Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Koncepcja minimalnych standardów humanitarnych

100%

Drzewicki K.

|

nr 3

59-70

Przedstawiono rozwój międzynarodowej regulacji ochrony praw człowieka oraz genezę koncepcji minimalnych standardów humanitarnych. Koncepcja ta została ogłoszona w formie projektu deklaracji i jest rozpowszechniana w ramach organizacji międzynarodowych: KBWE/OBWE, MCK (Międzynarodowy Czerwony Krzyż) i ONZ. W artykule omówiono szczegółowe tę deklarację.

2

Prawo do pokoju

100%

Grzebyk P.

|

nr 2

67-83

Prawo do pokoju zostało wyróżnione w doktrynie jako jedno z tzw. praw solidarnościowych (solidarity rights), obok prawa do rozwoju, prawa do środowiska, prawa do wspólnego dziedzictwa ludzkości. Wszystkie te prawa miały stanowić trzecią generację praw człowieka i być kolejnym naturalnym etapem rozwoju praw człowieka. Choć koncepcja generacji praw człowieka została szeroko skrytykowana w literaturze i w zasadzie odrzucona, to idea praw solidarnościowych nie zanikła. W ostatnich latach, przede wszystkim na forum Rady Praw Człowieka, zintensyfikowano wysiłki nad określeniem treści i statusu prawa do pokoju oraz sposobów jego wdrażania. Warto więc przyjrzeć się idei prawa do pokoju i spróbować dookreślić jego zakres, charakter oraz ocenić jego przydatność. Głównymi celami niniejszego artykułu jest po pierwsze, określić źródła prawa do pokoju, po drugie, wyznaczyć zakres tegoż prawa, po trzecie, wskazać miejsce prawa do pokoju w katalogu praw człowieka oraz ocenić możliwości jego implementacji. Powyższym zadaniom odpowiada struktura artykułu. Zrealizowanie powyższych celów pozwoli odpowiedzieć na zasadnicze pytanie, czy w istocie doszło do wyodrębniania prawa do pokoju jako prawa człowieka, czy jego wyróżnianie ma sens, i jakie prawa oraz obowiązki z jego realizacją się wiążą. Głównym źródłem badań są dokumenty takich organów ONZ, jak: Zgromadzenia Ogólnego, nieistniejącej już Komisji Praw Człowieka, Rady Praw Człowieka, a także ustalenia doktryny. (fragment tekstu)

3

Suwerenność i prawa człowieka

80%

Geremek B.

Sprawy Międzynarodowe

|

1999

|

nr 4

5-14

Jest to wystąpienie ministra spraw zagranicznych Bronisława Geremka w Stowarzyszeniu Euroatlantyckim 29 grudnia 1999 roku na temat suwerenności i praw człowieka. Zdaniem autora zagadnienie ochrony praw człowieka w kontekście ochrony suwerenności jest jednym z podstawowych czynników określających nowy porządek międzynarodowy.

4

Prawa człowieka we współczesnym świecie na przykładzie Ukrainy

80%

Malec N.

|

nr 26 (4)

21-25

Artykuł przedstawia problematykę praw człowieka we współczesnym świecie ze szczególnym uwzględnieniem respektowania tych praw przez kraje, które przechodzą lub niedawno przeszły transformację ustrojową. (abstrakt oryginalny)

5

Rola Amnesty International jako organizacji pozarządowej w zakresie kontroli przestrzegania praw człowieka w konfliktach wewnętrznych

80%

Szołyga W.

|

1993

|

nr 4

51-64

6

Znaczenie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 listopada 2021 r. w sprawie o sygn. III FSK 3626/21 jako orzeczenia krajowego sądu, sędziów europejskich dla statusu asesorów i sędziów sądów pierwszej instancji oraz dla tzw. mechanizmu warunkowości

80%

Skwarzyński M.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2023

|

Vol. 32, nr 5

455-477

W niniejszym tekście zasadniczo zaaprobowane zostały rozważania Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) zawarte w wyroku z dnia 4 listopada 2021 r. w sprawie o sygn. III FSK 3626/21. Autor wskazał na możliwy sposób rozwiązania sporu o Krajową Radę Sądownictwa (KRS) i skład Sądu Najwyższego bez destrukcyjnego, automatycznego podważania statusu sędziów wybranych w procedurze z nowo obsadzoną KRS. Standard określony przez NSA dotyczy wszystkich asesorów i wszystkich sędziów pierwszej instancji. Zignorowanie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie Advance Pharma Sp. z o.o. przeciwko Polsce wyroku NSA z dnia 4 listopada 2021 r. nie zmienia zasad testu ze sprawy Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii. Orzeczenie NSA wiąże oba trybunały europejskie i jest niezbędne w prawidłowym ustalaniu statusu zarówno sędziów pierwszej instancji, jak i asesorów. Ponadto wobec wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 16 lutego 2022 r. w sprawie o sygn. C-157/21 Polsce należy wypłacić środki z Krajowego Programu Odbudowy, gdyż spór o praworządność dotyczy sądów innych niż administracyjne, a wobec tych sądów kwestia praworządności jest rozwiązana wyrokiem NSA z dnia 4 listopada 2021 r. (abstrakt oryginalny)

7

Prawa podmiotowe w systemie Wspólnot i Unii Europejskiej

80%

Sozański J.

|

nr 4 lipiec-sierpień

2-6

Artykuł porusza zagadnienie praw podmiotowych w systemie Wspólnot i Unii Europejskiej. Prawa podmiotowe definiuje się jako wszelkie uprawnienia przysługujące osobom fizycznym i prawnym w danym systemie prawnym. Za naistotniejsze uważa się prawa człowieka, na które składają się prawa polityczne i obywatelskie oraz prawa ekonomiczne, społeczne i kulturalne.

8

Wpływ orzecznictwa strasburskiego na standard ochrony praw człowieka w Unii Europejskiej (z uwzględnieniem zmian traktatowych z grudnia 2007 r.)

80%

Szuniewicz M.

|

2008

|

nr 1

95-118

Rozpatrując problematykę wpływu orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (ETPC) na gruncie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka Rady Europy na standard ochrony praw człowieka w Unii Europejskiej, w tym w najnowszym Traktacie Lizbońskim podpisanym 13 grudnia 2007 r., musimy wziąć pod uwagę kilka kwestii. Po pierwsze, sięgając do normatywnych źródeł regulacji odnoszącej się do praw człowieka, poświęcimy kilka uwag procesowi formułowania katalogu wspólnotowych praw podstawowych, a dokładniej wpływowi orzecznictwa strasburskiego na zespół praw zagwarantowanych przez najnowsze normy traktatowe Unii Europejskiej. Niewątpliwie trzon tego katalogu stanowi Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (KPP) przyjęta 7 grudnia 2000 r. w Nicei jako niewiążący dokument wspólnotowy, inkorporowana następnie przez Konwent do tekstu niedoszłej konstytucji europejskiej z 2004 r. (jako jej II część), a ostatecznie - po niewielkich zmianach - proklamowana 12 grudnia 2007 r., której traktat podpisany następnego dnia przyznał moc wiążącą. A zatem, w pierwszej części niniejszego artykułu przyjrzymy się, w jakim stopniu EKPC i oparte na niej orzecznictwo strasburskie wywarły wpływ na Kartę, do której expressis verbis odwołuje tekst Traktatu Lizbońskiego. Po drugie, nie ograniczymy swoich uwag do etapu formułowania przepisów, ale również zastanowimy się poniekąd nad przyszłością tej regulacji, a mianowicie nad problemem przyszłej koegzystencji norm EKPC i KPP w warstwie materialnej oraz funkcjonowaniem relewantnych organów sądowych (tj. trybunałów strasburskiego i luksemburskiego) w warstwie proceduralnej. Zastanowimy się, na ile przeszło półwieczny system Rady Europy, ugruntowany w europejskiej świadomości społecznej oraz kulturze prawnej, bogaty w strasburskie case law - ową kuchnię praw człowieka, który w sposób dostatecznie efektywny umiał sprostać wielu wyzwaniom nowych czasów, i który - mimo oczywistych braków i problemów - możemy zaliczyć do najbardziej efektywnych modeli ochrony praw człowieka na świecie, będzie oddziaływał na nowy system przyjęty w ramach klubu państw UE, a zatem, jaki będzie stosunek standardów strasburskich w zakresie ochrony praw człowieka do nowo ustanowionych standardów unijnych. Ponadto zajmiemy się miejscem i znaczeniem strasburskiego case law w Karcie i zastanowimy się, czy i na ile ETS powinien czuć się zobowiązany do przestrzegania linii interpretacyjnej prezentowanej przez organy Konwencji Europejskiej. (fragment artykułu)

9

Human Rights : Autonomy? Interest or Specific Needs?

80%

Palovičová Z.

|

2017

|

z. 110

159-167

Jakakolwiek próba analizy dyskursu o prawach człowieka zderza się ze złożonością terminologiczną. Bez względu na szeroki zakres praw istnieją próby stworzenia ogólnej teorii praw, która byłaby odpowiedzią na pytania normatywne: Kto i jakie powinien mieć prawa i dlaczego są one nam potrzebne? W tym artykule skupiono się na analizie dwóch obecnie najbardziej zaawansowanych teorii, które prezentowane są głównie jako teorie o roli praw człowieka, a w rzeczywistości otwierają drogę do udzielenia odpowiedzi na powyższe pytania. (abstrakt oryginalny)

10

Der Einfluß der Europäischen Menschenrechtskonvention auf den bundesdeutschen Gesetzgeber

80%

Kühl K.

|

nr 39

115-150

W poważnej liczbie ustaw o zmianie i ustaw o reformie można stwierdzić, że ustawodawca brał pod uwagę Konwencję Praw Człowieka. Nie można jednak mówić o ustawodawstwie "bezpośrednio transponującym", z wyjątkiem ustawy aprobującej z roku 1952 i ustawy zmieniającej (StPAG) z roku 1964. Odniesienia do Konwencji Praw Człowieka spotyka się częściej w zakresie prawa karnego procesowego niż w zakresie prawa karnego materialnego. W zakresie prawa karnego procesowego uwzględniono przede wszystkim art. 5 i 6 Konwencji Praw Człowieka, zaś w zakresie prawa karnego materialnego art. 2, 3 i 8 tej konwencji. Omawiany wpływ jest rzadko na tyle silny, żeby sam powodował rozstrzygnięcia ustawodawcze; Konwencja Praw Człowieka stanowi najczęściej tylko jeden z wielu powodów do reagowania ustawodawczego. Nawet w przypadku, gdy postanowienie konwencji spowodowało reformę lub przyczyniło się do niej, to znalezione przez ustawodawcę rozwiązanie często nie prowadzi wprost do realizacji postanowienia motywującego; najczęściej też nie zwalnia ono ustawodawcy od zadania dalszej konkretyzacji wprowadzanego przepisu. Wpływ Konwencji Praw Człowieka sprowadza się często jedynie do tego, że ustawodawca rozpatruje reformę motywowaną innymi przyczynami pod kątem jej zgodności z konwencją. Wpływ Konwencji Praw Człowieka doprowadził zarówno do powstania nowych przepisów ustawowych, jak też do zmian ustaw obowiązujących; w pewnych przypadkach nawet dostarczył uzasadnienia do utrzymania istniejącego stanu prawnego. (abstrakt oryginalny)

11

Niemieckie roszczenia odszkodowawczo-windykacyjne z tytułu majątków pozostawionych w Polsce w świetle kompetencji ratione materiae Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

80%

Garlacz B.

|

2005

|

nr 4

121-146

W artykule przedstawiono warunki rozpatrzenia skargi indywidualnej przez Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC). Opisano zagadnienia prawa własności na gruncie Konwencji, ochrony prawa własności, prawo własności wypędzonych oraz prawo własności tzw. późnych wysiedleńców.

12

Przystąpienie Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

80%

Gajda A.

|

nr 1

11-35

Przystąpienie Unii Europejskiej do Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności stanowi obecnie najpoważniejsze wyzwanie polityczne oraz instytucjonalne dla całego sytemu ochrony praw człowieka w Europie. Można bowiem dziś mówić o istnieniu dwóch równoległych ponadnarodowych systemach ochrony praw człowieka, tj. o systemie ustanowionym przez prawo UE oraz o systemie ustanowionym przez konwencję. Systemy te były zawsze bardzo silnie ze sobą powiązane. Już w Jednolitym Akcie Europejskim z 1987 roku znalazło się odniesienie do konwencji, co później powtarzano w kolejnych traktatach ustanawiających i reformujących UE. Jednocześnie umacniał się system konwencji, co znalazło wyraz m.in. w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka(ETPC), nadającym zupełnie nowy wymiar prawom i wolnościom gwarantowanym w tekście konwencji.(fragment tekstu)

13

Rzecznik praw obywatelskich UE

80%

Dialog Europejski

|

1998

|

nr 3

22

Omówiono instytucję rzecznika praw obywatelskich w Unii Europejskiej. Jednym z praw przysługujących każdemu obywatelowi jest możliwość wniesienia skargi na działalność instytucji lub organów UE. Dodatkowe informacje znajdują się w internecie pod adresem http://www. euro-ombudsman.eu.int

14

Prawnik jako intelektualista. Przypadek Michaela Sfarda

80%

Czapnik S.

|

T. 9, Nr 2

35-53

Celem artykułu jest analiza praktyki prawniczej jako drogi intelektualisty - na przykładzie Michaela Sfarda.(abstrakt oryginalny)

15

The Principle of Non-refoulment within the Deportation Procedure, Admission to the Country, Right to Life and the Freedom of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment According to the Turkish Legislation on Temporary Protection Regime

80%

Kuruçaylioğlu J.

|

nr 2(14)

31-44

This article elaborates on the non-refoulement principle regarding deportation procedure, security, and entry to the country (Turkey) under the 2014 Temporary Protection Regulation, and the 2013 Law on Foreigners and International Protection. According to the document presented by the United Nations Human Rights Office of the High Commissioner "(...) the principle of non-refoulement guarantees that no one should be returned to a country where they would face torture, cruel, inhuman, or degrading treatment or punishment and other irreparable harm. This principle applies to all migrants at all times, irrespective of migration status".1 The rights of refugees and asylum seekers in mass influx situations are recognized by UNHCR Executive Committee resolutions and general international law.2 Thus, it is necessary to analyze the non-refoulement rule as inseparable part of globally accepted principles: the right to life and the freedom from torture and inhuman or degrading treatment or punishment. The article describes the development and violations of the said rule, focusing on the pertinent current Turkish legislation. (original abstract)

16

U źródeł nowożytnego rozumienia praw jednostki na przykładzie koncepcji uprawnień naturalnych Thomasa Hobbesa

80%

Merkwa M.

|

nr 21 (4)

109-117

W artykule podjęto próbę scharakteryzowania kluczowych elementów nowożytnego rozumienia uprawnień jednostki na przykładzie doktryny Thomasa Hobbesa. Pierwsza część pracy stanowi wskazanie konstytutywnych elementów nowożytności, ze szczególnym uwzględnieniem nowożytnego modelu prawa natury. Posłużono się w tej części proponowanym, między innymi przez Norberto Bobbio, rozróżnieniem dwóch pojęciowych modeli prawa naturalnego. Wskazano również wpływ kartezjańskiego sposobu postrzegania świata na rozwój doktryny uprawnień naturalnych. Druga część pracy stanowi analizę doktryny uprawnień naturalnych Hobbesa. W części tej omówiono zarówno samo pojęcie uprawnienia naturalnego, jak i sposób pojmowania prawa natury przez angielskiego filozofa. Starano się wykazać, że dorobek myśliciela może zostać uznany za kamień milowy w procesie zerwania z arystotelesowską tradycją postrzegania człowieka i świata. Takie twierdzenie zostaje uprawnione między innymi dzięki przeciwstawieniu koncepcji uprawnień naturalnych nakazom prawa natury. Zwrócono również uwagę na proces transformacji omawianych uprawnień w uprawnienia, które mają przysługiwać, wedle Hobbesa, suwerenowi. Mechanizm powstawania społeczności państwowej przedstawiono z perspektywy kartezjanizmu Hobbesa, co pozwoliło na ukazanie owej transformacji przez pryzmat ruchu, będącego jednym z podstawowych aspektów doktryny myśliciela. W ostatniej części wskazano również, że podstawowe uprawnienia jednostek nie mogą zostać, w doktrynie analizowanego myśliciela, przeniesione i taki sposób ich postrzegania pozwala uznać dorobek Hobbesa za istotny w rozwoju koncepcji fundamentalnych praw przysługujących jednostce. (abstrakt oryginalny)

17

Ochrona praw ofiar przestępstw na gruncie przepisów Unii Europejskiej w świetle dyrektywy 2012/29/UE

80%

Kolendowska-Matejczuk M.

|

nr 2 Ochrona praw człowieka w polityce i prawie Rady Europy i Unii Europejskiej 1953-2013

61-71

podkreślić należy, że Unia Europejska - która przed wejściem w życie traktatu z Lizbony funkcjonowała w symbiozie ze Wspólnotami Europejskimi, by po "reformie lizbońskiej" stać się ich następcą prawnym4 - przeszła długą i zakończoną sukcesem drogę przemiany z organizacji mającej za priorytet "integrację ekonomiczną" w organizację, której cele ogniskują się również wokół zagadnień dotyczących szeroko pojętych "praw podstawowych". Pierwszymi wyraźnymi sygnałami świadczącymi o tym, że Wspólnoty Europejskie miały na względzie prócz praw ekonomicznych - również i prawa podstawowe - była Wspólna Deklaracja z 5 kwietnia 1977 r., w której Parlament Europejski, Rada oraz Komisja podkreśliły podstawowe znaczenie, jakie już wówczas przywiązywały do ochrony praw podstawowych oraz zadeklarowały, że "wykonując swoje kompetencje i realizując swoje cele, Wspólnoty Europejskie szanują i będą szanować te prawa"5. Pewne uregulowania dotyczące praw człowieka odnajdowaliśmy również w traktatach, przykładowo w traktacie Wspólnot Europejskich6 (por. ówczesny art. 13 czy art. 136), w preambule Jednolitego Aktu Europejskiego z 1986 r.7, czy chociażby w traktacie z Maastricht8 (por. ówczesny art. 6). Wspomnieć wreszcie należy o Karcie Praw Podstawowych9, funkcjonującej do czasu wejścia w życie traktatu z Lizbony, jako deklaracja polityczna i projekcie Konstytucji UE, który ostatecznie zakończył się fiaskiem. Nie bez znaczenia w kształtowaniu współczesnej świadomości Unii Europejskiej w zakresie praw człowieka (praw podstawowych10), miał - i nadal ma - wpływ Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, do której w swych orzeczeniach odwoływał się wielokrotnie Trybunał Sprawiedliwości (dawny ETS)11. Finalnie, znamienne uregulowania dla ochrony praw człowieka przyniosła reforma dokonana traktatem z Lizbony. W pierwszej kolejności podnieść należy, że do preambuły traktatu o Unii Europejskiej (TUE) został dodany nowy akapw którym znajduje się odniesienie do źródeł wartości - uznawanych w Unii - leżących u podstaw praw człowieka, wolności, demokracji, równości i państwa prawnego, tj. do kulturowego, religijnego i humanistycznego dziedzictwa Europy12. Istotne znaczenie ma również zreformowany art. 6 TUE. Po pierwsze, na mocy art. 6 ust. 1 TUE, Karta Praw Podstawowych (w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 r. w Strasburgu)13 uzyskała taką samą moc prawną, jak traktaty. W ust. 2 art. 6 TUE zawarta została ważna deklaracja, a mianowicie, że "Unia przystępuje do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii określonych w traktatach".(fragment tekstu)

18

Uniwersalny (?) system ochrony praw człowieka. Kilka uwag

80%

Menkes J.

Sprawy Międzynarodowe

|

1998

|

nr 3

75-88

Autor podejmuje próbę zmierzenia się z mitem uniwersalnego charakteru praw człowieka oraz oraz próbę analizy teoretycznej tego prawa.

19

Stosowanie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności przez organy władzy publicznej Republiki Federalnej Niemiec. Studium przypadku

80%

Bainczyk M.

|

nr 2 Ochrona praw człowieka w polityce i prawie Rady Europy i Unii Europejskiej 1953-2013

25-43

Wskazane powyżej postanowienie zawiera istotne stwierdzenia dotyczące rangi Konwencji w niemieckim systemie prawnym oraz stosunkowo szczegółowe zasady jej stosowania przez niemieckiego organy władzy państwowej, ze szczególnym uwzględnieniem sądów. Zacytowane powyżej tezy wskazują na otwarcie niemieckiego systemu prawnego na Konwencję, ale o charakterze warunkowym. Z tych powodów wydaje się, że omówienie postanowienia pozwoli na ukazanie faktycznego znaczenie Konwencji w Republice Federalnej Niemiec. Poniżej krótko zostaną przedstawione informacje dotyczące miejsca Konwencji w prawie niemieckim, a następnie omówione szeroko postanowienie: okoliczności faktyczne sprawy oraz najważniejsze tezy uzasadnienia. Ta część tekstu, w którym przedstawiano najważniejsze tezy uzasadnienia, bazuje w dużej mierze na tłumaczeniu in extenso postanowienia FTK, ale jest to podyktowane chęcią przedstawienia prawniczego toku rozumowania sędziów z Karlsruhe, które doprowadziło do uznania z jednej strony, że orzeczenia sądu krajowego jest sprzeczne z niemiecką Ustawą Zasadniczą (dalej: UZ), a z drugiej strony do sformułowania szeregu warunków stosowania Konwencji przez sądy niemieckie. W podsumowaniu zostaną ukazane poglądy doktryny niemieckiej dotyczące stosowania Konwencji w kontekście omawianego postanowienia, a także refleksje autorki z tym związane.(fragment tekstu)

20

Działalność stałych przedstawicielstw dyplomatycznych Polski przy ONZ i NATO - próba oceny skuteczności działań

80%

Nita Ł.

|

2015

|

nr 4

155-175

The United Nations and the North Atlantic Treaty Organization undoubtedly play a significant role in the forming of international relations. The dynamic character of the works, which are taken within the framework of these organization forced its members to create permanent diplomatic missions. Its main function is to make the participation of the member states as effective as possible. Being a member of both of above mentioned organizations, Poland had created its own permanent missions to them. This paper introduces the currect diplomatic stuff of the missions and their prerogatives. Another important issue of this article is to present and successes and losses of the permanent missions works. (original abstract)