miał zawsze wiele wspólnego. Jeszcze więcej, gdy jako premier polskiego rządu sprawował nadzór nad ekonomią państwa i w szczególności wymiarem podatku dochodowego. Przedmiotem rozważań jest zatem pytanie skąd się biorą zyski i jaki jest stan teorii w tej kwestii. (fragment tekstu)

15

Historia powstania księgowości podwójnej i rachunku kosztów

67%

Łazarowicz E.

Monografie i Opracowania / Szkoła Główna Handlowa

|

2011

|

nr 579

134

Opisano ewidencję gospodarczą w starożytności na przykładzie Bliskiego Wschodu, Grecji i Rzymu. Scharakteryzowano przesłanki powstania i etapy kształtowania się systemu księgowości podwójnej w średniowieczu. Przedstawiono metodologię rachunkowości w kontekście historycznym oraz historię powstania rachunku kosztów.

16

Kreatywna księgowość a ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa

67%

Bober P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica

|

2012

|

262 Wartość i kapitał publicznych spółek akcjnych

93-102

Zarówno ocena kondycji majątkowo-finansowej przedsiębiorstwa, jak i jego wycena są bardzo trudne i wymagają ogromnej wiedzy analizującego a także umiejętności powiązania danych badanego przedsiębiorstwa z ogólną sytuacją w gospodarce i wpływu ogólnej koniunktury w skali makroekonomicznej na przedsiębiorstwo. Dla realizacji wskazanych działań niezbędne jest pozyskanie wiarygodnych informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym. Celem opracowania jest przybliżenie zagadnień związanych z rzetelną oceną kondycji finansowej przedsiębiorstwa stosującego kreatywną lub agresywną księgowość. (fragment tekstu)