Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 194

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 10 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Historia myśli politycznej
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 10 next fast forward last
Określenie "Europa Środkowa" jest pojęciem historycznym i geograficznym oznaczającym konkretną przestrzeń znajdującą się w środku Europy. Literature przedmiotu dostarcza szerokie spektrum definicji tego obszaru. Badania i publikacje na temat Europy Środkowej, które pojawiły się w latach 70 XX wieku w Europie Zachodniej, na ogół traktowały to pojęcie równoważne historycznemu terminowi niemieckiemu - Mitteleuropa. Do Europy Środkowej zaliczano oba państwa niemieckie, Czechosłowację, Węgry, Rumunię, Szwajcarię i Polskę. Bernard Barbier, autor opracowania "Mitteleuropa. Definicja geograficzna" wyróżniał dwa podzbiory. Pierwszy z nich obejmował Niemcy, Austrię a także Szwajcarię, drugi - Polskę, Czechy, Słowację i Węgry. Niekiedy pojawiały się publikacje, zaliczające do Europy Środkowej, także "republiki socjalistyczne Europy Środkowej", (Goworowska-Puchala, 1997: 8). Podzielić należy opinię, że termin Europa Środkowo-Wschodnia jest co najmniej nieprecyzyjny. Nikt nie mówi np. o Europie Środkowo-Zachodniej. Trudno też o jakąś powszechnie przyjętą definicję Europy Środkowej. (Balcer, Wójcicki, 2014: 195). (fragment tekstu)
Epoka geniuszu Komendanta nie skończyła się wraz z jego śmiercią. Żyjemy dalej w tej epoce... powiedział w swym expose sejmowym premier, Sławoj Felicjan Składkowski. Tych kilka słów zawierało w sobie nie tylko credo środowiska sanacyjnego, lecz mogło uchodzić również za syntezę poglądów adherentów Marszałka na temat funkcjonowania państwa oraz roli i umiejscowienia obozu w systemie partyjnym i politycznym Rzeczpospolitej. Nakreślone uogólnienie odzwierciedlało wyobrażenie, którego dominującymi elementami były: 1) przekonanie, iż na odrodzenie Rzeczpospolitej i jej kształt terytorialny i ustrojowy największy wpływ wywarły działania Komendanta i jego podkomendnych z Legionów i POW, podjęte w okresie 1914-1921; 2) przeświadczenie, iż ci, których wysiłek przesądził o odzyskaniu i ugruntowaniu niepodległości byli predestynowani do kreowania rozstrzygnięć w kwestiach wewnętrznych i zewnętrznych. (abstrakt oryginalny)
W czasie okupacji niemieckiej powstało w konspiracji wiele ugrupowań politycznych. Powstające licznie w pierwszych dwóch latach okupacji, a czasem - jak w wypadku piłsudczyków - i później, reprezentowały wszystkie przedwojenne kierunki ideowe. Chociaż wywodziły się z różnych środowisk politycznych i społecznych okresu międzywojennego, a czasem, jak Stronnictwo Demokratyczne, wprost z międzywojennych ugrupowań politycznych, to ich działalność okupacyjna nie była prostą kontynuacją przedwojennej. Decydowała o tym całkowicie zmieniona sytuacja polityczna i warunki, w jakich tę działalność prowadziły. Z chwilą swojego powstania wprowadzały więc nową jakość w polskim życiu politycznym. Celem artykułu, opartego przede wszystkim na dokumentacji archiwalnej oraz dokumentach i relacjach drukowanych, jest uzasadnienie konieczności podjęcia badań dotyczących tej tematyki i propozycja próby opracowania katalogu spraw i problemów z nią związanych, jak m.in. opisanie ich struktur organizacyjnych (kierowniczych i niższych szczebli); określenie zasięgu terytorialnego i liczebności; scharakteryzowanie wydawnictw i ich zaplecza technicznego (funkcjonowanie drukarni i kolportażu), form łączności wewnątrzorganizacyjnej, środków finansowania działalności; ustalenie, z jakich przedwojennych środowisk politycznych i społecznych wywodzili się ich członkowie; przedstawienie relacji i stosunku do władz polskich na uchodźstwie, ZWZ-AK, Delegatury Rządu RP, ugrupowań politycznych "grubej czwórki" oraz stosunków między samymi organizacjami działającymi poza nią; charakterystyka myśli politycznej; omówienie praktycznego funkcjonowania każdej organizacji w warunkach wyjątkowo brutalnej polityki okupacyjnej oraz prześladowań i martyrologii ich działaczy. (abstrakt oryginalny)
We współczesnej historii myśli politycznej, jak i w historii filozofii polityki nierzadko napotykamy nadzwyczaj swobodne i szerokie rozumienie republikanizmu. W takich przypadkach do tradycji "nowego republikanizmu" zaliczany jest Locke, Hobbes, czy też Machiavelli. Gdy weźmiemy za właściwe kryterium precyzyjne i uściślone pojęcie republiki w klasycznym rozumieniu, tj. myśli Arystotelesa, szybko okazuje się, iż wymaga się wtedy podwyższonych kwalifikacji moralnych i intelektualnych, aby realnie uczestniczyć w sprawowaniu funkcji przywódczych i władczych. Trzymając się wzorców klasycznych, nie wolno w tradycji republikańskiej pomijać kryterium aksjologiczno-duchowego. A tak właśnie czyni wielu komentatorów tzw. nowoczesnego republikanizmu. Wynikiem tego jest chaos myślowy i zacieranie zasadniczych różnic pomiędzy rozmaitymi pojęciami i narracjami. Postulujemy aby tego unikać.(abstrakt oryginalny)
Jeśli posiłkować się kryterium ilościowym, a więc liczbą publikowanych książek i artykułów, uznać można, że polska myśl polityczna pierwszej połowy XX w. zalicza się w ostatnich kilkunastu latach do grupy tematów najintensywniej badanych przez rodzime środowisko historyczne. Warto przy tym dodać, że - zwłaszcza ostatnio - znacznie większe zainteresowanie badaczy zdają się budzić ideowe debaty i poszukiwania przedstawicieli prawej strony sceny politycznej, podczas gdy programowemu dorobkowi stronnictw i środowisk lewicy poświęca się wyraźnie mniej uwagi. Dotyczy to również myśli politycznej Polskiej Partii Socjalistycznej - problematyka ta szczególnie intensywnie badana była w latach 80. i w początku lat 90. XX w., co zaowocowało szeregiem ważnych opracowań, w XXI stuleciu jednak przesunęła się na dalszy plan zainteresowań polskiej historiografii. Z tym większą uwagą należy wobec tego odnotowywać i śledzić wszelkie nowe publikacje poświęcone tej problematyce, będące rezultatem autorskich, źródłowych badań. Taką pracą bez wątpienia jest monografia pióra Ewy Pejaś, badaczki związanej z Instytutem Studiów Politycznych PAN, poświęcona myśli politycznej Kazimierza Czapińskiego w latach 1918-1939. (fragment tekstu)
Polska Partia Niepodległościowa powstała w 1985 r. i była ugrupowaniem, które przez szerzenie pism i broszur wydawanych w drugim obiegu promowało politykę antysowiecką, antykomunistyczną, uważając PZPR, które ówcześnie sprawowało rządy za władzę nielegalną. Partia PPN w treściach programowych nawiązywała do treści wywodzących się z nauki społecznej Kościoła katolickiego, a także szczególnie podkreślała chęć współpracy z innymi narodami w walce o odzyskanie niepodległości. W warstwie ideowej program partii miał powielać programy demokratycznej prawicy na Zachodzie. Obserwując rosnący kryzys w Polsce, PPN uważała za konieczne prowadzenie takiej polityki społecznej i gospodarczej, aby zapewnić dobrobyt wszystkim obywatelom, a zwłaszcza zadbać o potrzeby rodzin. Życie kulturalne, oświata i wychowanie powinny kształtować poczucie narodowej tożsamości i umacniać świadomość narodową. Według PPN obalenie komunizmu w Polsce nie musi odbywać się pokojowo, proponowali w zamian "opór czynny", co w efekcie mogłoby doprowadzić nawet do wybuchu powstania zbrojnego.Partia ta była partią bezkompromisową, nieuznającą żadnych umów z komunistami,w przeciwieństwie do Solidarności związanej z Lechem Wałęsą. W związku z tym PPN nie brała udziału w obradach Okrągłego Stołu, traktując je jako "zdradę" oraz bojkotowała wybory kontraktowe w czerwcu 1989 r. Celem artykułu jest przedstawienie myśli politycznej PPN na podstawie wybranych dokumentów programowych opublikowanych w okresie PRL. (abstrakt oryginalny)
Podmiotem rozważań były Polska Partia Robotnicza i Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, partie komunistyczne o ideologii marksistowsko-leninowskiej, które zbudowały system polityczny Polski Ludowej i sprawowały władzę polityczną. Autorka zajęła się myślą polityczną, a szczególnie jedną z jej kategorii - wróg. Celem artykułu było pokazanie ewolucji myśli politycznej partii komunistycznych przy wykorzystaniu przedmiotowej kategorii i z uwzględnieniem wroga rzeczywistego oraz tzw. obiektywnego i potencjalnego. System polityczny stworzony przez komunistów potrzebował wroga. Lokalizacja wroga była pochodną narzuconych przez suwerena zewnętrznego wskazań ideologicznych, politycznych i wojskowych. Wrogiem klasowym, zarówno rzeczywistym, jak też obiektywnym i potencjalnym, były różne podmioty: siły społeczne, polityczne i wojskowe związane z poprzednim państwem, a w okresie wojny z Polskim Państwem Podziemnym - państwa kapitalistyczne, po utrwaleniu władzy zaś - kolejne grupy społeczne, instytucje, środowiska zawodowe, członkowie elity władzy. Wrogiem potencjalnym były mniejszości narodowe i ich stowarzyszenia, które, w zależności od potrzeb mogły przeobrazić się we wroga obiektywnego i rzeczywistego. PPR i PZPR, wzorem innych partii komunistycznych, stosowała elastyczne formy i środki walki z wrogiem, w zależności od potrzeb: przemoc fizyczną, dyskredytację, infiltrację, dyskryminację materialną, charakterystyczne dla okresu walki o władzę i jej utrwalenie, i inne, np. wymuszanie emigracji, czy szykany w postaci odmowy wydania paszportu, aresztu 48-godzinnego, rewizji, zablokowania możliwości awansu, blokady dostępu na studia. (abstrakt oryginalny)
8
Content available remote John Taylor of Caroline i republikańska krytyka kapitalizmu państwowego
100%
W całym gronie wpływowych myślicieli, polityków i prawników Starego Południa jedno z najważniejszych miejsc zajmuje bez wątpienia John Taylor of Caroline - ideowy kompanion Jeffersona oraz polityk, który stworzył nową platformę polityczną dla partii demokratyczno-republikańskiej walczącej z centralistycznymi dążeniami federalistów. Pod wodzą Taylora i Randolpha połączyli oni antyfederalizm, prawną tradycję Starego Dominium oraz zasady roku '98, by przeciwstawić się centralistycznym pomysłom federalistów. Poprzez swój sprzeciw wobec traktowania prawa jako instrumentu inżynierii społecznej i budowy imperialnego państwa oraz miłość do pluralizmu i decentralizacji stworzyli fundamenty Doktryny Wirginii, łączącej konserwatywne spojrzenie na społeczeństwo z radykalnym wolnościowym podejściem do kwestii władzy i gospodarki. Polityczna działalność Taylora i towarzysząca jej refleksja jest właśnie jej najpełniejszym wyrazem. Jest też funkcją pozycji społecznej swego autora: plantatora, właściciela niewolników, prawnika, żołnierza i polityka, jednego z ostatnich apologetów arkadyjskich cnót w epoce niepowstrzymanych kapitalistycznych przekształceń. To, co stanowi w jego myśli pomost pomiędzy epokami i decyduje o jej przenikliwości, to połączenie zagadnień ekonomicznych i politycznych, wywodzenie tych drugich z okoliczności ukształtowanych przez te pierwsze. Jest więc w istocie wykładem ekonomii politycznej tłumaczącej wielkie procesy historyczne zmianami i okolicznościami o charakterze gospodarczym. (abstrakt oryginalny)
Omówiono zagadnienia narodowościowe w ideologii i działalności politycznej Narodowej Demokracji.
Artykuł omawia stosunek polskiej socjaldemokracji do działań Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Autor skupił się na opiniach środowisk socjaldemokratycznych związanych z takimi pismami jak "Myśl Socjaldemokratyczna", "Dziś", "Trybuna" i "Bez Dogmatu". Gazety te najlepiej reprezentują zdanie wspomnianych wyżej środowisk. Zainteresowały go problemy związane z próbami porozumienia między lewicą socjaldemokratyczną a Kościołem. Autor omówił również stosunek socjaldemokracji wobec tradycjonalistycznych ruchów katolickich. Przedmiotem badań były lewicowe analizy odnoszące się do podziałów wewnątrz Kościoła katolickiego.(fragment tekstu)(abstrakt oryginalny)
Referat obejmuje refleksja naukową myśl polityczną Claude de Seyssela - prekursora francuskiej myśli konstytucyjnej epoki Odrodzenia. Wspólnym elementem myśli politycznej Frycza i Seyssela jest sprecyzowanie celu "wspólnoty politycznej" jako imperatywu troski o wszystkie klasy i warstwy, co dokonuje się przez rozszerzenie "uprawnień właścicielskich" pojmowanych jako samoograniczenie przywilejów władcy i upowszechnianie obowiązków i odpowiedzialności za wspólnotę. (fragment tekstu)
Recent unprecedented changes in the international arena, such as Russia's full-scale invasion of Ukraine in February 2022, sparked a political debate over Europe's security, prompting politicians to diagnose the reality and look for solutions to ensure the security of European states. This paper focuses on the Polish political party Civic Platform, which represents the liberal strain in Polish political thought. The study is concerned with the 21st century, which has brought at least three turning points: (1) the Russian Federation's questioning of the post-Cold-War order; (2) The compromising of Central and Eastern Europe's security after Western European politicians proved to be weak-willed, a notable example of which was their "soft" position after the Russian attack on Georgia in 2008; and (3) the emergence of new challenges for Poland, primarily after Russia launched its war against Ukraine. (original abstract)
The purpose of the article is to analyse the political thought of the Polish Socialist Party former Revolutionary Faction (PSPdFrRew) formed in 1928. The focus is primarily on the PSPdFR's attitude towards issues such as the state, economy, and democracy. The research utilised text analysis and document analysis methods. The results of the research found that the former PSP Revolutionary Faction proclaimed the principles of state socialism and used evolutionary methods to raise the standard of living of workers and introduced the Polish Socialist Republic. Although the PSP former Revolutionary Faction perceived its place in the broadly understood Sanation camp, it had negative attitudes towards the proposals of political, economic and social solutions of conservative and liberal representatives. Despite the oftendeclared attachment to democracy, the PSPdFR strongly criticised parliamentarism and proposed the introduction of strong arm rule. (original abstract)
Refleksja na temat wojny i pokoju jest nieodłącznie związana z myśleniem utopijnym. W utopiach społecznych kwestie dotyczące wojny stanowią jedne z najbardziej realnych opisów. Jednakże to pokój jest w utopiach wartością o charakterze uniwersalnym, stanowiącą nie tylko ich element ideowy, ale przede wszystkim cel, do którego dążą. Autor na przykładzie wybranych utopii z różnych epok ukazał ich antywojenne przesłanie. Ma ono ponadczasowy charakter i jest aktualne również w XXI w. (abstrakt oryginalny)
Po drugiej wojnie światowej myśl polityczna chrześcijańsko-demokratyczna, a z nią wizja nowoczesnego i sprawiedliwego porządku społeczno-gospodarczego stała się najpoważniejszą siłą w zniszczonej wojną Europie. W Polsce powstałe w 1937 r. Stronnictwo Pracy rozwinęło się w wielki ruch oporu wobec agresorów niemieckich i sowieckich, łącząc się ze zjednoczonymi w "Unii" organizacjami społecznymi i kulturalnymi, opartymi na ideach chrześcijansko-społecznych. W ten sposób wzmocnione Stronnictwo Pracy (SP) współtworzyło państwo podziemne dając wkład intelektualny (np. nauka gim- nazjalno-licealna, podziemne uniwersytety, teatry), ludzki i materialny (np. fabryka granatów w Warszawie). Należy dodać, że wobec niezrozumienia idei chrześcijańsko-społecznej i nowej siły politycznej wielu polityków czy historyków często klasyfikowało działaczy SP jako "endeków" lub "socjalistów". Były to albo pozostałości z klasycznych podziałów z okresu powstawania Rzeczypospolitej, albo niechęć, a nawet wrogość wobec ruchu opartego na idei chrześcijańsko-społecznej i na niej zbudowanego, pragmatycznego programu obejmującego całość życia narodowego. Ruch chrześcijańsko-demokratyczny, a więc SP, często był przedstawiany jako formacja klerykalna, szukająca osłony Kościoła katolickiego, albo jako masońska próba rozbicia obozu katolickiego wobec głoszonego przez SP programowego rozdziału Kościoła od państwa, albo jako przybudówka ruchów socjalistycznych ze względu na gospodarczo-społeczny program. (fragment tekstu)
W artykule opisano kluczowy dla myśli Andrzeja Maksymiliana Fredry podział ustrojowy zbudowany na zasadzie przeciwstawienia republiki i monarchii. W pierwszej części skupiono się na kwestii doktrynalnych źródeł omawianego podziału. Wskazano przede wszystkim na wpływ, jaki na Fredrę wywarły koncepcje Arystotelesa i Polibiusza. W drugiej części omówiono Fredrowską wizję republiki ze wskazaniem jej odniesienia do realiów Rzeczypospolitej. Podano tu również zasadnicze racje, które Fredro przedstawił na rzecz ustroju mieszanego. Następnie zaprezentowano Fredrowską wizję monarchii, wskazując na różnice w stosunku do ujęć klasycznych, jak również ustalono krytyczny punkt odróżniający ją od republiki, którym jest wolność. W kolejnej części poddano analizie sytuację i zadania króla w ustroju republikańskim, którą Fredro określił terminem rector. W konkluzjach wskazano, że Fredrowska konfrontacja republiki z monarchią stanowi dostosowanie klasycznej klasyfikacji ustrojów do doświadczenia siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej i zasadniczej preferencji wolności. Dzięki temu Fredrowskie uzasadnienie republiki zbliża się już do Monteskiuszowskiego. (abstrakt oryginalny)
Mit polityczny, jako zjawisko mające kluczowy wpływ na współczesną rzeczywistość polityczno - prawną, od czasu jego powstania podlegało licznym przekształceniom, a jego postrzeganie przez badaczy ulegało znaczącym zmianom. Zaprezentowane zestawienie koncepcji autorstwa Georgesa Sorela i Ernsta Cassirera, ze szczególnym uwzględnieniem ich aspektów funkcjonalnych, pozwala nie tylko przyjrzeć się powyższej zmianie, ale także ukazać wady każdego z ujęć mitu, oraz zrozumieć kontekst wpływający na odmienne rozumienie pojęcia przez obu autorów. (abstrakt oryginalny)
Ponad 125 lat temu pierwszy rocznik amerykańskiego czasopisma "Political Science Quarterly" próbował odpowiedzieć na pytanie, jaka jest rola nauk politycznych i do czego mogą się przydać ludzkości. Po roku 1886 ludzkość przeżyła niejedną rewolucję, dwie wojny światowe, wzrost i upadek faszyzmu i komunizmu. Te wydarzenia skłaniają do kolejnych pytań: Jaka jest i powinna być relacja pomiędzy historią, jako nauką, a politologią? Na ile zrozumienie przeszłości jest niezbędne, byśmy mogli zaplanować lepszą przyszłość? (abstrakt oryginalny)
Tak jak każde zjawisko społeczne, także wojna nie jest kategorią funkcjonującą w oderwaniu od pozostałych elementów tworzących cywilizację; jest pochodną procesów kulturowych, zmian technologicznych, wyobrażeń religijnych i moralnych.(fragment tekstu)
Dla historyka powodem do prowadzenia badań dotyczących myśli politycznej jest przede wszystkim próba rozszerzenia zakresu pytań, które, gdy się na nie odpowie, pozwolą, aby najważniejsze zjawiska i procesy z przeszłości mogły zostać wyjaśnione dokładniej i z większą precyzją. Jeśli stwierdzimy, jak ludzie myśleli, zrozumiemy, w jaki sposób zachowywali się i dlaczego. Mankamentem powszechnie spotykanym podczas wielu prób rekonstruowania przeszłości jest pozornie oczywiste, ale mimo to błędne założenie, że podstawowa racjonalność pozostaje na stałym poziomie, a ludzie żyjący w dawnych czasach myśleli podobnie do tego, jak ma to miejsce dzisiaj. Jest to szczególnie powszechne w historii współczesnej, ze względu na wrażenie, że czasy, które staramy się opisywać są zasadniczo czasami współczesnymi. Jednak to wrażenie może być błędne: nawet zestaw terminów i wyrażeń używanych w codziennej komunikacji zmienia się co 10-15 lat. W przypadku daleko idących zmian w sytuacji politycznej i społecznej sprawy komplikują się jeszcze bardziej, a prawdopodobieństwo błędu popełnianego przez badacza wzrasta znacząco. Jest to szczególnie prawdziwe podczas próby rekonstrukcji debaty publicznej. Nawet posiadając ślady materialne takiej debaty do naszej dyspozycji (korespondencja, pamiętniki, programy partii politycznych, polemiki, a co najważniejsze prasę) możemy błędnie zrozumieć ich przesłanie (lub przynajmniej nie zrozumieć go całkowicie) jak tylko traktujemy je jako wyraz poglądów oderwanych od kontekstu lub ich aktualnej sytuacji. Interpretacje wystąpień publicznych (w tym komentarze) polityków i ideologów są szczególnie na to narażone. Stwierdzenie, że dla polityka, słowa są narzędziem działania, a nie dzielenia się swoimi przemyśleniami jest truizmem. Sytuacja towarzysząca działaniom polityka tworzy tło do słów wypowiedzianych publicznie. W wielu przypadkach decydującymi czynnikami nie są tylko treść, ale również forma wypowiedzi. A te były (i nadal są) inne. Polityk czasem komentuje sytuację otwarcie, czasami z aluzją, a czasem wierząc, że "historia magistra vitae est", poprzez wzmiankę o ostatnich wydarzeniach. Jednak w tym ostatnim przypadku to obecna sytuacja, a nie odległa przeszłość, jest zwykle używana jako odniesienie do interpretacji. Jest oczywiste, że wszystkie te niuanse muszą być brane pod uwagę podczas rekonstrukcji poglądów bądź osoby, bądź społeczności. W przypadku społeczności ważne jest, aby opisać główny nurt poglądów, jak również skrajności, biorąc pod uwagę ich ewolucję i wszystkie indywidualne różnice, które odzwierciedlają pomysły, które ulegały zmianom. Błędem popełnianym w wielu badaniach na ten temat jest "uśrednienie" wszystkich poglądów występujących w badanym środowisku poprzez zacieranie różnic i pokazanie jak elementy doktryny są połączone ze sobą, a nie, jak były one związane z ich otoczeniem oraz zmieniającą się sytuacją polityczną. (abstrakt oryginalny)
first rewind previous Strona / 10 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.