Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Kwaśne deszcze i ich skutki (cz. 2)

100%

Foltynowicz Z., Domka F., Wachowski L.

Logistyka Odzysku

|

2014

|

nr 2(11)

48-51

Jednym z pierwszych problemów środowiskowych, które początkowo z lokalnego przybrały z czasem charakter globalny jest zjawisko kwaśnego opadu atmosferycznego, zwanego potocznie kwaśnym deszczem. Generuje on szereg negatywnych skutków ekologicznych i wynikających z nich ogromnych strat materialnych. Stanowiąc problem globalny wymaga ścisłej międzynarodowej współpracy dla jego ograniczenia i przezwyciężenia.(abstrakt autora)

2

Zmienność przestrzenna i czasowa opadów atmosferycznych w Japonii (1901-2015)

100%

Kopaczka D.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2018

|

z. 153

49-67

Celem opracowania jest charakterystyka przestrzennego i czasowego zróżnicowania warunków opadowych w Japonii. W artykule wykorzystano dane z 55 stacji z lat 1901-2015. Analizowano przebieg roczny i wieloletni opadów oraz ich geograficzne i cyrkulacyjne uwarunkowania. Określono zakres zmienności dla poszczególnych stacji, czas występowania maksimum i minimum, a także obliczono współczynniki nieregularności opadów. Zmienność czasową opadów badano przy pomocy metody trendu liniowego, którego istotność określono współczynnikiem tau-Kendalla. Opady atmosferyczne w Japonii wykazują silne zróżnicowanie na całym obszarze kraju. Największa zmienność rocznych sum opadów cechuje obszar Hokuriku, Sikoku wzdłuż Oceanu Spokojnego oraz południowo-wschodnie Kiusiu z archipelagiem wysp Riukiu. Maksymalne miesięczne sumy opadów wykazują większą zmienność niż wartości minimalne, a czas ich występowania w poszczególnych regionach warunkuje cyrkulacja monsunowa oraz lokalizacja względem napływu głównych mas powietrza i barier orograficznych. Japonię cechuje nieistotny statystycznie spadek rocznej sumy opadów na większości obszaru, natomiast zmienność sum opadów w poszczególnych miesiącach i sezonach wykazuje różne kierunki i tempo zachodzących zmian w zależności od regionu. (abstrakt oryginalny)

3

Kwaśne deszcze i ich skutki (cz. 1)

100%

Foltynowicz Z., Domka F., Wachowski L.

Logistyka Odzysku

|

2014

|

nr 1(10)

52-53

Jednym z pierwszych problemów środowiskowych, które początkowo z lokalnego przybrały z czasem charakter globalny jest zjawisko kwaśnego opadu atmosferycznego, zwanego potocznie kwaśnym deszczem. Generuje on szereg negatywnych skutków ekologicznych i wynikających z nich ogromnych strat materialnych. Stanowiąc problem globalny wymaga ścisłej międzynarodowej współpracy dla jego ograniczenia i przezwyciężenia.(abstrakt autora)

4

Radar reflectivity signatures and possible lead times of warnings for very large hail in Poland based on data from 2007-2015

100%

Pilorz W., Łupikasza E.

Environmental & Socio-economic Studies

|

2020

|

8

|

nr 3

34-47

Hail involving very large hailstones (maximum diameter ≥ 5 cm), is a rare but very hazardous phenomenon in Poland, and can be forecast using reflectivity signatures. Every year, Poland experiences from one to over a dozen storms with such large hailstones. Despite the current recommendations regarding polarimetric techniques used in hail risk monitoring, Poland does not have a fully polarimetric radar network. Therefore it is essential to check hail detection capabilities using only reflectivity techniques based on individual radar systems involving hail detection algorithms such as Waldvogel et al. (1979) or Vertically Integrated Liquid thresholds connected with manual signature analysis to get better warning decisions. This study is aimed to determine the reflectivity features, thresholds and lead times for nowcasting of severe storms with very large hailstones in Poland, using data from the Polish radar system and from the European Severe Weather Database for the period 2007-2015. Most incidents involving very large hailstones were linked to supercell storms with distinctive reflectivity signatures, however, some storms with extremely large hailstones presented very poorly developed signatures. These signatures enabled the prediction of hail involving very large hailstones approximately 29 minutes before it fell. The Lemon (1980) criterion and WER were found to be the best hail predictors for Polish radar system conditions.(original abstract)

5

Niedobory i nadmiary opadów atmosferycznych w okresie wegetacji zbóż jarych w rejonie Siedlec

100%

Radzka E., Gąsiorowska B., Koc G.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2013

|

nr I/2

147-154

Plonowanie zbóż jarych zależy głównie od rozkładu opadów atmosferycznych w okresie wegetacji, zgodnego z ich wymaganiami w poszczególnych fazach rozwojowych. Zarówno nadmiar jak i niedobór jest niepożądany. Analizę zaspokojenia potrzeb wodnych zbóż jarych wykonano na podstawie danych dotyczących sum opadów atmosferycznych w Siedlcach w latach 1968-1997, pochodzących z IMGW. Miesięczne sumy opadów porównano z oszacowanymi według Klatta (Potrzeby..., 1989) optymalnymi dla wybranych zbóż jarych wielkościami opadów w poszczególnych miesiącach wegetacji. Charakterystykę zaspokojenia potrzeb wodnych poszczególnych zbóż dokonano na podstawie różnic między wysokością miesięcznych sum opadów występujących w latach badań i wielkościami uznanymi za optymalne. Kwiecień, maj i czerwiec to miesiące, w których dla wszystkich analizowanych zbóż częstość występowania niedoborów opadów była wyższa od częstości występowania ich nadmiarów. Natomiast w lipcu częściej notowano nadmiary niż niedobory opadów. Najwyższe wartości średnich niedoborów opadów w analizowanym trzydziestoleciu dla wszystkich zbóż jarych zanotowano w maju, a nadmiarów opadów w lipcu. Meteorologiczny okres wegetacyjny w analizowanym wieloleciu rozpoczynał się 30 marca, a kończył 1 listopada i trwał średnio 215 dni,. Średnia suma opadów w okresie wegetacyjnym wynosiła 383 mm, a średnia temperatura powietrza 13°C.(abstrakt oryginalny)

6

Śniegi Świdnika w dwóch półroczach zimowych 2012/2013 i 2019/2020 : fizyka wody-lodu - śniegu

100%

Janiec B.

Aura

|

2021

|

nr 3

7-10

Artykuł poświęcony jest głównie przemianom fazowym wody (para wodna - ciecz - lód). Przemiany te wymagają energii rodzaju ciepła; nie - jak dotychczas uważano - energii rodzaju pracy [1, 3, 6]. Następstwem takiego poglądu było/jest powstanie nowej teorii (teorii umocnionej) dotyczącej genezy powstawania w chmurach śnieżynek, często o ciekawych kształtach. Wykorzystano tu 12 przesłanek (argumentów) generujących powstawanie śnieżynek w chmurach: 1. przemiany te (tzn. fazowe wody) wymagają energii rodzaju ciepła; 2. procesy termodynamiczne zachodzą (w chmurach) w układzie otwartym; 3. mogą wymieniać z otoczeniem zarówno masę, jak i energię; 4. zmiany faz wody dokonują się przy ściśle limitowanym udziale energii rodzaju ciepła (wzory 1, 2, 3); 5. liczbę stopni swobody układu (= zero), tj. regułę faz Gibbs'a; 6. współistnienie wody jednocześnie w trzech fazach, jest możliwe wyłącznie w warunkach ściśle określonych przez punkt potrójny wody na diagramie fazowym wody (rys.); 7. w realiach natury: przez punkt potrójny rozumieć należy jako chmarę (wielość) punktów potrójnych wody w chmurze opadowej; 8. warunki termiczne (i ciśnienie) w dolnych warstwach troposfery; gradienty sucho-adiabatyczny - ↓t.~1°C/100m↑ i wilgotno-adiabatyczny - ↓t.~0,5°C/100m↑; 9. dynamikę procesów termodynamicznych w strefie kontaktu gradientów w chmurze, z obecną zawsze parą wodną; wzór 3 i znaczenie w nim uwolnionej energii - ciepła utajonego; 10. 100% wilgotności względnej i punkt rosy w chmurze; 11. jądra krystalizacji oraz 12. w konsekwencji: aktywność wody we wszystkich trzech jej fazach jednocześnie, generuje warunki (dowodne - pewne z natury) do licznego powstawania śnieżynek. (abstrakt oryginalny)

7

A Comparison of Hydrological Drought Characteristics Defined by the Pot and Spa Methods in the Dunajec River Basin

100%

Baran-Gurgul K.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2014

|

nr IV/3

1431-1444

This paper addresses the problem of how drought definition by POT and SPA methods influences drought characteristics. Using the 19842013 daily flows at 24 selected gauging stations in the Dunajec river basin and assuming two threshold levels Q70% and Q95% and four minimum drought durations (5, 7, 10 and 14 days) as the pre-set criteria, it was shown that, when compared to the POT method, the application of the SPA method usually leads to less number of droughts and, consequently, of longer duration. The SPA method, differently from POT, reduces dramatically the number of inter-event times, which suggests that some adjacent POT droughts may be dependent and should be pooled. (original abstract)

8

O poprawności wzorów Błaszczyka na obliczanie opadów miarodajnych

100%

Węglarczyk S.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2013

|

nr IV/3

63-76

Stosowany powszechnie wzór Błaszczyka z 1954 r. na miarodajne natężenie opadu jest oparty na niepewnych danych, a przedstawione podejście rodzi poważne wątpliwości dotyczące poprawności metody. Należy, oczywiście, mieć na uwadze nie tylko skromność ówczesnej bazy danych, ale też trudności obliczeniowe, jakie w tych czasach miały miejsce. Jednakże, niezależnie od tych problemów, nieuzasadnione było przyjęcie liczby 67 lat jako okresu obserwacji w sytuacji, gdy faktyczna liczba lat obserwacji wynosiła 37. W konsekwencji, otrzymane wartości natężeń dla przyjętych prawdopodobieństw przewyższenia były niższe od wartości uzyskanych w przypadku, gdyby została przyjęta właściwa długość okresu obserwacji. Drugim istotnym ze względów merytorycznych punktem krytycznym omawianej pracy jest niezgodny z opisaną procedurą, a w dodatku błędny, sposób estymacji parametru modelu.(abstrakt oryginalny)

9

O poprawności wzorów Chomicza na obliczanie opadów miarodajnych

100%

Węglarczyk S.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2013

|

nr IV/3

305-323

Stosowany głównie jako model porównawczy, wzór Chomicza z 1953 r. na miarodajną wysokość opadu w zależności od czasu trwania oparty został na nie całkiem adekwatnych danych, a przedstawione podejście nie zostało wystarczająco uzasadnione, co rodzi wątpliwości dotyczą- ce wiarygodności metody. Niezależnie bowiem od skromności i adekwatności baz danych opadowych z połowy zeszłego stulecia, należy podnieść istotne zastrzeżenia dotyczące poprawności modelu opadu miarodajnego opracowanego dla prawdopodobieństw przewyższenia 10%, 20%, 50% i 100%. Najważniejsze zastrzeżenie dotyczy poprawności przyjętej przez Chomicza metody przedłużania opadu poza zmierzony czas trwania. Metoda ta jest trudna do zaakceptowania, gdyż zakłada, że najwyższe przedziałowe natężenie opadu przypada na koniec zdarzenia opadowego, czego obserwacje nie uzasadniają. Ponadto liczba przedłużonych w ten sposób opadów, czyli liczba półempirycznych danych opadowych, zastosowanych do budowy modelu opadu miarodajnego silnie rośnie z czasem trwania tego opadu przewyższając w skrajnym przypadku, dla najdłuższego czasu trwania 180 minut, aż dwukrotnie liczbę danych oryginalnych. Brak jest również uzasadnienia przyjętego kryterium granicy przedłużania opadu.(abstrakt oryginalny)

10

Heavy Rains in Brno Region (The Czech Republic)

75%

Knozová G.

Environmental & Socio-economic Studies

|

2015

|

3

|

nr 3

12-21

This study evaluates occurrence of the heavy rains at urban areas on the example of Brno agglomeration. Extreme precipitation events are studied with the help of 1-minute records from three urban sites in the Brno and one site in the rural region. Additionally data from nine Hellmann rain gauges from Brno and surroundings were used. The event of torrential rains was evaluated according to Wussow's method. The study found that torrential rains occurred in Brno in the season from April to November. The fifteen-year long observation of the phenomenon at Brno-Žabovřesky station shows varying frequency of torrential rainfall - from none in 2007 to four in 2004 and 2010. The most extremal was catastrophic downpour on July 15, 2009 when precipitation sum reached total up to 42.7 mm in 52 minutes and the maximal rainfall intensity was 4.1 mm/min. This phenomenon occurs only one day after downpour on July 14, 2009. The overall number of torrential episodes is not very high, but it is compensated by the fact that they can repeat in a relatively short period of time, due to specific synoptic conditions. Maximum rainfall intensity during torrential rains reaches values of about 3 mm / min and the average proportion of torrential rain in the daily precipitation sum is around 70%. The phenomenon of heavy rains represents a significant problem for densely populated urban areas because such extreme rainfall has a large impact on the hydrological system of cities. (original abstract)

11

Śniegi Świdnika w dwóch półroczach zimowych 2012/2013 i 2019/2020 (2) : wyniki badań w świetle eksperymentu polowego

75%

Janiec B.

Aura

|

2021

|

nr 4

10-12

Badania polowe w zimie 2013 dotyczyły: miąższości pokrywy śniegowej, retencji, współczynnika śnieżności i wodności śniegu (tśr., zimy ≅ minus 2,0 °C). Wyniki badań przedstawiono w tabeli. Łączna grubość warstwy śniegu wynosiła 6,77 dm. Trwałość pokrywy - 127 dni. Współczynniki śnieżności dla tej zimy określono na 44,6%, a dla roku >17%. Wodność śniegu w przedziale 16,5 - 20,92 dag/dm3 (czyli 18,05 - 22,89%). Suma wodności wynosiła 91,4 dag/dm3 (tj. 91,4 mm opadu). W zimie 2020 opad śniegu był oceniony co najwyżej na ≅ 1 dm, tj. ~18,38 mm (tśr. zimy > +3,0 °C). Współczynnik śnieżności tej zimy stanowił 13% ogólnej masy opadu całkowitego, a w odniesieniu do roku zaledwie 2,58%. Reasumując: warunki śniegowe w dwóch badanych zimach ocenia się jako wyjątkowo kontrastowe. (abstrakt oryginalny)

12

Zmienność czasowa najwyższych miesięcznych sum opadów atmosferycznych w polskich Karpatach Zachodnich (1951-2005)

75%

Cebulska M., Twardosz R.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2012

|

z. 128

123-134

W artykule zbadano wieloletni i roczny przebieg najwyższych miesięcznych sum opadów atmosferycznych w polskich Karpatach Zachodnich na podstawie danych z 6 stacji: Nowy Sącz, Sanok, Bielsko-Biała, Maków Podhalański, Krynica i Zakopane z lat 1951-2005 oraz wyznaczono ich wartości prawdopodobne. Wykazano, że najwyższe miesięczne sumy opadów mogą występować w ciągu całego roku, z największą częstością w miesiącach letnich. Nie stwierdzono istotnych statystycznie trendów zmian wieloletnich, a jedynie krótkookresowe fluktuacje. (abstrakt oryginalny)

13

Daily Amplitude of Air Temperature in Poland and Bulgaria - a Comparative Study

75%

Szmyd J., Milewski P.

Europa XXI

|

2015

|

29 The Impact of Climate on Some Sectors of the Economy in Poland and Bulgaria and their Adaptation

85-94

The work presented here aimed to compare daily amplitudes of air temperature in Poland and Bulgaria, by reference to data from 36 meteorological stations (i.e. 18 from each country) over the period 2000-2012. It proved possible to demonstrate that the average temperature amplitude at the stations in Poland is 2-3°C smaller than that noted for Bulgaria, with the spatial differentiation characterising such averages also being significantly more limited in Poland. Where the annual course for average amplitudes in air temperature in Poland are concerned, there are two maxima and two minima to be noted, as compared with one maximum and one minimum in Bulgaria. The highest values for average daily amplitude in air temperature to be noted in Poland are those typical for May, while highest values in Bulgaria fall in August. The differences between Poland and Bulgaria also manifest themselves in the markedly greater frequency of occurrence of large (>20°C) values for temperature amplitudes to be noted in Bulgaria.(original abstract)

14

Cykl hydrologiczny w przyrodzie i jego skutki

75%

Thier A.

Aura

|

2016

|

nr 6

3-5

W artykule przestawiono naturalny obieg wody na Ziemi pod wpływem energii słonecznej i grawitacyjnej oraz jego wpływ na światowe ekosystemy i warunki pogodowe. Dużą rolę w cyklu hydrologicznym - zwłaszcza w parowaniu - odgrywają oceany i morza, które stanowią aż 97% zasobów wodnych, 2% to wody słodkie zawarte w lodowcach a tylko 1 % to wody rzek i jezior oraz wody gruntowe i głębinowe. Szerzej zaprezentowano trzeci rodzaj zasobów wodnych, a także opady atmosferyczne, gdyż są rozłożone nierównomiernie co utrudnia zaopatrzenie ludności i przemysł w wodę. Opady atmosferyczne wynoszą około 100 tys. m3 wody rocznie tego 61 % szybko wyparowywuje a 39% stanowi odpływ powierzchniowy, gruntowy i wgłębny z różnym czasem zatrzymywania wody w atmosferze, glebie, rzekach, lodowcach i oceanach, co również bierze się pod uwagę w gospodarowaniu wodą. (abstrakt oryginalny)

15

The Relationship between Temperature, Cloudiness and Precipitation at the Time of Rapid Growth of the Cracow Agglomeration

75%

Matuszko D., Piotrowicz K., Twardosz R.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2003

|

z. 112 Changes of geographical environment and those of the socio-economic phenomena

69-80

W opracowaniu dokonano próby określenia relacji między temperaturą, zachmurzeniem i opadami atmosferycznymi w Krakowie w latach 1951-2000. Przeanalizowano wartości średnie miesięczne i roczne temperatury powietrza, liczbę dni z temperaturą maksymalną powyżej 10°C i 25°C, sumy roczne i dobowe opadów atmosferycznych oraz rodzaje opadów, wielkość zachmurzenia i rodzaje chmur. Szczególną uwagę zwrócono na wartości anomalne, które wyznaczono w oparciu o wielkość (±0.5ϭ) odchylenia standardowego od średnich wieloletnich. Wraz z dynamicznym rozwojem terytorialnym, przemysłowym i demograficznym Krakowa od 1951 roku zauważono istotne związki w przebiegu temperatury powietrza, opadów atmosferycznych i zachmurzenia. Warunki termiczne i opadowe charakteryzowała przewaga lat z dodatnimi anomaliami. Ujemnej anomalii termicznej najczęściej odpowiadała dodatnia anomalia opadowa. Nadmiary opadów koncentrowały się w latach sześćdziesiątych. Obserwowany wyraźny wzrost średniej rocznej temperatury powietrza, szczególnie silnie zaznaczający się od końca lat osiemdziesiątych został wywołany prawdopodobnie zarówno czynnikami naturalnymi jak i antropogenicznymi. Ocieplenie klimatu Krakowa przyczyniło się do zmiany struktury zachmurzenia oraz miało wpływ na wielkość i rodzaj opadów atmosferycznych nad miastem. Wzrosła częstość występowania niskich chmur konwekcyjnych, prowadzących często do intensywnych opadów przelotnych, burz i gradobić. Warto zaznaczyć, że na wzrost średniej rocznej temperatury powietrza największy wpływ ma temperatura miesięcy zimowych. Znamienny jest fakt, że w ostatnich latach także w tej porze roku zwiększyła się częstość występowania chmur Cb i liczby dni z burzą. (abstrakt oryginalny)

16

Wpływ nawadniania podkoronowego na plonowanie jabłoni w warunkach sadu produkcyjnego

75%

Kozaczyk P., Stachowski P., Liberacki D.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2017

|

nr I/1

33-40

W pracy przedstawiono ocenę wpływu nawadniania podkoronowego na plonowanie jabłoni Fuji Kiku, w trzecim roku owocowania w okresie wegetacyjnym 2014 roku. W okresie wegetacyjnym 2014 roku, charakteryzującym się sumą opadów wyższą od średniej z wielolecia o 90 mm, wystąpiły dłuższe okresy bezopadowe, które spowodowały zastosowanie uzupełniającego nawadniania, dawką sumaryczną w ilości 80 mm. Spowodowała ona przyrost plonu jabłoni o 1,8·t ha-1 w stosunku do plonu uzyskanego z sadu nienawadnianego (kontrolnego).(abstrakt oryginalny)(abstrakt oryginalny)

17

Estimation of Plant Water Requirements During Sequences of Days Without Precipitation in 2011-2015

75%

Wójcik K., Treder W., Zbudniewek A.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2017

|

nr III/2

1187-1199

This paper presents data on daily precipitation totals from six meteorological stations and the climatic water balance for the stations located throughout Poland in 2011-2015. The following sequences of days without precipitation were distinguished: from 11 to 15 days, from 16 to 20 days, and of more than 20 days. The number of precipitation-free sequences during the growing season in 2011-2015 was highly variable. Over the studied period, there were from 1.0 rainless sequence in Wtelno to 2.4 such sequences in Gołębiów per one growing season. The most frequently occurring were sequences of 11-15 days, while those of 16-20 days were less frequent. In the years under analysis, all of the different sequences occurred most frequently in July, and the least frequently in April. The highest numbers of sequences without precipitation were recorded in the south-east of Poland (Zakalniki, Gołębiów).(original abstract)

18

Anomalnie wysokie miesięczne opady atmosferyczne w polskich Karpatach i na ich przedpolu (1881-2010)

75%

Twardosz R., Cebulska M.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2014

|

z. 138

7-28

Długotrwałe utrzymywanie się obfitych opadów atmosferycznych jest przyczyną wezbrań oraz innych groźnych procesów i zjawisk przyrodniczych. Celem opracowania jest zatem poznanie anomalnie wysokich opadów miesięcznych w polskich Karpatach i na ich przedpolu. Zbadano przebieg roczny i wieloletni, czas wystąpienia i zasięg przestrzenny anomalnie wysokich opadów, a także ich związek z cyrkulacją atmosferyczną, na podstawie sum miesięcznych z 16 stacji meteorologicznych ze 130 lat 1881-2010. Za podstawę wyłonienia anomalnie wysokich sum miesięcznych opadów przyjęto kwartyl górny powiększony o 1,5-krotność rozstępu międzykwartylowego. Stwierdzono, że w ciągu 130 lat było 200 przypadków anomalnie wysokich opadów (AWO), które wystąpiły w 106 latach. W większości pojawiały się one tylko na pojedynczej stacji lub dwóch sąsiednich, co wyraźnie wskazuje, że o bardzo dużych opadach decydują uwarunkowania nie tylko cyrkulacyjne, ale także lokalne. W przebiegu wieloletnim częstości AWO nie stwierdzono zmian istotnych statystycznie. W rozpatrywanym okresie stwierdzono dwa AW, które wystąpiły na wszystkich 16 stacjach; było to w maju 1940 i 2010 r. Skutkiem ich wystąpienia były powodzie zaliczone do katastrofalnych. Opady w maju 2010 r. cechowały się zarówno największymi sumami bezwzględnymi (ponad 500 mm), jak i największymi wartościami względnymi, czyli stosunkiem do średniej sumy wieloletniej (prawie 500%). (abstrakt oryginalny)

19

Zmienność wskaźników cyrkulacji atmosferycznej nad obszarem Lubelszczyzny i związek temperatury powietrza i opadów atmosferycznych z tymi wskaźnikami

75%

Bartoszek K.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2017

|

z. 150

61-78

W pracy scharakteryzowano przebieg roczny oraz wieloletnią zmienność wskaźników cyrkulacji atmosferycznej nad obszarem Lubelszczyzny w latach 1951-2010. Do tego celu wykorzystano kalendarz typów cyrkulacji nad środkowo-wschodnią Polską, na podstawie którego wyznaczono wskaźniki cyrkulacji strefowej, południkowej i cykloniczności. Ponadto oceniono związek między cyrkulacją atmosferyczną a warunkami termicznymi i opadowymi na Lubelszczyźnie. Badania wykazały, że największa intensywność cyrkulacji strefowej w zimie przypadała na okres od drugiej połowy lat 1980. do końca XX w., natomiast w okresie letnim w ostatnich latach stwierdzono większą częstość cyrkulacji o składowej południowej. Nad Lubelszczyzną w miesiącach jesiennych i zimowych dominuje zachodni przepływ powietrza, w okresie wiosennym przeważa zaś cyrkulacja wschodnia. Najbardziej istotny wpływ cyrkulacji strefowej powietrza na średnie miesięczne wartości temperatury powietrza na Lubelszczyźnie stwierdzono w okresie od grudnia do marca oraz w miesiącach letnich. Natomiast wiosną i jesienią większe oddziaływanie na temperaturę powietrza wykazywała cyrkulacja południkowa. Zmienność miesięcznych sum opadów atmosferycznych najlepiej opisywał wskaźnik cykloniczności. (abstrakt oryginalny)

20

Przyszłe zmiany wybranych wskaźników klimatycznych dla Polski na podstawie wyników dynamicznego downscalingu

75%

Brzóska B., Jaczewski A.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2017

|

z. 149

7-14

W pracy przedstawiono spodziewane zmiany wybranych wskaźników klimatycznych w Polsce na podstawie wyników dynamicznego downscalingu dla okresu 2041-2070 w odniesieniu do okresu 1971-2000. Wykorzystano wyniki symulacji projektu EUROCORDEX modelami regionalnymi HIRHAM5, RACMO22E i RCA4 o rozdzielczości 50 km i 12,5 km z warunkami brzegowymi i początkowymi z globalnego modelu klimatu ECEARTH oraz scenariuszy RCP4.5 i RCP8.5. Analizie poddano mapy bezwzględnych różnic wskaźników klimatycznych: liczby dni przymrozkowych, mroźnych, gorących, dni z opadem oraz dni z sumą opadu powyżej 10 i 20 mm, między wartościami uzyskanymi w scenariuszu a wartościami uzyskanymi dla symulacji historycznej. Zmiany wskaźników termicznych pokazują wzrost globalnej temperatury, skutkujący spadkiem liczby dni przymrozkowych i mroźnych oraz wzrostem liczby dni gorących. Obserwowany jest również wzrost częstości występowania opadów maksymalnych. Pomimo podobnego ogólnego charakteru zmian w wynikach poszczególnych modeli różnią się one zauważalnie między sobą, na co w dużej mierze mają wpływ szczegóły ich konfiguracji. (abstrakt oryginalny)