Artykuł jest podzielony na dwie zasadnicze części. Pierwsza - odnosi się do problemów i wyzwań badawczych, które napotykają politolodzy, zajmując się racją stanu jako kategorią badawczą. Można je ująć w trzy grupy. Pierwsza jest związana z wyzwaniami natury definicyjnej, druga obejmuje problemy teoretyczne, trzecia - metodologiczne. W drugiej części artykułu zawarta jest odpowiedź na pytanie: dlaczego warto badać rację stanu jako kategorię współczesnej polskiej myśli politycznej? Wskazano na specyfikę i oryginalność pojmowania racji stanu przez polskie elity polityczne oraz jej aktualność w XXI w. W badaniach politologicznych rację stanu można traktować dwojako. Po pierwsze - jako jedyną i obowiązującą normę, dyrektywę w działaniu władz państwowych. W dokonaniu podstawowych ustaleń empirycznych przydatna będzie analiza dokumentów państwowych, strategii, aktów prawnych odzwierciedlających rację stanu danego państwa). W drugim ujęciu racji stanu - jako kategorii myśli politycznej - należy kierować się przekonaniem, że każda partia na swój sposób definiuje i formułuje własną koncepcję racji stanu. Niezbędna będzie analiza nie tylko świadectw myśli politycznej, ale też jej śladów, czyli decyzji podejmowanych przez polityków, którzy byli aktywni na arenie politycznej bądź uczestniczyli w sprawowaniu władzy. Ponadto wyzwaniem dla badacza niewątpliwie będzie rozpoznanie, które elementy składają się na rację stanu w myśli politycznej danej partii, gdyż politycy chętnie uciekają się do pojęć ostatecznych, zazwyczaj pojmowanych arbitralnie, jak "racja stanu" lub "interes narodowy". Racja stanu jest jednocześnie argumentem w debacie politycznej - każdy, kto ma inne zdanie, jest traktowany jako "dyletant" lub "zdrajca". Niezależnie od poziomu debaty politycznej, pytanie, na które muszą odpowiadać politycy, brzmi: co należałoby zmienić w polskiej rzeczywistości, aby zrealizować cele uznawane za strategiczne, czyli te, które gwarantują realizację racji stanu? (abstrakt oryginalny)