Potrzeba lepszego, efektywniejszego gospodarowania zarówno w bieżącej działalności produkcyjnej i usługowej, jak i inwestycyjnej, jest powszechnie dostrzegana. Rzadziej zwraca się uwagę na realizację postulatu efektywniejszego gospodarowania poprzez lepsze dostosowanie tych dwóch sfer działania, a w tym - procesu inwestycyjnego do rzeczywistych potrzeb wynikających m.in. z określonego stanu potencjału majątkowego. Koncepcje rozwoju gospodarczego kraju i poszczególnych jego regionów oraz działów i gałęzi, choć opierają się m.in. na analizie stanu wyjściowego gospodarki, to nie uwzględniają na ogół tak ważnego elementu, jakim jest poziom wyposażenia majątkowego. Na skutek tego, planuje się i realizuje działalność inwestycyjną zmierzającą do wzrostu i przekształceń potencjału majątkowego - w oderwaniu od posiadanego zasobu tego potencjału. W ślad za tym, wśród środków, które. mają wieść do celu, nie docenia się na ogół możliwości pełniejszego wykorzystania aktualnych zasobów środków trwałych. Braki te wynikają z faktu, że majątek trwały, jako istotny składnik zasobów odgrywających poważną rolę w całokształcie życia gospodarczego, należy do elementów mało rozpoznanych. Nieznajomość ta dotyczy zarówno wielkości masy, jak i jej struktury wewnętrznej oraz przestrzennej. Wiąże się z tym stosunkowo mały dorobek teoretyczny na temat majątku trwałego, zwłaszcza z punktu widzenia kompleksowego ujęcia zagadnienia w aspekcie działowo-gałęziowym i przestrzennym. Dotychczasowy stan wiedzy w omawianej dziedzinie wydaje się zwłaszcza niewspółmiernie mały w stosunku do roli, jaką odgrywają środki trwałe w życiu gospodarczym oraz w stosunku do korzyści, jakie może osiągnąć gospodarka narodowa w wyniku uwzględnienia wniosków wypływających z bliższego poznania problematyki środków trwałych. Wydaje się to szczególnie istotne w świetle aktualnej sytuacji gospodarczej, której węzłowy problem stanowi oparcie wzrostu o pełniejsze wykorzystanie rezerw i wzrost efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych. Ważnej ku temu przesłanki dostarczyć może bliższe rozpoznanie istniejących zasobów majątkowych i określenie międzydziałowych współzależności w masie środków trwałych, jako podstawy ustalenia typowych proporcji i wysunięcia na tym tle sugestii odnośnie występowania rezerw i efektywnych kierunków inwestowania w przyszłości. Praktycznie, oznacza to potrzebę koncentracji badań w omawianym zakresie. Do tej pory bowiem, badania takie znajduję się dopiero w stadium początkowym. Należy tu mieć na uwadze, że majątek trwały, a zwłaszcza jego część infrastrukturalna należy do tych kategorii ekonomicznych, które stosunkowo późno stały się przedmiotem zainteresowania ekonomistów. Od lat sześćdziesiątych bieżącego stulecia zainteresowanie to znacznie się ożywiło i rozszerzyło na różne aspekty powiązań infrastruktury z gospodarką. Głównie jednak koncentruje się na: roli infrastruktury w procesach wzrostu gospodarczego, zwłaszcza krajów rozwijających się, co odzwierciedla makroekonomiczne i makroprzestrzenne podejście do zagadnienia; roli infrastruktury jako czynnika lokalizacji (w nauce burżuazyjnej) i rozmieszczenia sił wytwórczych (w literaturze ekonomicznej państw socjalistycznych) i uwzględnienia go w rachunku efektywności inwestycji i lokalizacji. W tym zakresie dominuje mikroekonomiczne i mikroprzestrzenne podejście do zagadnienia. Prace poświęcone roli infrastruktury w podanych wyżej zakresach - mają głównie charakter teoretyczny, w mniejszym stopniu metodyczny, a w minimalnym zakresie - empiryczny. Wyróżnić jeszcze trzeba trzeci nurt zainteresowań, zwłaszcza w literaturze państw socjalistycznych, które przeprowadziły inwentaryzację środków trwałych. Uzyskany tą drogą materiał statystyczny umożliwił pogłębione studia nad majątkiem trwałym w ujęciu działowym i przestrzennym. W Polsce ukazało się kilka prac o charakterze empirycznym, poświęconych charakterystyce majątku trwałego poszczególnych działów gospodarki (głównie jednak produkcyjnych, a nie infrastrukturalnych) i regionów (bądź województw). Brak natomiast opracowań, które by traktowały o współzależnościach występujących w masie majątkowej, a w szczególności między majątkiem produkcyjnym poszczególnych gałęzi, branż i rodzajów przemysłu, a angażowanym przez nie majątkiem infrastrukturalnym. Podobnie brak jest opracowań, które by charakteryzowały zapotrzebowanie poszczególnych przemysłów na różnego typu usługi infrastrukturalne. Tymczasem poznanie prawidłowości występujących w tym zakresie warunkuje zarówno efektywniejsze wykorzystania zainwestowania infrastrukturalnego jak i efektywniejszą działalność lokalizacyjną i inwestycyjną w przemyśle. Odnosi się to także do prawidłowości, jakie występują między wyposażeniem infrastrukturalnym a produkcyjnym w aspekcie przestrzennym, czym zajmiemy się w trzeciej części naszych rozważań. Poznanie prawidłowości związanych z występowaniem infrastruktury w aspekcie działowo-gałęziowym i przestrzennym wymaga w pierwszym rzędzie określenia roli, jaką odgrywa infrastrukturę w obu tych układach. W pierwszej kolejności przedstawiamy koncepcję metodyczną wyznaczenia roli infrastruktury w przemyśle i wyniki próbnego badania, jakie przeprowadzono przy użyciu proponowanej metody. (fragment tekstu)
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.