W świetle jednoznacznego, jak to starano się wykazać, zapisu zawartego w art. 1071 ust. 1 PrAut zakres porozumienia pozostawiony został do uzgodnienia pomiędzy porozumiewającymi się OZZ, z tym, że nakazem płynącym z racjonalności jest, aby obejmował on, co najmniej całe dane pole eksploatacji, w tym pole odtworzeń, bez względu na kategorie licencjonowanych praw. Art. 1071 ust. 2 PrAut nie daje, zarówno w swojej warstwie literalnej, celowościowej, jak i systemowej, podstaw do przyjęcia, że mocą ustawy ograniczone zostały podmiotowo możliwości zawierania porozumień obejmujących odtworzenia przedmiotów praw pokrewnych jedynie do OZZ działających w sferze praw pokrewnych. Nic więc zatem nie stoi na przeszkodzie, aby OZZ reprezentujące np. artystów wykonawców zawarły porozumienie o wspólnym poborze wynagrodzeń z OZZ działającymi w sferze np. prawa autorskiego i aby OZZ umocowaną do poboru wynagrodzeń (a także licencjonowania, do którego art. 1071 ust. 2 PrAut się wprost nie odnosi) z obszaru praw autorskich i pokrewnych była jedna OZZ, która zarządza np. prawami autorskimi. Przecież stanem optymalnym byłoby, żeby w oparciu o porozumienie obowiązki te wykonywała jedna OZZ oraz, aby porozumienie to obejmowało i inne pola, na których można wykorzystać ten sam aparat organizacyjny. To, że pobór wynagrodzeń w odniesieniu do odtworzeń przedmiotów praw pokrewnych, realizowany na podstawie zatwierdzonych tabel wynagrodzeń przez uzgodnioną OZZ, jest obowiązkowy nie ogranicza OZZ w doborze organizacji mającej dokonywać tego poboru na podstawie porozumienia OZZ. Nie przesądza to także zakresu porozumienia towarzyszącego uzgodnieniu jednej organizacji. Art. 1071 PrAut określa minimum omawianej współpracy. Minimum to nie wyczerpuje jednak racjonalności zawierania porozumień o współpracy. Stosowanie tu wykładni zawężającej byłoby nie tylko sprzeczne z wykładnią gramatyczną art. 1071 ust. 2 PrAut, ale nadto z wykładnią systemową i celowościową. Osiągnięcie sytuacji, w której w stosunku do użytkowników, działając na rzecz innych OZZ objętych porozumieniem zawartym pomiędzy nimi, działa tylko jedna OZZ odpowiada względom racjonalności składającym się na należyte wykonywanie zbiorowego zarządzania. Nie tylko pozwala na podniesienie efektywności, obniżenie kosztów czynności oraz bardziej skuteczną kontrolę, a to dzięki koncentracji działań o tym samym charakterze, ale ponadto pozwala na osiągnięcie jasnej i czytelnej sytuacji na rynku, zdejmując z użytkowników ryzyko konieczności indywidualnego negocjowania z każdą z zainteresowanych OZZ z osobna, w tym zwłaszcza obowiązek angażowania się w trudne i uzależnione od ocen jednostkowych spory dotyczące właściwości poszczególnych OZZ. Wskazać należy, iż przyjęte rozwiązanie służy eliminowaniu niepewności sytuacji prawnej użytkowników. Pełne zrealizowanie tych celów wymagałoby jednak ustanowienia obowiązkowego pośrednictwa OZZ w odniesieniu do odtworzeń zarówno w zakresie praw pokrewnych, jak i praw autorskich. Naszym zdaniem zresztą wymogi współczesnego rynku uzasadniają postulat rozszerzenia obowiązkowego pośrednictwa OZZ. Wówczas możliwa byłaby efektywna ochrona zarówno uprawnionych, jak i zapewniona zostałaby pewność sytuacji prawnej po stronie użytkowników. Powyższe zasady powinny obowiązywać niezależnie od tego, czy umawiające się OZZ mają zatwierdzone tabele, czy nie. Według obowiązującego stanu prawnego fakt zatwierdzenia tabel ma znaczenie jedynie dla omawianego obowiązku w odniesieniu do praw pokrewnych, jeżeli organizacje, co najmniej działające w sferze praw pokrewnych, nie będą w stanie osiągnąć porozumienia, co do wyznaczenia jednej organizacji umocowanej do poboru wynagrodzeń z pola odtwarzanie. W tym wypadku, ale tylko w tym wypadku, możliwe jest administracyjne wskazanie OZZ do (poboru) dochodzenia wynagrodzeń należnych z tytułu praw pokrewnych z pola odtwarzanie. Jest to więc uregulowanie szczególne (o wąskim zakresie), ewidentnie niekorespondujące z całością uwarunkowań zbiorowego zarządzania. Wadą tego wskazania jest to, że może być odniesione, jak z tego wynika, wyłącznie do bardzo wąskiego zakresu korzystania z praw i to tylko pokrewnych. Konsekwencją takiego ujęcia jest przyjęcie, że wskazaną w tym zakresie organizacją będzie mogła być tylko organizacja z zakresu praw pokrewnych. Należy jednak zwrócić uwagę, że rozwiązanie to nie tylko nie zapobiega dezintegracji systemu zbiorowego zarządzania, ale utrwala sytuację niekorzystną, a mianowicie segmentaryzację zbiorowego zarządzania. Uzasadnia to niezbędność weryfikacji przyjętego rozwiązania, jako oczywiście wadliwego. Segmentaryzacja ta może być przełamana w drodze porozumienia OZZ wskazanej do wspólnego poboru wynagrodzeń z obszaru praw pokrewnych z OZZ działającymi w sferze praw autorskich w przedmiocie wspólnego poboru wynagrodzeń z obu obszarów, tzn. praw pokrewnych i prawa autorskiego. Nie ma przecież przeszkód, żeby w wypadku administracyjnego wskazania przez Ministra do poboru wynagrodzeń organizacji działającej w sferze praw pokrewnych doszło do porozumienia, co do tego, że organizacja ta współdziałać będzie z organizacjami działającymi w zakresie prawa autorskiego we wspólnym dochodzeniu wynagrodzeń z odtworzeń, a nawet, że wspólnie wykonywane będzie zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi i autorskimi na tym polu. Sprzyja temu zasada dopuszczająca współpracę OZZ, bez względu na zakres ich uprawnień, jak również zasada dopuszczająca możliwość umocowania pełnomocnika. Jest to ważne w sytuacji, w której realizacja poboru wynagrodzeń wymaga dysponowania wyspecjalizowanymi strukturami organizacyjnymi. Wykorzystanie możliwości w tym zakresie poszczególnych OZZ może przyczynić się walnie zarówno do podniesienia efektywności realizacji poboru wynagrodzeń, jak i wydatnego obniżenia kosztów wykonywanych czynności. Realizowałoby to zasadę one stop shop. Konstatacja ta ma szczególne znaczenie praktyczne. Minister wskazując OZZ z zakresu praw pokrewnych do poboru wynagrodzeń dokonuje oceny jej zdolności do należytego realizowania poboru, w szczególności dysponowania strukturami organizacyjnymi dającymi rękojmię efektywnego realizowania poboru. Wskazanie przez OZZ wnioskującą o wyznaczenie jej do poboru wynagrodzeń, że dysponuje porozumieniem z innymi organizacjami, które są w stanie zabezpieczyć efektywny pobór wynagrodzeń, powinno być brane pod uwagę przy administracyjnym wskazaniu OZZ z zakresu praw pokrewnych.(abstrakt oryginalny)
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.