Funkcja imienia i nazwiska w stosunkach społecznych ewoluowała przez wieki, niemniej jednak jej trzon pozostał niezmienny. Imię i nazwisko służą do indywidualizacji i identyfikacji osób fizycznych, będąc jednocześnie dobrem osobistym, a z biegiem lat stały się także elementem identyfikacji prawnej [Szreniawski 2001, s. 442]. Ten ostatni aspekt jest dla Sądu Najwyższego (SN) szczególnie doniosły, czemu dał wyraz w wyroku z 19 listopada 2003 r., stwierdzając, że nazwisko (i imię) jest skierowanym na zewnątrz znakiem rozpoznawczym osoby fizycznej właśnie w celu jej identyfikacji [wyrok SN z dnia 19 listopada 2003 r., sygn. akt I PK 590/2002]. Zdecydowanie szerzej na te kwestie patrzy sądownictwo administracyjne. Najwyższy Sąd Administracyjny (NSA) w wyroku z 21 czerwca 1982 r., a więc wydanym tuż po reaktywowaniu sądownictwa administracyjnego, podniósł, że "niedopuszczalne jest sprowadzanie przez organy administracji nazwiska do funkcji ewidencyjnej, w oderwaniu od więzi rodowych, honoru i poczucia wartości wszystkiego tego, co jest pielęgnowane w odczuciach indywidualnych i w rodzinie" [wyrok NSA z dnia 21 czerwca 1982 r., sygn. akt II SA 699/82]. Niewątpliwie przy tym imiona i nazwiska stanowią o tożsamości człowieka i podlegają ochronie prawnej [Ura 2009, s. 211; Duniewska 2010, s. 166]. Dlatego też ich ujawnienie zasadniczo nie może być uznane za bezprawne, o ile nie łączy się z naruszeniem innego dobra osobistego, np. czci, prywatności lub godności osobistej [wyrok SA z dnia 19 listopada 2003 r., sygn. akt I PK 590/2002]. Samo istnienie nazwiska nie ma wyraźnych podstawy prawnych, a jest raczej w wynikiem rozwoju historycznego [Grzybowski 1957, s. 1261]. Współcześnie natomiast jest przedmiotem regulacji zarówno prawa prywatnego, jak i publicznego. W niniejszym opracowaniu skupiono się wyłącznie na tym drugim zakresie. Przedmiotem analizy nie będzie jednak cała obowiązująca ustawa, ale jedno z jej fundamentalnych założeń - względna stabilizacja imienia i nazwiska (są to dwa elementy identyfikujące daną osobę, zatem w założeniu powinny być stabilne). Zasada ta ma w polskim prawodawstwie długie tradycje. Już w Ustawie z dnia 24 października 1919 r. w przedmiocie zmiany nazwisk (art. 1 zd. 2) stwierdzono, że zezwolenia na zmianę nazwiska mogło być udzielone tylko w "przypadkach, zasługujących na szczególne uwzględnienie" [Dz. U. z 1919 r., Nr 88, poz. 478]. Kolejna regulacja, Dekret z dnia 10 listopada 1945 r. o zmianie i ustalaniu imion i nazwisk (art. 3 ust. 1) jako konieczną przesłankę wskazuje ważną przyczynę [Dz. U. z 1945 r., Nr 56, poz. 310]. Zastępująca ustawę z 1919 r. Ustawa z dnia 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk posługuje się zwrotem "ważne względy" [t.j. Dz. U. z 2005 r., Nr 233, poz. 1992]. Obowiązująca Ustawa z dnia z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (dalej: u.z.i.n.) stanowi zaś o "ważnych powodach" [t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 10]. Zauważalna jest zatem konsekwencja ustawodawcy, który mimo zapowiadanej liberalizacji w tym zakresie ostatecznie tej idei nie odzwierciedlił w ustawie. Stąd krajowa regulacja stoi konsekwentnie na stanowisku, że błahe powody nie są wystarczającym uzasadnieniem do zmiany imienia i nazwiska. (fragment tekstu)