Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 15

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Fizjokratyzm
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Nie sposób dokonać analizy polskiej myśli fizjokratycznej bez odniesienia do założeń systemu, który powstał i rozwijał się przede wszystkim we Francji. W połowie XVIII wieku we Francji narodził się nowy system ekonomiczny - fizjokratyzm, który według tradycji euklidesowo-kartezjańskiej stanowi pierwszy teoretyczny system poglądów ekonomicznych. W tej tradycji za naukowe uznaje się twierdzenia, które są zgodne z doświadczeniem i prawami przyrody oraz twierdzenia, które nie mają charakteru normatywnego. Etymologicznie pojęcie "fizjokratyzm" pochodzi z łacińskiego wyrażenia "fizjokracja" i oznacza "panowanie natury", stąd fizjokratyzm miał oznaczać "system zgodnym z naturą". Za protoplastę i założyciela szkoły uznaje się François Quesnaya, choć do rozpowszechnienia nowej doktryny w dużej mierze przyczynili się jego uczniowie. System fizjokratyczny we Francji pojawił się jako reakcja i opozycja do szeroko propagowanej w ramach polityki ministra Colberta doktryny merkantylnej. Merkantyliści przyjęli założenie, że potęga państwa i dobrobyt obywateli zbudowane są na obfitości pieniądza, czyli kruszcu, a najlepszy sposób na zwiększanie obfitości kruszcu stanowił eksport rodzimej produkcji. Nadrzędnym celem polityki gospodarczej państwa był dodatni bilans pieniężny i handlowy. Kluczowe znaczenie miało więc utrzymanie nadwyżki eksportu nad importem. Prowadzona polityka protekcyjna promowała rozwój krajowego przemysłu, rękodzielnictwa i manufaktur, co miało zagwarantować eksport rodzimej produkcji. Przyjęcie takiego kierunku polityki gospodarczej odbijało się niekorzystnie na rolnictwie. Ograniczenia wywozu płodów rolnych miały zapewnić większą podaż i niższą cenę tych produktów na rynku wewnętrznym. Polityka restrykcyjna, której celem było zwiększenie eksportu i zmniejszenie importu, obejmowała system ceł, monopoli czy premii wywozowych. W systemie merkantylnym akcentowano praktykę życia gospodarczego odsuwając na plan dalszy teorię ekonomiczną. Doktryna fizjokratyczna podważała podstawowe koncepcje merkantylne. W opozycji do przemysłu i rękodzielnictwa stanęło rolnictwo. Przyjęto założenie, że handel nie tworzy nowych wartości. Odrzucono również politykę restrykcyjno-protekcjonistyczną argumentując, że wolny handel i wolna konkurencja przyczyniają się do ustalenia ceny najkorzystniejszej dla producentów i konsumentów, dlatego wysuwano postulaty zniesienia ograniczeń handlowych, zwłaszcza w handlu zbożem. (fragment tekstu)
Teorię fizjokratów, jak pisał pierwszy badacz tej doktryny J.B. Marchlewski, można zrozumieć jedynie w związku z ogólnymi prądami myśli XVIII wieku. Jej źródłami są racjonalistyczna filozofia i prawo natury. Na podłożu prawnonaturalnej nauki fizjokratów francuskich powstało najbardziej oryginalne dzieło polskiej odmiany fizjokratyzmu, "Porządek fizyczno-moralny" Hugona Kołłątaja, przerastający swą dojrzałością francuskie pierwowzory. Fizjokratyzm był najbardziej rozpowszechnioną doktryną ekonomiczną w Polsce drugiej połowy XVIII i początków XIX wieku. Był to okres wielkich reform i zrywu intelektualnego, politycznego i organizacyjnego. Toteż idee fizjokratyczne szerzyli ekonomiści, ale także bogata szlachta i magnaci, pijarzy, dla których warstwa prawnonaturalna stanowiła podstawę dla świeckiej etyki, oraz działacze gospodarczy i oświeceni reformatorzy, którzy w adaptacji zasad tej doktryny upatrywali zapobieżenie zguby Polski i Polaków. Nauka moralna polskich fizjokratów, analogicznie jak w fizjokratyzmie francuskim, była ukierunkowana antropocentrycznie. W obydwu wersjach w centrum zainteresowania postawiła człowieka, jego prawa i obowiązki. Twórca fizjokratyzmu, F. Quesnay, uznawał wiedzę o prawach porządku przyrodzonego za podstawę prawodawstwa ludzkiego oraz postępowania cywilnego, politycznego, ekonomicznego i społecznego. Podobnie rzecz ujmował A. Popławski, dla którego ekonomiczno-społeczny wymiar ludzkiego bytowania i jego sens moralny są współzależne, zaś H. Stroynowski prawo naturalne przyjął za filar prawa politycznego, ekonomii politycznej i prawa narodów. Myśliciele epoki Oświecenia, o różnych zainteresowaniach badawczych, adaptowali fizjokratyzm, ponieważ pozwalał on całościowo ująć bieg rzeczy ludzkich i znaleźć w tym porządku miejsce dla religii i władzy. (fragment tekstu)
W rozważaniach antymerkantylistów i w krytyce zasad merkantylizmu można znaleźć pierwsze nieśmiałe postulaty liberalne. Postulaty te wyraźnie rozbrzmiały za sprawą dość krótko panującej, choć brzemiennej we wpływy doktryny ekonomicznej nazywanej fizjokratyzmem. Fizjokratyzm wylansował zasadę laissez-faire, laissez-passer. Tradycyjniezasada ta jest przypisywana fizjokratom, jednak pojawiła się, zanim ukonstytuowała się ich szkoła. Pierre le Pesant deBoisguilbert, Thomas Le Gendre, markiz d'Argenson czy Vincent de Gournay - te nazwiska są najczęściej przywoływane, kiedy wskazuje się autorów maksymy. Celem artykułu jest syntetyczne wyjaśnienie genezy maksymy laissez-faire, laissez-passer, która pojawia się na gruncie ekonomii francuskiej, a która ukształtowała późniejszy liberalizm gospodarczy.(abstrakt oryginalny)
Artykuł prezentuje powiązania między doktryną wolnego handlu Adama Smitha oraz polskich reformatorów reprezentowanych przez H. Kołłątaja i M. Ossowskiego. Choć w świetle wcześniejszych polemik zadanie ukazania bezpośredniego wpływu Bogactwa narodów na polską myśl polityczną i ekonomiczną okresu przedrozbiorowego byłoby problematyczne, kwestia daleko idących zbieżności obu momentów intelektualnych wydaje się wciąż bardzo interesująca. W tym względzie pozostaje do zbadania zwłaszcza to, na ile polscy zwolennicy wolnego handlu istotnie wykraczają poza optykę silnego w Polsce leseferyzmu fizjokratycznego i zbliżają się do bardziej "socjologicznych" ustaleń szkockiego filozofa. Doskonałą okazję stwarza ku temu analiza paradoksu "naturalizmu" i protekcjonizmu. Okazuje się, że choć można mówić o uderzającej nieraz paralelności w uzasadnieniu niektórych odstępstw od logiki wolnohandlowej (szczególnie względami bezpieczeństwa), to zarazem polscy reformatorzy przewidywali znacznie większą rolę państwa (głównie w zakresie wspierania inicjatyw przemysłowych).(abstrakt oryginalny)
Aby właściwie rozumieć przyczyny trudności przeżywanych przez państwo szlacheckie w drugiej połowie XVIII wieku, należy wrócić do połowy wieku XVII, ponieważ wówczas pojawiły się pierwsze symptomy nadciągających problemów i rozkładu państwowości. Około połowy XVII wieku (zwłaszcza w okresie panowania Jana Kazimierza Wazy) można zaobserwować powstrzymanie procesu rozwojowego państwa polskiego, co zaważyło negatywnie na dalszych jego losach w XVIII wieku. Proces ten przejawiał się upadkiem miast i mieszczaństwa, zacofaniem stosunków ekonomicznych i politycznych. Postępująca pauperyzacja chłopów i mieszczan była przyczyną nędzy kraju, którą odczuwała także drobna i średnia szlachta. Grupa ta ubożała i traciła swoje przywileje polityczne na rzecz oligarchii magnackiej. Rozkład państwa szlacheckiego w XVIII wieku należy powiązać z licznymi wojnami prowadzonymi na przełomie XVII i XVIII wieku. Wojny te ujawniły słabość rozwiązań ustrojowych, niedoskonałość demokracji szlacheckiej i zacofanie polityczne szlachty, co skrzętnie wykorzystały wielkie rody magnackie. (fragment tekstu)
6
Content available remote Idea własności w systemie fizjokratycznym
75%
Powszechnie przyjmuje się, że szkoła fizjokratów była pierwszym naukowym i spójnym systemem poglądów ekonomicznych, który opierał się na przyjętych założeniach, metodach badawczych i koncepcjach teoretycznych. Fizjokratyzm stanowił zdecydowaną reakcję przeciwko dominującemu wcześniej systemowi merkantylnemu z silnym interwencjonizmem, protekcjonizmem państwa oraz rozbudowanym systemem przywilejów i regulacji. Fizjokraci propagowali zasady leseferyzmu gospodarczego, a wśród ich najważniejszych postulatów, obok wolności gospodarczej, pojawiły się postulaty dotyczące wolności własności prywatnej i jej ochrony. Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia własności oraz jej postrzegania w dyskursie fizjokratów. W pierwszej części artykułu wskazano kontekst społeczno- -gospodarczy, w którym narodził się system fizjokratyczny. Druga część artykułu stanowi syntetyczną prezentację tezy, że fizjokraci byli rzecznikami własności prywatnej.(abstrakt oryginalny)
Polscy fizjokraci rekrutowali się spośród magnaterii, średniej oraz górnej warstwy ziemiaństwa. Polscy zwolennicy nowej koncepcji ekonomicznej w centrum swych zainteresowań nie postawili kwestii liberalizacji życia gospodarczego, ale kwestię "ratowania" upadającej Rzeczypospolitej. Dlatego też opowiadali się za: wzmocnieniem pozycji władcy i za sanacją finansów publicznych, poprawą opłacalności produkcji rolnej, likwidacją pańszczyzny, ograniczeniem przywilejów ekonomicznych szlachty, polepszeniem sytuacji ekonomicznej chłopstwa, rozwojem miast i produkcji manufakturowej (przemysłowej). Wśród polskich fizjokratów wyjątkową rolę odegrali: Antoni Popławski, Hieronim Stroynowski, Hugon Kołłątaj.(abstrakt oryginalny)
Od XV wieku, ekonomia stopniowo wyzwalała się spod wpływów filozofii, scholastyki i polityki. Najpierw ukonstytuowała się w ramach doktryny merkantylnej, potem fizjokratycznej. Te dwa sprzeczne co do zaleceń polityki gospodarczej i co do stanowiska względem wolności gospodarczej nurty ekonomiczne, łączyło przekonanie, że gospodarkę można badać formalnie i naukowo, budując proste modele pozwalające na formułowanie zaleceń odnośnie do prowadzonej polityki gospodarczej. Oba te prądy stanowiły fragmentaryczne wyjaśnienia rzeczywistości gospodarczej i trzeba było poczekać na ekonomistów klasycznych, którzy zbudowali jednolity naukowo-teoretyczny system ekonomiczny. (fragment tekstu)
W merkantylizmie chrematystyka, pojęcie wprowadzone przez Arystotelesa, które oznaczało naukę o bogaceniu się i powiększaniu wartości majątku, stała się zagadnieniem priorytetowym. W arystotelesowskiej myśli do działań podejmowanych w celu gromadzenia bogactwa zaliczano przede wszystkim wymianę, w formie lichwy i handlu, które jednak uznawano za moralnie naganne. Zastrzeżenia etyczne dotyczyły celu tej wymiany. Aprobatę moralną uzyskiwała jedynie wymiana związana z pozyskaniem dobra w celu zaspokojenia potrzeb, a nie dla osiągnięcia zysku9. W merkantylizmie bogactwo kraju było wynikiem gromadzenia złota i innych metali szlachetnych. Podstawę bogactwa zarówno dla jednostki, jak i dla całego kraju stanowiła akumulacja kruszcu, dlatego powszechnie była uznawana reguła przyjmująca, że potężny jest ten kraj, który gromadzi złoto i srebro w swoim skarbcu, uzasadniając tym samym politykę ówczesnych państw. Kraj powinien akumulować kruszce za pośrednictwem zwiększania eksportu dóbr, z jednoczesnym ograniczaniem importu. Fundamentalną rolę w merkantylizmie odgrywał handel zagraniczny, ponieważ był uznawany za jedyną drogę, dzięki której kruszec napływał do kraju. Wymiana handlowa, która pozwalała na akumulowanie złota, stanowiła w ten sposób podstawę chrematystyki. (...) Podstawą doktryny fizjokratów był porządek naturalny związany z obiektywnymi prawami natury rządzącymi funkcjonowaniem gospodarki. Te prawa można odkrywać, podobnie jak to się robi w naukach przyrodniczych. Porządek naturalny, spoczywający na idei własności, wolności oraz poszanowaniu pracy, może istnieć przy zagwarantowaniu zasady leseferyzmu, czyli wolnej konkurencji, swobody działalności gospodarczej oraz wolności gospodarczej. Fizjokraci badali przede wszystkim nie zjawiska pieniężne, lecz realne czynniki sprzyjające rozwojowi gospodarczemu, wyodrębniając naturę zjawisk ekonomicznych od ich wyrażenia pieniężnego. W przeciwieństwie do merkantylistów, którzy pojmowali bogactwo jako produkt powstały w procesie wymiany, czyniąc z procesu cyrkulacji sferę determinującą, fizjokraci nie utożsamiali kruszcu (złota i srebra) z bogactwem, lecz badali "tworzenie fizycznych wartości", przyjmując, że źródłem bogactwa jest rolnictwo, czyli natura. (fragment tekstu)
Artykuł poświęcono głównemu reprezentantowi polskiego fizjokratyzmu - Hieronimowi Stroynowskiemu. Oprócz dużego wkładu w rozwój myśli ekonomicznej odegrał on znaczącą rolę w utworzeniu samodzielnego wydziału ekonomii w Uniwersytecie Wileńskim. W pracy oceniono teoretyczne osiągnięcia Stroynowskiego w kontekście polskiej sytuacji socjo-ekonomicznej u zarania XIX w.
11
Content available remote Fizjokratyzm oczyma polskich przedstawicieli myśli polityczno-prawnej
63%
W artykule omówiono założenia francuskiego fizjokratyzmu, z wyraźnym akcentowaniem ziemi jako źródła bogactwa społecznego. Podstawą produkcji była ziemia, a zaniedbane rolnictwo wymagało natychmiastowej interwencji. Dlatego też fizjokratyzm przyjął się przede wszystkim w polskich kręgach postępowych, w których głośno mówiono o potrzebie unowocześnienia rolnictwa oraz potrzebie dania możności usamodzielnienia się gospodarstw chłopskich. Postulując likwidację pańszczyzny, polscy fizjokraci domagali się wprowadzenia oczynszowania chłopów. Pośród licznych propozycji zmian, duże znaczenie odegrał całościowy, reformatorski program społeczno-gospodarczy przedstawiony przez Antoniego Popławskiego, dla którego wolność włościan była nie tylko postulatem stricte ekonomicznym, ale również moralnym warunkiem realizacji sprawiedliwości społecznej. (fragment tekstu)
Rzeczywistość życia i działania w ziemskich warunkach podlega ograniczeniom określonym przez prawa fundamentalne. Do praw fundamentalnych należą między innymi: zasada zachowania energii, zasada spontanicznego i losowego wzrostu nieporządku oraz zasada ekonomiczności działania. Dwóch pierwszych zasad nie można ominąć, bowiem one konstytuują naturę rzeczywistości, a próby ich przekraczania skutkują katastrofami i kryzysami. W ekonomii występują kryzysy finansowe, jeśli mają miejsce działania niezgodne z zasadą zachowania energii. Sytuacje kryzysowe zdarzają się, gdy banki centralne tworzą w nadmiarze pieniądz gotówkowy (można rzec z niczego) i udzielają kredytów bankom komercyjnym. Dzięki zrozumieniu, że kapitał stanowi zdolność do wykonywania pracy, wiadomo, że to postępowanie narusza zasadę fundamentalną. Ponadto, odkrycie stałej ekonomicznej wskazuje, że możliwości wzrostu są ograniczone, więc nadmiar kreowanego pieniądza gotówkowego wywołuje nadmierny wzrost w kategoriach finansowych, po czym następuje spadek wielkości ekonomicznych w wyniku dostosowania się wielkości nominalnych do realnych, czyli do ograniczeń określonych naturą rzeczywistości. (abstrakt oryginalny)
Podjęto próbę przedstawienia problemów technicznego rozwoju rolnictwa w wybranych nurtach myśli ekonomicznej. Uwzględniono: fizjokratyzm, klasycyzm, neoklasycyzm, socjalizm, agraryzm oraz keynesizm. Rozwój techniczny w rolnictwie najczęściej we wszystkich nurtach powiązany był z postępem biologicznym oraz postępem chemicznym. W różnych okresach historycznych miało miejsce oddziaływanie rozwoju przemysłu na zmiany techniki rolniczej. W niektórych nurtach myśli ekonomicznej akcentowano duże znaczenie drobnych udoskonaleń i modernizacji maszyn i urządzeń technicznych. Istnieją duże możliwości wykorzystania postępu technicznego w przemyśle w obszarze technicznego rozwoju rolnictwa. (abstrakt oryginalny)
Celem opracowania jest ukazanie dorobku uczonych krakowskich i ich wkładu w rozwój nauki i kultury polskiej, a także uchwycenie tendencji rozwojowych ekonomii krakowskiej na tle kierunków dominujących w ekonomii polskiej i zachodnioeuropejskiej.
Przedstawiono tło historyczne powstania fizjokratyzmu, jego narodziny i podstawowe założenia teoriopoznawcze i metodologiczne, jego system teoretyczny, stosunek fizjokratyzmu do merkantylizmu i prekursorów ekonomii klasycznej oraz jego rolę w dalszym rozwoju myśli ekonomicznej.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.