Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Prawosławna społeczność Brzezin szkic do portretu

100%

Wiernicka V.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku

|

2020

|

23

133-150

Tekst koncentruje się na dotychczas mało znanym zagadnieniu - omówieniu prawosławnej mniejszości Brzezin, stolicy powiatu o tej samej nazwie w latach 1867-1914. Artykuł analizuje, z jakich grup społecznych składała się tamtejsza prawosławna mniejszość, jednocześnie kładąc szczególny nacisk na urzędników szczebla powiatowego. A to dlatego, że właśnie ta grupa miała największy wpływ na życie brzezinian. W tekście także zaprezentowano dzieje prawosławnej świątyni w Brzezinach.(abstrakt oryginalny)

2

Z dziejów Kościoła Prawosławnego na Łemkowszczyźnie w latach 1945-1947

80%

Urban K.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1995

|

nr 460

95-112

Celem artykułu jest przybliżenie fragmentu historii Kościoła Prawosławnego w Polsce, dotyczącego losów resztek ludności prawosławnej na Łemkowszczyźnie w najtrudniejszym okresie dla tej ludności. Obejmuje on daty pomiędzy dobrowolnym, względnie przymusowym jej wysiedleniem do ZSRR, a bezwzględnym wysiedleniem na Ziemie Odzyskane w ramach akcji "Wisła". Szczegółowe rozważania poprzedzone zostały ogólnym zarysem dziejów prawosławia na tych terenach.

3

Психологічні особливості родинної обрядовості Yкраїнців

61%

Prosandeeva L. E.

Studia Społeczne

|

2021

|

nr 3 (34)

67-73

The article deals with the essence of the family Orthodox holiday. The festive family and household rituals of Ukrainians with its circular miseenscene and a ritual script is considered. The attention is focused on the worldview, socializing, axiological, ethical and aesthetic-educational functions of these components of the festive and ritual culture of our people. (original abstract)

4

"Богу же изволившю Данилъ созда градъ Холмъ". Geneza Chełma i jego biskupstwa

61%

Jusupović A.

Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej

|

2014

|

R. 12, z. 6 Daniel Romanowicz i jego czasy

11-26

Najnowsze wyniki badań jasno pokazują, że rozwój Chełma należy łączyć z działalnością księcia, późniejszego króla Rusi, Daniela Romanowicza. Fakt ten od dawna jest znany w literaturze4. Paradoksalnie nie odpowiedziano w niej na pytanie, dlaczego władca ów zdecydował się uczynić Chełm stolicą swojego księstwa, rezygnując równocześnie z kierowania księstwem z mającego dawną tradycję Halicza, oraz przenieść tu biskupstwo z Uhruska i wznieść tu swój dwór. Pojedyncze opinie wyjaśniające ten fenomen pojawiły się na marginesie prowadzonych studiów. Ciągle jednakże brakuje pełnej genezy tego ośrodka. Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie powodów, które skłoniły Daniela Romanowicza do działań na rzecz zwiększenia znaczenia Chełma. (fragment tekstu)

5

Pomiędzy milczeniem a śpiewem, czyli hezychazm jako mistyczna tradycja prawosławia. W kręgu problematyki dotyczącej kształtowania świadomości religijnej

61%

Kwiecień M.

Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych

|

2002

|

20 Religia i religijność Europy

111-128

Na temat prawosławia istnieje wiele, niejednokrotnie wzajemnie ścierających się opinii. Niemniej jednak, wśród tych mniej lub bardziej obiektywnych analiz wschodniego chrześcijaństwa, bez zbytniego trudu możemy dostrzec pewnego rodzaju consensus dotyczący charakterystyki mentalności prawosławnej, czyli tego, co w dużym stopniu odzwierciedla duchowość tej formacji chrześcijaństwa. Podejmując w niniejszym szkicu wątek hezychazmu, zamierzam w pierwszym rzędzie skoncentrować się na procesie krystalizacji tzw. doświadczenia mistycznego, ufundowanego w szerszej płaszczyźnie doświadczenia religijnego charakteryzującego chrześcijaństwo w całości. W dalszych analizach będę traktował wyróżnione tutaj doświadczenie religijne jako doświadczenie personalistyczne. (fragment tekstu)

6

Staroobrzędowcy w Polsce

61%

Rykała A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

1999

|

nr 2

39-52

Staroobrzędowcy to grupa społeczno-religijna, wyodrębniona w drugiej połowie XVII w. z łona rosyjskiego Kościoła prawosławnego. Celem artykułu jest ukazanie genezy oraz współczesnej sytuacji staroobrzędowców w Polsce. Przedstawiono rozwój ich świadomości narodowej, struktury religijnej, stopnia tożsamości etnicznej i kulturowej, konfliktów. (abstrakt oryginalny)

7

Tradycje i kultura staroobrzędowców na ziemiach polskich

61%

Gburzyńska N.

Toruńskie Studia Międzynarodowe

|

2011

|

nr 1(4)

7-20

Artykuł pt. "Tradycje i kultura staroobrzędowców na ziemiach polskich" dotyczy tradycji, które zostały zachowane przez grupę staroobrzędowców (starowierców) mieszkających w Polsce. Wspólnota ta powstała w 1654 r., kiedy miał miejsce rozłam w Cerkwi prawosławnej. Zwolennicy starej wiary sprzeciwiali się poprawianiu ksiąg liturgicznych, przez co byli prześladowani i zmuszani do emigracji. Do Polski starowiercy przybyli z okolic Pskowa i Nowogrodu. Obecnie zamieszkują w trzech ośrodkach - w okolicy Augustowa, Suwałk i na Mazurach. Staroobrzędowcy początkowo zachowywali swoje tradycje (odmawiali np. fotografowania się czy pobytu w szpitalu), obecnie jednak można zaobserwować odstępstwa od części zwyczajów. W artykule opisane zostały niektóre elementy związane z religią staroobrzędowców (molenny, modlitwa, ikony, księgi liturgiczne), a także z życiem codziennym (folklor, ubiór, pożywienie itp.). Rozprawa powstała na podstawie pracy licencjackiej Autorki. (abstrakt oryginalny)

8

Dekanat kaszogrodzki na tle dziejów Cerkwi unickiej na Wołyniu XVII - pierwszej połowy XIX w..

61%

Sygowski P., Gil A.

Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej

|

2007

|

R. 5

203-215

Prowadzone w ostatnich latach badania nad dziejami Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej Wielu Narodów pozwalają istotnie rozszerzyć dotychczasowe ustalenia. Dotyczy to wielu aspektów jej funkcjonowania - od spraw powiązanych ze strukturami administracyjnymi, poprzez problemy organizacji wewnętrznej i kształtowania swej tożsamości, po relacje ze światem zewnętrznym. Należy przy tym pamiętać, że Cerkiew unicka była w tym okresie czynnikiem biorącym bardzo aktywny udział w życiu otaczającego ją świata i - oczywiście na miarę swoich możliwości - mającym także wpływ na jego kształt. Cerkiew ta stała się od chwili swego powstania jednym z zasadniczych elementów konstruujących rzeczywistość państwa polsko-litewskiego okresu nowożytnego. Na jego ziemiach ruskich stanowiła zaś (zwłaszcza w sferze religijnej) niewątpliwie czynnik dominujący. Stąd zasadne wydaje się skoncentrowanie uwagi badawczej na uchwyceniu różnych przejawów zarówno aktywności samej Cerkwi unickiej, jak i działania skierowanego wobec niej. (fragment tekstu)

9

Próby reaktywowania Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego po II wojnie światowej

61%

Urban K.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

2004

|

nr 655

25-37

Zadaniem opracowania jest przedstawienie działań podejmowanych przez władze kościoła Prawosławnego w Polsce w latach 1945-1957 w kierunku reaktywowania przedwojennego Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego. W artykule wykorzystano nieliczne publikacje i materiały archiwalne byłego Ministerstwa Administracji Publicznej (1945-1950), byłego Urzędu do Spraw Wyznań (od 1950 r.), a także Prawosławnego Archiwum Metropolitalnego w Warszawie.

10

Idea solidarności słowiańskiej we współczesnej polityce państw bałkańskich

61%

Curanović A.

Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej

|

2009

|

R. 7, cz. 2

33-49

Myśl słowiańska, propagująca ideę kulturowej wspólnoty uosabianej przez język pansłowiański, od XVIII wieku odgrywała ważną rolę integracyjną na Bałkanach, a z czasem stała się spoiwem ideologicznym federacji Słowian Południa. Rozpad państwa jugosłowiańskiego miał duży wpływ na deprecjację etosu zjednoczonej Słowiańszczyzny. Krwawe walki między niedawnymi sąsiadami wpłynęły za to na wzmocnienie wspólnoty państw prawosławnych, zwłaszcza Serbii z Rosją, Białorusią i Ukrainą. Odrodził się też nurt utożsamiający wyznawanie prawosławia z istotą słowiańskości. (fragment tekstu)

11

Perspektywy dialogu między Rosyjskim Kościołem Prawosławnym a Kościołem Rzymskokatolickim w Polsce

61%

Życiński J.

Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej

|

2010

|

R. 8, z. 2

93-104

Podjęte w 2009 roku systematyczne spotkania między przedstawicielami siostrzanych Kościołów reprezentowanych przez delegację Patriarchatu Moskiewskiego oraz Konferencji Episkopatu Polski przyniosły nową nadzieję. W związku z tym można oczekiwać, że metafora dwóch płuc - wielokrotnie powtarzana w nauczaniu Jana Pawła II - otrzyma konkretną postać w harmonijnym dziele ewangelizacji rozwijanej przez obydwa Kościoły w realiach kulturowych w wyjątkowym stopniu zagrożonych przez sekularyzm. (fragment tekstu)

12

Wyznania religijne w powiecie wieluńskim w latach 1918-1939 na tle mozaiki religijnej II Rzeczypospolitej

61%

Michalski M.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku

|

2021

|

24

81-116

Rolniczy powiat wieluński w okresie międzywojennym był obszarem o mniejszym zrónicowaniu religijnym i wyznaniowym niż Polska i województwo łódzkie. Zdecydowanie dominowało tu wyznanie rzymskokatolickie - zarówno pod względem liczby wiernych, liczby duchownych, struktur organizacyjnych, jak i bazy materialnej. Drugie miejsce zajmował judaizm, gdzie większość wiernych skupiona była wokół ośmiu gmin. Podium zamykali ewangelicy augsburscy rozsiani po całym powiecie z jedyną parafią w Wieluniu. Pozostałe wyznania były nieliczne, a wśród nich jedynie prawosławni posiadali własną parafię, która uległa likwidacji.(abstrakt oryginalny)

13

Gorzkie słowo prawdy", czyli członkowie Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej naocznymi świadkami narodzin państwa komunistycznego

61%

Pawełczyk-Dura K.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

nr 9

239-248

W artykule przedstawiono stosunek członków Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej do rodzącego się państwa komunistycznego. Czasy, w których formowała się federacja sowiecka był jednocześnie okresem "odrodzenia" Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Te dwa nowopowstałe organizmy - świecki, ateistyczny i duchowy, religijny - w burzliwym roku 1917 stanęły w obliczu nowych zadań. Rewolucja dla bolszewików była początkiem nowej epoki - okresu władzy ludu, licznych przemian, odrzucenia "zgniłego kapitalizmu" i dekadencji związanej z systemem wolnorynkowym. Natomiast dla prawosławnych szczególnym wydarzeniem stał się Sobór Lokalny, upamiętniający zakończenie "epoki synodalnej". Duchowni, uczestniczący w pracach soborowych, mimo własnej woli stali się świadkami początków państwa komunistycznego i jako tacy zabierali głos w szerokiej dyskusji na temat narodzin nowej władzy. Ich komentarze stanowią jasny obraz działań władzy ludowej u zarania państwowości sowieckiej. Obraz o tyle czytelny, że pozbawiony fałszywej propagandy "komunistycznego raju". Jeszcze w roku 1917 i 1918 Cerkiew prawosławna mogła pozwolić sobie na "gorzkie słowo prawdy" o nowym reżimie i jego bohaterach. po pewnym czasie ów głos zostanie zagłuszony represjami i cenzurą. Tym cenniejsze wydają się być świadectwa tego okresu - autentyczne wspomnienia i relacje, ilustrujące narodziny państwa sowieckiego. Zostały one ukazane w niniejszym artykule.(abstrakt oryginalny)

14

The Conflict over the Autocephaly of Ukrainian Orthodoxy as An Element of the Hybrid War

61%

Szyszlak T.

Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej

|

2020

|

Vol. 18, z. 3 The Impact of the Russian Federation Upon the Countries of Central and Eastern Europe

49-71

Kwestia autokefalii ukraińskiego prawosławia po raz kolejny pokazała, że propagowana przez komunistów koncepcja ateizmu i walki z religią nie przyniosła w perspektywie takich rezultatów, jakich oczekiwano. Odwrotnie - religia stała się czynnikiem integrującym społeczeństwa republik byłego ZSRR z dawną metropolią, a uwaga ta dotyczy zwłaszcza ludności słowiańskiej i prawosławnej. Nie powinno zatem dziwić, że problem autokefalii ukraińskiego prawosławia został wykorzystany w aktualnym sporze rosyjsko- -ukraińskim, określanym jako postimperialna wojna hybrydowa. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie, jak obie strony konfliktu wykorzystują temat autokefalii ukraińskiego prawosławia.(abstrakt oryginalny)

15

Kościół Prawosławny na Białostocczyźnie w latach 1944-1946 (sprawa jurysdykcji parafii, duchowieństwa i wiernych)

61%

Urban K.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

2000

|

nr 548

5-16

W opracowaniu autor przedstawił problem złożonej natury historii Kościoła Prawosławnego w Polsce. Opisał próby przejęcia przez Patriarchat Moskiewski kontroli nad parafianami na obszarze Białostocczyzny. Konflikt pomiędzy tymi kościołami był wynikiem długiego sporu dotyczącego władzy zwierzchniej.

16

Sprawa prawosławnych gospodarstw rolnych na Białostocczyźnie w 1950 r.

61%

Urban K.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1993

|

nr 409

70-84

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie okoliczności utraty przez prawosławne władze kościelne znacznego majątku rolnego po 1945 r. (fragment tekstu)

17

Weryfikacja duchowieństwa prawosławnego w Polsce w 1953 roku : (przyczynek do polityki wyznaniowej pierwszej połowy lat pięćdziesiątych)

61%

Urban K.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1992

|

nr 358 Prace z zakresu nauk politycznych

37-54

Artykuł niniejszy stanowi przyczynek do historii Kościoła Prawosławnego w Polsce po II wojnie światowej oraz do historii polityki wyznaniowej, realizowanej w tym okresie. Problematyka ta nie została szerzej pojęta, ani nawet zbadana - i to w odniesieniu praktycznie rzecz biorąc do wszystkich działających wówczas wyznań nierzymskokatolickich. Stalinizacja tej polityki przejawiła się m. in. - obok generalnej koncepcji administracyjno-likwidacyjnej tych wspólnot - w próbie przejęcia i prowadzenia "polityki kadrowej" w obrębie kleru poszczególnych związków religijnych. (fragment tekstu)

18

Gregory Palamas and Our Knowledge of God

61%

Swinburne R.

Studia Humana

|

2014

|

3(1)

3-12

Although Gregory wrote very little about this, he acknowledged that natural reason can lead us from the orderliness of the physical world to the existence of God; in this, he followed the tradition of Athanasius and other Greek fathers. Unlike Aquinas, he did not seek to present the argument as deductive; in fact his argument is inductive, and of the same kind as - we now realize - scientists and historians use when they argue from phenomena to their explanatory cause. Gregory wrote hardly anything about how one could obtain knowledge of the truths of the Christian revelation by arguments from non-question-begging premises; but in his conversations with the Turks he showed that he believed that there are good arguments of this kind. Almost all of Gregory's writing about knowledge of God concerned how one could obtain this by direct access in prayer; this access, he held, is open especially to monks, but to a considerable degree also to all Christians who follow the divine commandments.(original abstract)

19

On Contradiction in Orthodox Philosophy

61%

Rhodes M. C.

Studia Humana

|

2013

|

2(3)

19-30

Orthodoxy sometimes appears to lack a respectable form of logical reasoning. This is because objective mystery is so central, and because contradiction is, therefore, a methodological necessity. However, the belief system also rejects explosion. Thus, on the one hand, the law of non-contradiction is violated, and, on the other hand, it is respected. In terms of thinking about Orthodox thinking, this is the fundamental issue, namely that logical reasoning in Orthodoxy is paraconsistent. That is what we examine in this essay.(original abstract)

20

"Dziedzictwo bez ojczyzny". Cerkiew prawosławna św. Męczennicy Aleksandry w Stanisławowie pod Modlinem w latach II Rzeczypospolitej i współcześnie

61%

Zubowski P.

Zarządzanie w Kulturze

|

2017

|

18

|

z. 2

135-153

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie położenia tej prawosławnej społeczności (potomków pierwszych kolonistów) i ich świątyni w okresie międzywojennym (1918-1939) oraz w realiach współczesnych. Kluczowy dla rozważań dotyczących tych lat będzie rok 1915, w którym działania militarne państw centralnych doprowadziły do całkowitego wyparcia wojsk rosyjskich z terenów Królestwa Polskiego. Wraz z nimi władze carskie podjęły szeroko zakrojoną ewakuację aparatu administracyjnego, prawosławnego duchowieństwa, a także sporej liczby ludności cywilnej, z której część już na te tereny nie powróciła2. Zakończenie I wojny światowej przypieczętowało upadek trwającego stulecie rosyjskiego porządku. Dotychczasowy uprzywilejowany status prawosławia spotkał się w II Rzeczypospolitej z postawami dyskryminacji, nieufności i obojętności. Prawosławne świątynie utożsamiano bowiem jednoznacznie z polityką rusyfikacji i represji carskiego zaborcy, wymierzoną w polską ludność i lokalny krajobraz urbanistyczny. W polskim etosie narodowym, opartym m.in. na niepodległościowych zrywach z lat trzydziestych i sześćdziesiątych XIX wieku oraz religii katolickiej, nie przewidywano miejsca dla cerkwi - traktowanych jako "pomnik i świadectwo najwstrętniejszej tyranji ducha, przez najdziksze instynkty rosyjskie stosowanej względem Polaków". (fragment tekstu)