Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Philosophical Approach to the Statutory Drafting

100%

Škop M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2020

|

nr 92 Varia

51-60

Artykuł bada związki pomiędzy procesem stanowienia prawa a narracjami. Niewątpliwie, proces tworzenia ustaw jest kwestią konstytucyjną, ale Konstytucja porządkuje jedynie fragment tego procesu. Konstytucja, czy też inne ustawy, nie regulują części procesu legislacyjnego wdrażanego przez rząd (głównie w fazie wstępnej), jakkolwiek jest on ważny i wpływa na pozostałe jego etapy. Działanie rządu jawi się tu jako sfera nieformalnych regulacji ukrytych przed kontrolą społeczeństwa. W artykule bada się znaczenie biurokratycznych elementów procesu stanowienia prawa, kładąc nacisk na podejście narracyjne: to narracje uzasadniają prawodawstwo. Powstaje pytanie, jak możemy przezwyciężyć dualizm narracyjny - jeden determinowany interesami globalnej wspólnoty, drugi interesami poszczególnych państw? (abstrakt oryginalny)

2

Otvetstvennostʹ za opravdanie terrorizma, proslavlenie terrorizma i prizyvy k terrorizmu v ugolovnom zakone Latvijskoj Respubliki

75%

Trels E.

De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności

|

2018

|

nr 2

39-56

Zgodnie z ust. 1 art. 5 Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi "publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym" oznacza rozpowszechnianie lub innego rodzaju udostępnianie przekazu do publicznej wiadomości z intencją podżegania do popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym, jeżeli takie zachowanie, bezpośrednio lub pośrednio, stwarza niebezpieczeństwo popełnienia jednego lub więcej takich przestępstw. 26 kwietnia 2018 r. została uchwalona nowelizacja do ustawy karnej Republiki Łotewskiej, która udoskonaliła regulacje normatywne, przewidując odpowiedzialność za usprawiedliwianie terroryzmu, wychwalanie terroryzmu oraz nawoływanie do terroryzmu. Celem niniejszego artykułu jest zainicjowanie dyskusji nad możliwymi problemami, związanych ze stosowaniem art. 79.6 Ustawy Karnej. Autor proponuje własny pogląd na problematykę stosowania nowych regulacji normatywnych.(abstrakt oryginalny)

3

Francuska koncepcja ustawy i jej ewolucja

75%

Sulikowski A.

Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu

|

2008

|

11 (1) Refleksje społeczno-gospodarcze

85-94

Pojęcie ustawy ukształtowane we Francji pod wpływem ideologii Rewolucji oraz pozytywizmu prawnego jest niewątpliwie specyficzne. Różni się niewątpliwie od pojęć rozpowszechnionych w innych kulturach prawnych i pozostaje jednym z podstawowych filarów francuskiej koncepcji Republiki. Teoretyczne źródło pojęcia tkwi w doktrynach Rousseau i Sieyèsa, w myśl których ustawa to akt stanowiący wyraz woli powszechnej, czyli woli suwerena, który bezpośrednio ustanawia obowiązujące prawo. (fragment tekstu)

4

Rola Komisji Weneckiej w procesie przygotowania konstytucji przez państwa Europy Środkowej i Wschodniej

75%

Markert T.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2018

|

nr 1 Konstytucja jako najwyższe prawo Rzeczypospolitej

7-11

5

Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji uchwalonej przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 roku

75%

Kornaś J.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

2000

|

nr 548

17-32

W opracowaniu autor zajmuje się Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej - uchwaloną 2.04.1997 roku. Omawia zasady ustroju politycznego Polski formułując ogólne tezy. Autor rozważa kwestie: jaki ustrój polityczny państwa rysuje się w świetle artykułów konstytucji, oraz w jakim stopniu został osiągnięty kompromis wynikający z różnic w tekstach siedmiu bazowych projektów konstytucji zgłoszonych do Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.

6

Udział prezydenta w procedurze zmiany konstytucji w państwach Grupy Wyszehradzkiej

75%

Skotnicki K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2023

|

nr 104 Instytucja prezydenta we współczesnym świecie. Zagadnienia wybrane. W 100. rocznicę urodzin Profesora Tadeusza Szymczaka

163-175

Artykuł omawia udział prezydenta w procedurze zmiany konstytucji w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Prawo inicjowania zmiany konstytucji mają prezydenci Polski i Węgier, nie posiadają go natomiast prezydenci Czech i Słowacji. Prezydenci wszystkich czterech państw nie mogą wnosić poprawek do ustaw zmieniających konstytucję. Tylko Prezydent Polski ma prawo zażądania przeprowadzenia referendum zatwierdzającego zmianę konstytucji, ale wyłącznie w przypadku nowelizacji przepisów rozdziałów I, II lub XII. Z kolei Prezydent Węgier może wystąpić do Sądu Konstytucyjnego o zbadanie, czy zmiana konstytucji została dokonana w procedurze przewidzianej w konstytucji. Prezydenci wszystkich państw podpisują zmiany konstytucji, termin, w którym mają tego dokonać, jest jednak bardzo zróżnicowany. Dlatego można stwierdzić, że prezydenci wszystkich czterech państw nie odgrywają w procedurze zmiany konstytucji roli, jaka wynika z ich pozycji ustrojowej. (abstrakt oryginalny)

7

O zasadach prawa gospodarczego prywatnego

63%

Żuławska C.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu

|

1999

|

nr 840 Zasady prawa gospodarczego

56-68

Omówiono znaczenie i rolę zasad prawa. Opisano konstytucyjny fundament zasad prawa gospodarczego prywatnego oraz przedstawiono zasady prawa gospodarczego prywatnego.

8

Normatywny wymiar brytyjskiej konstytucji

63%

Wieciech T.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2012

|

nr 2

19-32

Brak konstytucji w formie ustawy zasadniczej nie oznacza, że ustrój brytyjski nie przybiera formy rządów konstytucyjnych. Zasadniczy postulat konstytucjonalizmu, jakim jest wyeliminowanie arbitralności władzy przez poddanie jej niezależnym od piastunów władzy normom, realizowany jest w Wielkiej Brytanii przez konwenanse konstytucyjne, będące normami konstytucyjnymi o charakterze pozaprawnym, niemożliwymi do wyegzekwowania w postępowaniu sądowym. Pojęcie konstytucji zaczęło nabierać w Wielkiej Brytanii normatywnego znaczenia w pierwszej połowie XIX w. wraz z kształtowaniem się konwenansów, na których oparte zostało funkcjonowanie kluczowych instytucji ustrojowych: gabinetu i premiera. Wcześniej konstytucja była synonimem systemu rządów. Wielka Brytania ma więc współcześnie konstytucję w znaczeniu normatywnym, ponieważ ustrój tego państwa oparty jest na normach wyższego rzędu determinujących sposób wykonywania władzy państwowej, znajdujących się poza zasięgiem tych, których postępowanie regulują. Konwenanse konstytucyjne stały się normami eliminującymi arbitralność władzy nie tylko dlatego, że determinowały relacje pomiędzy egzekutywą a parlamentem, ale dlatego że wprowadzając do brytyjskiego ustroju zasadę suwerenności ludu, nałożyły na władzę ustawodawczą parlamentu ograniczenia konstytucyjne. Konwenanse konstytucyjne stały się podstawą politycznej konstytucji Wielkiej Brytanii. Wciąż stanowią one podstawę rządów konstytucyjnych w tym państwie mimo dostrzegalnego w ostatnich latach dążenia do również prawnego ograniczenia władzy państwowej. (abstrakt oryginalny)

9

Zbiór naruszeń

63%

Bałaban A.

Gazeta Bankowa

|

2010

|

nr 10

20-24

Artykuł porusza kwestie nowo uchwalonej ustawy o SKOK-ach w świetle konstytucyjnej zasady państwa prawnego. Najpoważniejszym defektem ustawy jest wielokrotne i poważne naruszenie konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego, w tym zasady przyzwoitej legislacji, zasady proporcjonalności oraz zasady równości. Poruszony został również problem jakości legislacyjnej ustawy; wymieniono listę zarzutów wysuwanych jako uzasadnienie nowelizacji pod adresem SKOK-ów.

10

Dalszy ciąg dyskusji konstytucyjnych

63%

Winczorek P.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2011

|

nr 2

43-56

W artykule omówiono i skomentowano propozycje zmiany Konstytucji RP z 1997 r., które zawarte są w projektach przedstawionych Sejmowi przez posłów: Prawa i Sprawiedliwości (w tym także projekt nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym), Platformy Obywatelskiej, oraz w projekcie wniesionym z inicjatywy Prezydenta RP. Nad tymi projektami dyskutuje od końca 2010 r. sejmowa Komisja Nadzwyczajna. Główne propozycje zmian konstytucyjnych koncentrują się wokół następujących kwestii: (a) zmniejszenia składu personalnego Sejmu i Senatu oraz ograniczeniu zakresu formalnego immunitetu parlamentarnego, (b) zmian w położeniu ustrojowym Prezydenta RP względem Sejmu i Rady Ministrów, (c) dekonstytucjonalizacji niektórych instytucji ustrojowych (Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Rada Bezpieczeństwa Narodowego), (d) konstytucjonalizacji prokuratury i Krajowej Rad Prokuratorów, (e) zmiany położenia ustrojowego Narodowego Banku Polskiego i zniesienia Rady Polityki Pieniężnej w związku z planem przystąpienia Polski do strefy euro, (f) wprowadzenia pełniejszych regulacji dotyczących udziału Polski w Unii Europejskiej. Proponowane zmiany są niekiedy konieczne, ale są też takie, których należałoby - zdaniem autora artykułu - poniechać. Nie prowadzą one jednak do odejścia od ukształtowanego przez Konstytucję z 1997 r. porządku ustrojowego, ale jedynie do jego częściowej reformy. (abstrakt oryginalny)

11

Konstytucyjne podstawy ochrony danych osobowych

63%

Mojak R., Kręcisz W.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania

|

3 (1999)

|

nr 1

9-20

Przedmiotem analizy jest problem ochrony danych osobowych oraz realizacji praw i wolności człowieka w odniesieniu do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.

12

Zakaz przemieszczania się w związku z pandemią COVID-19 w świetle konstytucyjnego prawa do poruszania się

63%

Morawski F.

Przegląd Prawa Publicznego

|

2020

|

nr 9

7-17

W niniejszym artykule autor dokonuje prawno-konstytucyjnej oceny, wprowadzonego § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 31.03.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, zakazu przemieszczania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Rozważania zostały oparte na trzech argumentach wskazujących podstawy odmowy uznania przyjętej regulacji za zgodną z konstytucją, opierające się na możliwości wprowadzenia takiego ograniczenia w świetle Konstytucji RP, formy aktu prawnego zawierającego przedmiotową normę oraz zachowania wymogów stawianych procesowi wydawania rozporządzeń. Argumenty zostały poparte wieloma orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego oraz poglądami prezentowanymi w doktrynie. W konkluzji autor wskazuje konsekwencje przyjętych w artykule założeń oraz warunków, jakie hipotetycznie omawiana regulacja musiałby spełnić dla ocenienia jej jako zgodnej z Konstytucją RP. (abstrakt oryginalny)

13

Konstytucjonalizm a polityczność

63%

Kustra-Rogatka A.

Krytyka Prawa

|

2020

|

T. 12, Nr 3

50-69

Charakterystyczny dla współczesnego dyskursu o konstytucjonalizmie zabieg etykietowania (labelling) doprowadził do powstania gęstej dżungli "przymiotnikowych konstytucjonalizmów", wykraczających poza klasyczny liberalny paradygmat. Tworzone koncepcje zmierzają do sprecyzowania zmian zachodzących w prawie publicznym oraz jego otoczeniu politycznym. Dyskurs dotyczący pojmowania konstytucjonalizmu wpisuje się w szerszy problem polityczności (the political). Celem niniejszego artykułu jest skonfrontowanie ze sobą dwóch tytułowych pojęć: konstytucjonalizmu i polityczności. W pierwszej części tekstu został poruszony problem metodologicznych niespójności we współczesnej analizie koncepcji konstytucjonalizmu. Druga część porusza kontrowersje wokół istoty konstytucjonalizmu i ich fundamentalne znaczenie dla teoretycznej legitymizacji koncepcji alternatywnych wobec konstytucjonalizmu prawnego i liberalnego (koncepcje istoty konstytucjonalizmu jako limitacji władzy, samo(u)stanowienia rozumianego statycznie - mit fundacyjny oraz samostanowienia rozumianego dynamicznie). Trzecia część została poświęcona pojęciu polityczności jako kryterium podziału wymienionych koncepcji konstytucjonalizmu.(abstrakt oryginalny)

14

The Fundamental Constitutional Principle of Democracy and the Rule of Law and the Supervision of Legality on the Grounds of the Basic Law of Finland

63%

Serzhanova V.

Political Preferences

|

2018

|

nr 21

29-40

The political system of Finland and the consciousness of the Finnish society are strongly attached to the rule of law and solidified democratic principles. Strict observance of the principles of democracy and the rule of law, including individual rights and freedoms, especially in the context of their relations with the state authorities, ought to be perceived as a peculiar characteristic feature and singularity of Finland, similarly as of the other Nordic states. In fact, the substance of an individual's status and the protection of his/her rights has always been and still remains a very significant area of these states' functioning. Hence, the principle of democracy and the rule of law on the grounds of the Basic Law of Finland, having been in force since 1 March 2000, was included into the catalogue of the fundamental constitutional principles, forming the basics of the state's political system. Among the Nordic traditions cultivated by Finland there can also be placed strongly preserved supervision of legality, performed not only by the judicial system, like for instance the control of the constitutionality of law and the liability of the supreme state officials, but also by the non-judicial authorities of legal protection, such as: the Chancellor of Justice of the Council of State (Government) and the Ombudsman of Eduskunta (Parliament), which are so characteristic and directly originate from the Nordic legal and constitutional culture. Therefore, a whole separate chapter of the Finnish Constitution has been devoted to the matters of the control over the legality. The hereby paper aims at conducting the analysis of the content and scope of the fundamental constitutional principle of democracy and the rule of law, as well as the questions of the supervision of legality, its comprehension and range on the grounds of the Basic Law of Finland. (original abstract)

15

Polska partiokracja

63%

Muszyński J.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu w Warszawie

|

2000

|

z. 8

60-73

Autor postrzega Polskę jako kraj bezprawia, niedemokratyczne państwo partyjne. Pogląd swój formułuje w oparciu o artykuły Ustawy konstytucyjnej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i niektóre przejawy polskiego życia politycznego. Za konieczne uważa zmiany Konstytucji RP z 1997 r. oraz ustawy o partiach politycznych.

16

Godność człowieka jako wartość konstytucyjna. Interpretacja artykułu 30 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku

63%

Bisztyga A.

Zeszyty Naukowe / Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach

|

2003

|

nr 17 Zeszyt Naukowy Katedry Prawa i Administracji

5-9

Od ponad dekady polska gospodarka podlega procesowi przekształcania w gospodarkę wolnorynkową, której istotnymi elementami są przedsiębiorczość, samofinasowanie, konkurencja, konkurencyjność i zysk. Przemiany te są konieczne i ich pozytywny charakter nie ulega wątpliwości. Proces ten w założeniu prowadzi do osiągnięcia celów pozytywnych, takich jak uporządkowanie zasad rządzących gospodarką kraju, zwiększenie efektywności gospodarowania a w konsekwencji podniesienie poziomu życia społeczeństwa. Zarazem nie przebiega on jednak bezboleśnie, istnieją poważne społeczne koszta jego realizacji. Niektórzy uczestnicy dokonującego się procesu społeczno-ekonomicznej transformacji postrzegają jego prawidła jako wręcz okrutne. W efekcie społeczeństwo i konstytuujące je jednostki w coraz pełniejszym zakresie rozumują kategoriami typu wolnorynkowego. Ważnym jest, by nowe zasady życia społecznego nie przesłoniły nam innych wartości, dodajmy wartości o niekwestionowanej społecznej doniosłości. Taką wartością, określoną i opisaną w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jest godność człowieka. Powstaje pytanie, czym ona jest i jakie konsekwencje dla ludzi rodzi nadanie jej konstytucyjnego wyrazu i rangi. By odpowiedzieć na te pytania, należy zastanowić się nad samym pojęciem godności człowieka, co wprowadzi nas w obszar rozważań etycznych, a następnie należy zanalizować normatywne implikacje decyzji ustrojodawcy o uczynieniu godności człowieka wartością konstytucyjną. Już same te wprowadzające, techniczno-formalne uwagi przywodzą nas do konkluzji, że podejmujemy problem z pogranicza prawa konstytucyjnego i etyki. (fragment tekstu)

17

Gwarancje zasady nadrzędności Konstytucji

51%

Płowiec W.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2018

|

nr 1 Konstytucja jako najwyższe prawo Rzeczypospolitej

81-91

Zasada nadrzędności Konstytucji nakazuje realizowanie norm konstytucyjnych (aspekt pozytywny) i zakazuje zachowań niezgodnych z normami konstytucyjnymi (aspekt negatywny). Prawodawca ma zatem obowiązek tworzyć normy podkonstytucyjne, w taki sposób by były one zgodne z normami konstytucyjnymi i urzeczywistniały je w możliwie najpełniejszy sposób. Podobnie w odniesieniu do stosowania prawa: rozstrzygnięcia podjęte na podstawie Konstytucji muszą być zgodne z jej normami i w możliwe najwyższym stopniu urzeczywistniać je. Faktyczne zapewnienie zasady nadrzędności Konstytucji jest istotne dla ochrony obywatela przed państwem, ponieważ Konstytucja jako umowa społeczna wyznacza nieprzekraczalne granice dla władzy. Konstytucja zawiera liczne gwarancje swojej nadrzędności. Zaliczyć do nich można w szczególności: procedurę zmiany Konstytucji, odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu, kontrolę konstytucyjności prawa przez Trybunał Konstytucyjny, bezpośrednie stosowanie Konstytucji przez sądy oraz ślubowania składane przez parlamentarzystów, Prezydenta RP i członków Rady Ministrów. Nie istnieją jednak prawne gwarancje, które skutecznie i trwale zapewnią nadrzędność Konstytucji. W staraniach o zapewnienie Konstytucji nadrzędności należy zadbać o odpowiedni poziom kultury prawnej. (abstrakt oryginalny)

18

Granice interpretacji zasady demokratycznego państwa prawnego

51%

Bałaban A.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2018

|

nr 1 Konstytucja jako najwyższe prawo Rzeczypospolitej

53-59

Artykuł 2 Konstytucji RP zawiera przepis o nader znacznym potencjale normatywnym, co było wiadome w chwili jego wprowadzania (29 grudnia 1989) do Konstytucji PRL i utrzymania go w niezmienionej formie w nowo uchwalonym 2 kwietnia 1997 r. akcie konstytucyjnym. W 1989 r. miał się stać "odtrutką" na doktrynę ideologizacji konstytucji, zastępując zawartą w art. 1 dotychczasową zasadę "PRL jest państwem socjalistycznym". W 1997 r. jego dotychczasową rewolucyjną rolę zastąpiła rola wartości prawnej dwojako rozumianej. Po pierwsze, miał być podstawą systemu szczegółowych zasad, narzędzi i gwarancji niezbędnych do budowy sprawnego demokratycznego i sprawiedliwego państwa. Po drugie, miał stwarzać domniemanie dominowania takiej idei i być źródłem interpretacji wykładniczych uzupełniających i usprawniających funkcjonowanie nowej, klasycznej formuły państwa. Trójskładnikowa konstytucyjna formuła państwa prawnego, demokratycznego i sprawiedliwego oznacza sprzężenie narzędzi prawnych i aksjologicznych w obronie państwa, Narodu i obywateli (jednostek). Jej rozbicie na trzy oddzielne elementy (państwo prawne, państwo demokratyczne, państwo sprawiedliwe), spotykane w podręcznikach prawa konstytucyjnego, osłabia tę formułę, a także umniejsza znaczenie trzech jej pochodnych. Element demokratyczny i "sprawiedliwościowy" omawianej zasady, jeśli mielibyśmy poszukiwać jego odrębnych, samoistnych znaczeń, rozwinięty jest w dalszych zasadach i normach Konstytucji. Istotnym pytaniem co do zakresu konsekwencji szerokich zabiegów interpretacyjnych zasady demokratycznego państwa prawnego jest poszukiwanie interpretacji błędnych i zarazem brzemiennych w konsekwencje. Do tej grupy należy, jak sądzę, problem odraczania przez Trybunał Konstytucyjny wejścia w życie wyroków o utracie mocy obowiązującej aktu normatywnego sprzecznego z aktem o wyższej mocy prawnej oraz znaczenia dla orzecznictwa Trybunału zasady równowagi budżetowej. (abstrakt oryginalny)

19

To Win the War Is Not the Same as to 'Win the Peace': the Coming Constitutional Moment in Ukraine

51%

Kamiński A. Z., Kowalewska E.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2023

|

nr 4

259-273

Agresja Rosji na Ukrainę jest wyjątkowa pod względem skali, jak i potencjalnych skutków globalnych. Od wyniku wojny z Rosją zależy nie tylko przyszłość Ukrainy i państw sąsiadujących, ale będzie ona miała konsekwencje globalne. W artykule omówione są dwa współzależne czynniki. Pierwszym jest zdolność Ukrainy do wygrania, przy wsparciu Zachodu, w wojnie wszczętej przeciwko niej przez Federację Rosyjską. Drugim jest zdolność Ukrainy do wykorzystania momentu konstytucyjnego. Przedstawiając sytuację Ukrainy w wymiarze regionalnym i kontekście historycznym i globalnym, zwracamy uwagę na konkretne wyzwania i wybory, przed którymi staną elity państwowe po wojnie. Wyjaśniamy wewnętrzne i zewnętrzne implikacje tych wyborów, by pokazać implikacje wykorzystania przez Ukrainę momentu konstytucyjnego. Czerpiąc z teorii politycznej i historycznych przykładów rewolucji konstytucyjnych, wyjaśniamy czynniki, jakie wpływają na efektywne wykorzystanie momentu konstytucyjnego. Sugerujemy, że właściwie ukierunkowane żądania i aspiracje obywateli Ukrainy mogą napędzić konieczne reformy polityczne i gospodarcze niezbędne do zapewnienia zaufania społecznego i stabilności. Konstatujemy, że wielopoziomowe zaangażowanie polityczne i obywatelskie w nowy proces konstytucyjny będzie niezbędne dla odbudowy instytucjonalnych podstaw pokoju, demokracji i praworządności w powojennej Ukrainie. (abstrakt oryginalny)

20

Substantial Share of Public Affairs under Municipality's Responsibility as Provided by the Constitutions of Estonia, Latvia, Lithuaniaa Poland

51%

Kisiel W., Lazauskienė A., Astrauskas A., Bandarzewski K., Litvins G., Vallo O.

Przegląd Prawa Publicznego

|

2018

|

nr 12

102-117

Konstytucje Estonii, Litwy, Łotwy i Polski odpowiadają standardom demokratycznego państwa prawa. Łotwa przywróciła moc obowiązującą swej ustawy zasadniczej z 1922 r., więc w następnych latach zostało do niej dodane kilka nowych przepisów, w tym także te, których przedmiotem jest samorząd gminny. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku wymienione kraje ratyfikowały Europejską Kartę Samorządu Lokalnego, co rzutowało na treść nowych konstytucji Estonii, Litwy i Polski. Karta jest więc dzisiaj integralną częścią prawa krajowego tych czterech państw, więc jest powoływana i stosowana w procedurach administracyjnych i sądowych. Karta jest aktem prawnym niższego rzędu niż każda z konstytucji, a zarazem karta ta znajduje się w hierarchii źródeł prawa ponad ustawami oraz innymi aktami normatywnymi stanowionymi przez organy administracji publicznej. Trwała obecność samorządu gminnego jest zagwarantowana expressis verbis przez Konstytucje Estonii, Litwy i Polski. W Konstytucji Łotwy znajdziemy tylko kilka przepisów bezpośrednio regulujących samorząd gminny, ale art. 1 jest interpretowany jako gwarancja samorządności lokalnej. Zasada uczestniczenia przez samorządy gminne w zarządzaniu istotną częścią spraw publicznych jest gwarantowana przez konstytucje narodowe z daleko posuniętą powściągliwością. Decentralizacja kompetencji administracyjnych jest zadeklarowana przez każdą z tych konstytucji, choć różnią się one zastosowaną terminologią. Jeśli natomiast bardziej uważniej przyjrzymy się gwarancjom owego istotnego udziału w realizacji administracji publicznej, to dojdziemy do niejednoznacznych konkluzji. Konstytucja Litwy ogranicza się do bardzo ogólnych deklaracji bez żadnych kompetencji materialnoprawnych. Konstytucja Estonii zawiera tylko nieznacznie bardziej szczegółowe deklaracje. W rozdziale 1. Konstytucji Polski expressis verbis zapisany został udział samorządów gminnych w zarządzaniu istotną częścią spraw publicznych, a rozdział 7 w całości poświęcono samorządowi terytorialnemu. Jednak ostatnie 12 lat obowiązywania tej Konstytucji pokazało, że takie konstytucyjne regulacje nie gwarantują same przez się lokalnej samorządności. (abstrakt oryginalny)