Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Problemy planowania gospodarki narodowej. System proporcji w socjalistycznej gospodarce narodowej

100%

Pietrowicz Gokieli A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica

|

1981

|

7

209-225

The article discusses the essence of interpretation and systematization of proportions appearing in the socialist economy. In order to present the problem of proportions against the background of characteristic features of the socialist national economy the author has analyzed the economic literature on the subject available in the Soviet Union focussing his attention on handbooks of political economy and planning of the national economy. Presentation of various interpretations of the subject proves that the problem has neither been comprehensively analyzed not system atized. Accordingly the article sets forth to present a full picture of the system of general economic and detailed proportions occuring in the socialist economy combined with a comprehensive discussion on the system.(original abstract)

2

Gospodarka Narodowa - Gospodarka Planowa - Gospodarka Narodowa

100%

Jarosz-Nojszewska A.

Gospodarka Narodowa

|

2011

|

nr 1-2

1-18

Przedstawiono historię czasopisma "Gospodarka Narodowa" od 1931 roku aż do dnia dzisiejszego.

3

"Transformacja" do gospodarki centralnie planowanej w Polsce (1944-1950)

75%

Kaliński J.

Optimum : studia ekonomiczne

|

2019

|

nr 1(95)

32-45

Cel - Artykuł nawiązuje do głębokich zmian w polskiej gospodarce bezpośrednio po II wojnie światowej, kiedy narzucone przez Stalina władze komunistyczne tworzyły etapowo system gospodarki centralnie planowanej. Opis - W obszarze zainteresowań jest proces swoistej "transformacji" do ustroju ekonomicznego, którego klęska w latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku otworzyła drogę do transformacji rynkowej. Podstawą analizy jest metoda deskryptywna, charakterystyczna dla badań historyczno-gospodarczych. Umożliwiła ona sformułowanie wniosków o zależności zmian systemu ekonomicznego od uwarunkowań politycznych. Wartością artykułu jest ponowne zwrócenie uwagi na konieczność kontekstowego, wieloczynnikowego podejścia do analiz ekonomicznych. (abstrakt oryginalny)

4

Funkcje rad narodowych a kwestia decentralizacji i koordynacji terenowej

75%

Pękala J.

Folia Oeconomica Cracoviensia

|

1966

|

4

45-49

Referat poświęcony jednej z istotnych metod zarządzania gospodarką narodową, jaką jest koordynacja terenowa. Omówiono czynniki, które powinny zabezpieczać prawidłowy rozwój procesów decentralizacji planowania i zarządzania w gospodarce planowej

5

Gospodarka realnego socjalizmu a światowy cykl koniunkturalny

63%

Kaliński J.

Gospodarka Narodowa

|

2009

|

nr 10

71-81

Autor pisze, że do teoretycznych i propagandowych kanonów gospodarki centralnie kierowanej należała teza o jej uodpornieniu na nękające kraje kapitalistyczne cykle koniunkturalne. Podkreślano rolę wdrożenia własności państwowej i planowania w likwidowaniu ułomności gospodarki rynkowej. Autor zauważa jednak, w liczącej kilkadziesiąt lat praktyce, gospodarka „realnego socjalizmu" często przechodziła wstrząsy związane z nadmiernym inwestowaniem oraz powszechnie występującymi niedoborami. O wahaniach wzrostu decydowały, szczególnie do połowy lat 70., czynniki endogeniczne. Dopiero w związku z kryzysami energetycznymi i rosnącym zadłużeniem zagranicznym państw socjalistycznych, zaznaczył się silniejszy wpływ czynników egzogenicznych. Autor podaje, że na kontynencie europejskim silna korelacja dynamiki PKB w państwach kapitalistycznych i socjalistycznych utrzymała się do 1984 r. W następnych latach tendencji wzrostowej w krajach kapitalistycznych towarzyszyły silne wahania i zdecydowany spadek PKB w państwach bloku radzieckiego, aż do roku 1989, kiedy zmienił się system polityczny i ekonomiczny.

6

90 Years of Gospodarka Narodowa

63%

Konat G., Jarosz-Nojszewska A.

Gospodarka Narodowa

|

2021

|

nr 4

5-22

Celem artykułu jest przedstawienie historii czasopisma naukowego Gospodarka Narodowa (w latach 1946-1989 funkcjonującego pod nazwą Gospodarka Planowa), ze szczególnym naciskiem na zagadnienia, którym poświęcone były publikowane w nim artykuły, organizację pracy redakcji oraz osoby związane z periodykiem. W tym celu skorzystano zarówno ze źródeł, jak i istniejących opracowań, a także przeprowadzono analizę cytowań prac publikowanych w czasopiśmie oraz - gdy było to możliwe - częstości wykorzystywania w nich poszczególnych kodów klasyfikacji JEL. Poza przedstawieniem pierwszego syntetycznego ujęcia dziewięciu dekad funkcjonowania Gospodarki Narodowej/ Gospodarki Planowej, artykuł wnosi do dyscypliny oryginalny wkład w postaci wskazania najczęściej cytowanych artykułów opublikowanych w czasopiśmie. Ustalono, że najważniejszymi obszarami zainteresowań autorów Gospodarki Narodowej w ostatnich dziesięciu latach są zagadnienia dotyczące makroekonomii, w tym ekonomii monetarnej, ekonomii międzynarodowej, ekonomii finansowej i wzrostu gospodarczego, a wielu z nich preferuje jednoznacznie ilościowe podejście do badania tych problemów. Artykuł kończy konkluzja, że chociaż Gospodarka Narodowa przeszła długą ewolucję, ostatecznie stała się pismem stricte naukowym, który to charakter zachowuje do dziś. (abstrakt oryginalny)

7

Próba adaptacji teorii inflacji do warunków polskiej gospodarki

63%

Mynarski S.

Folia Oeconomica Cracoviensia

|

1988

|

31

63-74

Omówiono makroekonomiczną teorię inflacji w warunkach gospodarki rynkowej. Przedmiotem badania było powiązanie między inflacją a równowagą rynkową. Próba adaptacji teorii inflacji do warunków polskiej gospodarki wymagała wprowadzenia niezbędnych modyfikacji ze względu na inny tryb funkcjonowania rynku w warunkach gospodarki planowej. Uzyskane wyniki zinterpretowano przez diagramy Hicksa-Hansena, które ilustrują mechanizmy równowagi sprzężenia zwrotnego.

8

Przymusowe wywłaszczenia w dobie budowy Nowej Huty

63%

Krzysztonek J.

Horyzonty Polityki

|

2013

|

4

|

nr 6 Patriotyzm i tożsamość

141-151

Artykuł dotyczy zasadniczo problematyki przymusowych wywłaszczeń, które dotknęły mieszkańców około 4 tysięcy podkrakowskich gospodarstw w rejonie Mogiły i Pleszowa w związku z pierwszym etapem budowy kombinatu przemysłowego i miasta Nowa Huta w latach 1949-1955. Najważniejsze tezy pojawiające się w artykule to między innymi teza o nieodpowiednim przygotowaniu legislacyjnym komunistycznych władz do przeprowadzenia masowych wywłaszczeń w dobie postępującej industrializacji, dalej teza o masowym wywłaszczeniu przez władzę ludową głównie gospodarstw małych i średnich, a nie - jak głosiła ówczesna propaganda - wielkich majątków bogatych obszarników. Ponadto pojawia się teza o braku należytego zadośćuczynienia materialnego ze strony państwa wobec właścicieli przymusowo wywłaszczonych gospodarstw w okresie PRL. W warstwie źródłowej artykuł oparty jest zasadniczo na opublikowanych wspomnieniach mieszkańców gospodarstw, które zostały przymusowo wywłaszczone w związku z budową Nowej Huty. Niezbędne przy pisaniu tego artykułu okazały się również pozycje kronikarskie dokumentujące miejsce i badany czasookres. Przy analizie materiałów nie mogło także zabraknąć ówczesnej literatury o wydźwięku propagandowym. Nie do przecenienia w tym temacie były również pozycje z zakresu socjologii społecznej. Zasadnicza konstrukcja pracy opiera się na metodologii chronologiczno-problematycznej. W kilkunastu akapitach części głównej tekstu ujęte zostały najważniejsze kwestie związane z badanym obszarem tematycznym. W podsumowaniu natomiast znalazły się wnioski, będące odpowiedziami na stawiane we wstępie pracy pytania i tezy badawcze. (abstrakt oryginalny)

9

Kuba: próby wyjścia z izolacji

63%

Piklikiewicz M.

Gospodarka Export-Import

|

2000

|

nr 15

45-47

Od czasu wizyty papieża Jana Pawła II w Hawanie zaobserwować można dość intensywne starania władz kubańskich do nawiązania szerszych stosunków politycznych i współpracy ekonomicznej ze światem, która pozwoliłaby na wyjście Kuby z izolacji i zapaści gospodarczej.

10

Zmiany w wielkości i strukturze produkcji wyrobów przemysłowych

63%

Skowronek C.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

1999

|

nr 11

229-233, 239

W artykule przedstawiono podstawowe dane charakteryzujące wielkość produkcji wyrobów przemysłowych w wybranych latach okresu 1985-1998. Z dokonanego przeglądu wynikają zarówno pozytywne, jak i negatywne oceny. Na przykład załamanie produkcji niektórych grup wyrobów (przemysł lekki i maszynowy) wynika z niedostatecznej ochrony rynku wewnętrznego oraz braku stymulacji rozwoju eksportu (gwarancje rządowe, działania promocyjne itp.).

11

Planowanie i rynek w RWPG. Geneza niepowodzenia

63%

Marszałek A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica

|

1993

|

118

144

W gospodarce socjalistycznej próbowano wykorzystywać dwa podstawowe składniki systemowe: planowanie i rynek. Literatura na ten temat jest bardzo duża i nie będę jej tu przytaczał. Praca poświęcona jest jedynie tym obszarom planowania i rynku, które miały być wyposażone w aspekty integracyjne i które miały praktyczne zastosowanie w integracji krajów RWPG bądź też były przedmiotem szerokiej dyskusji naukowej i publicystycznej. Warto jednak przypomnieć, że w słynnej dyskusji radzieckiej w latach dwudziestych podstawowym jej wątkiem był dylemat: "plan czy rynek"? Z kolei w polskiej dyskusji na ten temat w latach sześćdziesiątych pytanie brzmiało: ile planu, a ile rynku? Natomiast pod koniec istnienia gospodarki socjalistycznej (1988-1989) - jaki plan i jaki rynek? W niniejszej pracy przeprowadzam interpretację ewolucji wykorzystania planowania i niektórych elementów mechanizmu rynkowego w realizacji integracji ekonomicznej krajów RWPG oraz odnotowuję pożądaną relację: planowanie rynek, jaką w latach 1988-1989 dostrzegano. (fragment tekstu)

12

Utworzenie Wielkich Organizacji Gospodarczych - założenia reformy przemysłu PRL lat 70

63%

Budziński M.

|

2018

|

nr 3

163-177

Artykuł opisuje działania podjęte przez władze PRL w ramach wdrażaniach reformy Wielkich Organizacji Gospodarczych (tzw. reforma WOG). Była to szeroko zakrojona reforma zarządzania przemysłem w gospodarce centralnie planowanej. Jej głównym założeniem była decentralizacja zarządzania produkcją przemysłową poprzez przyznanie organizacjom gospodarczym szeregu uprawnień. Druga część tekstu poświęcona jest ogólnym zasadom funkcjonowania organizacji gospodarczych w nowym systemie ekonomiczno-finansowym, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii produkcji, funduszu płac oraz inwestycji. Zastosowaną metodą badawczą jest analiza treści, zarówno istniejących opracowań z epoki, jak i archiwalnych dokumentów urzędowych.(abstrakt oryginalny)

13

Fabryka Mebli w Suwałkach od gospodarki socjalistycznej do wolnorynkowej

63%

Piotrowski D.

Biuletyn IGS / Szkoła Główna Handlowa. Instytut Gospodarstwa Społecznego

|

2000

|

nr 1-4

137-162

Zmiany, jakie zaszły w gospodarce polskiej w wyniku przemian ustrojowo-gospodarczych zapoczątkowanych 1989 r., postawiły państwowe zakłady pracy w obliczu konieczności dostosowania się do zasad gospodarki wolnorynkowej. Wiele zakładów jednak nie było w stanie sprostać wymogom wolnego rynku (nowe podejście do zasobów pracy i kapitału), wymuszającego często przeprowadzenie ich głębokiej restrukturyzacji. Przyczyny słabej wydajności przedsiębiorstw państwowych tkwią zarówno w ich genezie, jak i sposobie funkcjonowania w określonych realiach gospodarczych, przy stale występujących niedoborach materiałów i produktów. W takim modelu socjalistycznej gospodarki potencjał ludzki zagospodarowany był w sposób niezgodny z ogólnie rozumianym rachunkiem ekonomicznym i służył przede wszystkim spełnianiu postulatu realizacji pełnego zatrudnienia. Przedsiębiorstwa socjalistyczne pełniły bowiem nie tylko funkcje gospodarcze, ale również wielorakie funkcje społeczne, a nawet polityczne. Przejście do gospodarki rynkowej, a więc przymus funkcjonowania na zmienionych warunkach przy jednoczesnych zwiększonych obciążeniach finansowych na rzecz skarbu państwa, nieuchronnie prowadziły do osłabienia ich kondycji finansowej tych przedsiębiorstw. (abstrakt oryginalny)

14

Activity of the Regional Polish United Workers' Party Apparatus in 1970-1989

63%

Standerski D.

Ekonomia / Uniwersytet Warszawski

|

2021

|

8

|

nr 55

79-94

The article aims to verify whether, in the 1980s, there was a significant decrease in the involvement of the regional communist party structures in charge of economic affairs in Poland. The analysis is made on the case of the Warsaw Committee (KW) of the Polish United Workers' Party (PUWP). Archival documents gathered in the State Archive in Warsaw were used to perform the analysis. The protocols of the meetings of the Executive and Secretariat 1970-1989 were collected, described and analysed. Moreover, the analysis was supplemented by the Statistical Yearbooks of Warsaw (GUS, 1957-1974), the Statistical Yearbooks of the Capital City of Warsaw (GUS, 1976-1981) and the Journal of Laws of the People's Republic of Poland 1970-1989. A statistical analysis of economic activity of the KW of the PUWP in the context of macroeconomic variables and economic activity of central authorities was performed. The correlation coefficient between macroeconomic performance and Party activity indicates the convergence of both trends in the 1970s and the lack of correlation in the 1980s. The decline in engagement after 1978 was unprecedented. In this period, there was a discrepancy between the activities of the central government and the Party apparatus, which remained in place until the end of the system. Institutional mechanisms in the Principal-Agent relation weakened significantly in 1980s. (original abstract)

15

Mario Nuti (1937-2020)

63%

Osiatyński J.

Ekonomista

|

2021

|

nr 1

7-24

Wspomnienie to jest poświęcone wybitnemu ekonomiście włoskiego pochodzenia Domenico Mario Nutiemu, który znaczną część dorosłego życia spędził w Cambridge, ale którego ukochanym punktem odniesienia i przedmiotem badań naukowych była Polska. Zaczynał od prowadzonych pod kierunkiem Michała Kaleckiego studiów nad polską metodyką rachunku efektywności inwestycji, wyjątkową w ówczesnym bloku radzieckim. Kiedy z Warszawy przeniósł się do King's College University of Cambridge, kontynuował studia nad rachunkiem efektywności, pilnie śledził polskie i inne reformy gospodarcze, ale miał zarazem coraz większy wkład w krytykę współczesnej ekonomii głównego nurtu - co jest przedmiotem części drugiej tego szkicu. W części trzeciej omawiam dorobek Nutiego w latach pracy w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim oraz w DG II Komisji Europejskiej. Dla polskiego czytelnika szczególnie interesująca może być część czwarta, przedstawiająca jego bezpośredni i intelektualny udział w polskich reformach gospodarczych, zwłaszcza okres jego bardzo bliskiej współpracy z dwukrotnym wicepremierem i ministrem finansów Grzegorzem W. Kołodko. Mario Nuti uważnie studiował różne typy socjalizmu - był bezkompromisowym krytykiem jego bolszewickiego wydania. Nigdy nie tracił przekonania, że socjalizm demokratyczny ma sens i może być realizowany w gospodarczej i politycznej praktyce. W obliczu stale nowych wyzwań gospodarczo-społecznych i problemów technicznych szukał socjalistycznych odpowiedzi prowadzących do systemu, który byłby bardziej sprawiedliwy i zapewniał równość szans. Przez całe życie był ideowym i żarliwym socjalistą. Mógłby być ikoną dla współczesnych socjaldemokratów, gdyby tacy jeszcze się gdzieś zabłąkali. (abstrakt oryginalny)

16

Goods Quality - Theory and Practice

63%

Matysiak A.

Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

|

1991

|

nr 198 Prace z zakresu towaroznawstwa i chemii

17-24

W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie dlaczego systemy regulacji jakości w gospodarce socjalistycznej są nieskuteczne. Przyczyny upatruje się w następujących czynnikach: występowanie niedoborów na rynku, konkurencji między ilością i jakością produkcji oraz upadek etosu pracy. (abstrakt oryginalny)

17

Zasady sporządzania bilansu majątkowego w Polsce w latach 1945-1950

63%

Banaszkiewicz A.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2014

|

76

|

nr 132

209-229

Celem artykułu jest zaprezentowanie procesu przemian, jakim został poddany podstawowy dokument sprawozdawczości finansowej w Polsce tuż po zakończeniu drugiej wojny światowej. Punkt wyjścia stanowi analiza budowy bilansu na podstawie prac takich autorów, jak Kazimierz Niemski, Witold Skalski czy Stefan Górniak. Tuż po drugiej wojnie światowej przepisy prawne z zakresu księgowości stanowiły swoisty labirynt, który w znacznym stopniu utrudniał pracę księgowych. W części drugiej niniejszej pracy została podjęta zatem próba usystematyzowania obowiązujących w omawianym okresie aktów prawnych dotyczących sporządzania bilansu oraz inwentarza, a także zasad wyceny składników bilansowych. W części trzeciej przedstawiono wzór bilansu wypracowany dla państwowych przedsiębiorstw przemysłowych i porównano go z dokumentem załączonym do rozporządzenia z 1934 r. W ostatniej części artykułu została szczegółowo opisana procedura sporządzania bilansu rocznego. Źródłem przeobrażeń, jakim uległ bilans po zakończeniu drugiej wojnie światowej, była transformacja systemu gospodarczego do gospodarki centralnie planowanej. Przejęcie przez państwo przedsiębiorstw prywatnych i utworzenie jednostek uspołecznionych doprowadziło do modyfikacji podstawowego dokumentu sprawozdawczości finansowej. Miał on przede wszystkim służyć w procesie podejmowania ekonomicznych decyzji dotyczących gospodarki jako całości. (abstrakt oryginalny)

18

Postęp społeczny a gospodarka wolnorynkowa

63%

Bednarz M.

Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy

|

2003

|

z. nr 2

143-151

W artykule omówiono kryteria postępu społecznego oraz przedstawiono spełnianie tych kryteriów przez gospodarki o charakterze wolnorynkowym i nakazowo-rozdzielczym. Scharakteryzowano relacje zachodzące pomiędzy polityką gospodarczą a postępem społecznym oraz opisano trzy modele socjalnego zaangażowania państwa w warunkach gospodarki wolnorynkowej, tj. model marginalny, motywacyjny oraz instytucjonalno-redystrybucyjny.

19

Strategia postępu naukowo-technicznego w gospodarce centralnie sterowanej

63%

Pyka I.

Zeszyt Naukowy / Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego

|

1992

|

nr 124

39-61

W artykule omówiono problemy strategii postępu naukowo- technicznego w związku ze strategią rozwoju społeczno-gospodarczego państwa.

20

Planowanie regionalne a planowanie centralne w różnych systemach planistycznych lat osiemdziesiątych

63%

Gruchman B.

Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

|

1990

|

nr 156 Planowanie rozwoju społeczno-gospodarczego za granicą

9-28

W niniejszym opracowaniu przez planowanie regionalne rozumieć będziemy nie tylko opracowywanie i zatwierdzanie formalnych dokumentów określanych jako "plany", ale również sterowanie rozwojem regionalnym za pomocą różnych instrumentów. Instrumenty te mogą służyć realizacji planów, mogą też działać niezależnie od tych ostatnich, co występuje w sposób oczywisty w przypadkach braku formalnych dokumentów planistycznych. Planowanie regionalne jako wyodrębniona dziedzina planistyczna, bywa różnie definiowane. Najczęściej definicje tego planowania wiążą się z konkretnymi warunkami danego kraju. Są zatem mało przydatne dla naszych rozważań o planowaniu regionalnym w różnych systemach planistycznych. Określimy je zatem w sposób jak najbardziej ogólny, podkreślając jego najogólniejszą cechę: planowania odnoszącego się do obszarów mniejszych niż terytorium danego kraju, a równocześnie większych niż obszary obejmowane planowaniem lokalnym lub miejscowym. Charakter tego planowania bywa różny w poszczególnych systemach planowania, stąd trudno go tu jednoznacznie określić. W każdym razie będzie tu chodziło o planowanie nie ograniczające się tylko do fizycznych aspektów przestrzeni (physical planning). Horyzont tego planowania może być zarówno dłuższy (planowanie perspektywiczne), jak i krótszy (planowanie średniookresowe). Nie będziemy zajmować się planowaniem krótkookresowym (rocznym), chociaż wiąże się ono z planowaniem o dłuższym horyzoncie czasowym, jako jeden z instrumentów realizacji tego ostatniego. (fragment tekstu)