W niniejszym artykule przedstawiono fenomen urbanizacji i procesy z nim związane, rozpatrując te zagadnienia w kontekście przeglądu głównie literatury zachodniej. Podkreślono złożoność i wieloaspektowość fenomenu i pojęcia urbanizacji w wymiarze zarówno demograficznym, jak i społecznym, ekonomicznym, przestrzennym itp. Zaakcentowano pewną ułomność pojęć i ograniczenia definicyjne, które często nie nadążają za rzeczywistymi procesami, zachodzącymi w przestrzeni społeczno-gospodarczej krajów wysoko rozwiniętych i krajów rozwijających się, a także słabo rozwiniętych. Wskazano na liczne zjawiska i procesy towarzyszące urbanizacji, takie jak: kontrurbanizacja, suburbanizacja, dezurbanizacja, reurbanizacja, eksurbanizacja, urban sprawl, spread city, exurb, dispersed city, edge city, zwrot niemetropolitalny, repopulacja wsi, deglomeracja, dekoncentracja, decentralizacja, urbanizm, urbanizacja przestawiona, antyurbanizacja, renesans obszarów wiejskich, rozproszone osadnictwo miejskie, odwrotna urbanizacja, rozproszona koncentracja ludności, urbanizacja taśmowa, peryurbanizacja, homo urbanus, japonizacja, wycofywana urbanizacja, pseudourbanizacja, aglutynacja, deruralizacja, ruralizacja, wiejskość, wiejski styl życia, nowa wiejskość, kotadesai (desakota), ruralopolis, semiurbanizacja. (abstrakt oryginalny)