Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Motywy odpowiedzialności konstytucyjnej w państwach Unii Europejskiej

100%

Zaleśny J.

Przegląd Europejski

|

2004

|

nr 2

72-94

Omówiono na czym polega postępowanie w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej. Przedstawiono przykłady kar orzekanych w ramach odpowiedzialności konstytucyjnej.

2

Institution of Impeachment (Juicio Político) in Selected States of Latin America

100%

Składowska J.

Przegląd Europejski

|

2018

|

nr 4

179-196

Celem artykułu jest analiza instytucji juicio político (impeachment) w latynoamerykańskim systemie prezydenckim, na przykładzie rozwiązań przyjętych w Argentynie, Brazylii, Hondurasie i Paragwaju. Hipoteza badawcza zakłada, że w Ameryce Łacińskiej impeachment przestaje pełnić funkcję jedynie kontrolną, a staje się narzędziem do rozwiązywania kryzysów politycznych w drodze "legislacyjnego" zamachu stanu. Autorka poszuka odpowiedzi na następujące pytania: 1) jaki jest charakter prawny latynoamerykańskiego impeachmentu? 2) co sprawia, że w badanym regionie sięga się po niego znacznie częściej niż w Stanach Zjednoczonych czy w państwach europejskich 3) dlaczego stał się on alternatywą dla innych metod rozwiązywania kryzysów politycznych? Autorka sięgnie po metodę instytucjonalno-prawną oraz komparatystyczną.(abstrakt oryginalny)

3

Konstytucyjne ograniczenia działań politycznych w sferze finansów publicznych w koncepcji Jamesa M. Buchanana

75%

Przesławska G.

Polityka Gospodarcza

|

2006

|

nr 13

309-320

Z obserwacji Buchanana wynika, że tzw. "dobroczynna" rola rządu nie istnieje. Celem rządu jest maksymalizacja przychodów budżetowych. Prowadzi to do przerostu sektora publicznego, gdyż wspólna własność czyli baza opodatkowania umożliwia finansowanie z wpływów podatkowych wydatków, które często są indywidualnym dobrem konsumowanym przez uprzywilejowane grupy. Wybory publiczne dokonywane przez dominującą koalicję większościową powodują określone koszty ekonomiczne. Koalicja taka ocenia bowiem jedynie własne korzyści na tle własnych kosztów. Nie bierze pod uwagę efektów zewnętrznych nakładanych na pozostałych członków społeczeństwa. Zdaniem Buchanana, w gospodarce publicznej wspólnota zasobów czyli baza opodatkowania musi służyć finansowaniu wszystkich dóbr wspólnego użytku (a nie tylko członkom koalicji większościowej i popierającym je grupom interesu). Choć Buchanan optuje za ograniczeniem zakresu sektora publicznego (ze względu na uzyskanie większej wartości ekonomicznej oraz efekty w postawach moralno-etycznych), to jednocześnie zdaje sobie sprawę, że zadanie to jest - w sensie politycznym - niewykonalne. Zmiana konstytucyjna ograniczająca sektor publiczny do wysokości np. 25% PKB spowodowałoby eliminację projektów, które miały zapewniać zyski netto potencjalnej większościowej koalicji rządzącej. Byłaby to przyczyną pogoni za rentą i działań zmierzających do zdobycia władzy decyzyjnej w nowo powstających koalicjach. W efekcie zasoby zużyte w tym celu mogłyby "skonsumować" przyrost wartości spodziewanej w wyniku reformy, tj. konstytucyjnie narzuconego ograniczenia wielkości sektora publicznego. Ważnym zadaniem rządu w koncepcji Buchanana jest nałożenie pewnych reguł gry, by "niewidzialna ręka rynku" działała prawidłowo oraz by także przedstawiciele rządu odpowiednio postępowali. Na wyższych szczeblach rządowych muszą obowiązywać takie zasady konstytucyjne, które będą skłaniały rząd do najlepszego postępowania. Wg Buchanana to konstytucja jest zbiorem barier ochraniających życie obywateli przed ingerencją wszystkich trzech rodzajów władzy: legislatury, egzekutywy i sądownictwa. (fragment tekstu)

4

Biznes i (nie)odpowiedzialność konstytucyjna posła

75%

Dudek D.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2014

|

22

219-251

Celem tego opracowania jest krytyczna analiza przepisów normujących delikt konstytucyjny parlamentarzysty, czyli art. 107 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. w związku z przepisami ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora.Wstępny ogląd sytuacji normatywnej, uwzględniający regułę incompatibilitatis, w zestawieniu ze znanym notoryjnie faktem zaangażowania niektórych członków naszego parlamentu w biznes, najczęściej podejmowany przed uzyskaniem mandatu i niekiedy kontynuowany - podaje w wątpliwość skuteczność konstytucyjnych zakazów. To zaś czyni względnie nową konstrukcję ograniczenia mandatu nader iluzoryczną. (fragment tekstu)

5

Szczególne reżimy ochronne prawa administracyjnego a stany nadzwyczajne. Podstawowe problemy delimitacji oraz konstytucyjnych standardów ograniczania wolności i praw jednostek

75%

Kamiński M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2023

|

nr specjalny W trosce o godność, życie i zdrowie człowieka - zagadnienia administracyjnoprawne

101-114

Przedmiotem rozważań jest zagadnienie szczególnych reżimów ochronnych prawa administracyjnego jako kwalifikowanego typu specjalnego porządku regulacji administracyjnoprawnej obowiązującej w sytuacjach zagrożeń dla istotnych dóbr prawnych o charakterze kolektywnym (np. bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego). Celem analizy jest przedstawienie relacji tego rodzaju reżimów do stanów nadzwyczajnych (stanu wojennego, stanu wyjątkowego, stanu klęski żywiołowej) oraz konstytucyjnych granic ustawowego ograniczania wolności i praw jednostek w okresie obowiązywania lub stosowania norm należących do tych reżimów. Szczególna uwaga została poświęcona zagadnieniom reżimów związanych z wystąpieniem epidemii i zagrożenia epidemicznego oraz zdarzenia radiacyjnego. W opracowaniu uwzględniono także problematykę nowych kategorii reżimów szczególnych (kwalifikowanych stref ochronnych na terenie obowiązywania stanów epidemii lub zagrożenia epidemicznego oraz obszaru obowiązywania zakazu przebywania w strefie nadgranicznej). Rozważania bazują na metodzie uogólniającej analizy formalno-dogmatycznej regulacji normatywnej z wykorzystaniem prawniczych konstrukcji teoretycznych. (abstrakt oryginalny)

6

Constitutional Responsibility of the President of Slovenia

75%

Grabowska S.

Studia Politicae Universitatis Silesiensis

|

2016

|

17

71-81

The subject matter of the article are issues related to the enforcement of constitutional responsibility of the President of Slovenia. In Poland, the body authorized to conduct proceedings on the constitutional responsibility of the President is a special court, namely the State Tribunal. The Slovenian legislator introduced a different model for the institution. The legislature chose the Constitutional Court as the body competent to conduct proceedings relating to the President's constitutional liability. Just like the Polish solutions concerning that institution, also Slovenian regulations have drawbacks. In my article, I try to depict the consecutive stages of the procedure concerning the constitutional responsibility of the President of Slovenia, the proceedings in the parliament and before the Constitutional Court. In the end, I present conclusions from the analysis of the collected material. (original abstract)

7

Członek czy sędzia Trybunału Stanu? Uwagi na temat statusu prawnego osób zasiadających w Trybunale Stanu

75%

Kuczma P.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2020

|

nr 3

51-60

W artykule dokonano analizy statusu prawnego osób zasiadających w Trybunale Stanu celem ustalenia charakteru prawnego funkcji członka tej instytucji. Trybunał Stanu jest w Polsce w zasadzie instytucją martwą i zasadne było zbadanie przyczyn tego zjawiska. W związku z tym przeprowadzono badania dotyczące sposobu kreacji składu personalnego tego organu, niezawisłości zasiadającym w nim członków i ich apolityczności. Okazało się, że formuła prawna, na której opiera swe istnienie w Polsce Trybunał Stanu, jest mocno wadliwa; jego członkom nie zagwarantowano wszystkich gwarancji niezawisłości sędziowskiej. W konsekwencji osoby nim zasiadające - z wyjątkiem przewodniczącego tego organu - nie są sędziami i należy ich określać jako członków Trybunału Stanu. W pracy sformułowano również uwagi de lege ferenda. (abstrakt oryginalny)

8

Instytucja impeachmentu w ukraińskim porządku prawnym

75%

Domańska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2023

|

nr 104 Instytucja prezydenta we współczesnym świecie. Zagadnienia wybrane. W 100. rocznicę urodzin Profesora Tadeusza Szymczaka

23-37

Pozycję prawnoustrojową głowy państwa Ukrainy wyznacza zakres jego/ jej odpowiedzialności. Na podstawie przepisów konstytucji Prezydent Republiki Ukrainy może być złożony z urzędu w trybie procedury impeachmentu. Niniejszy artykuł poświęcony został tej właśnie problematyce. Celem prowadzonych badań jest przedstawienie specyfiki ukraińskiej instytucji impeachmentu. Służyć ma temu przede wszystkim metoda prawno-dogmatyczna. Pozwoli ona nie tylko dokonać rzetelnej egzegezy norm, ale także skonfrontować poglądy przedstawicieli polskiej i ukraińskiej doktryny na badany temat. (abstrakt oryginalny)

9

Zasadność istnienia Trybunału Stanu w systemie organów państwa Rzeczypospolitej Polskiej

63%

Ciżyńska A.

Przegląd Prawno-Ekonomiczny

|

2018

|

nr 43

9-28

Trybunał Stanu jest obok Senatu RP kolejnym organem państwowym, którego sens funkcjonowania jest często podważany. W dyskusji wokół Trybunału Stanu pojawiają się głosy stwierdzające, że jest on instytucją kosztowną i zdecydowanie niewydolną. Czy aby na pewno te głosy krytyki są słuszne? Aby odpowiedzieć na to pytanie należy przeanalizować jego działalność i regulacje na podstawie których funkcjonuje. Pozwoli to uzyskać odpowiedź, czy Trybunał Stanu jest w ogóle potrzebny. Jeżeli tak, to czy warto zmienić jego dotychczasową formułę? Celem artykułu jest odpowiedź na zadane wyżej pytania i wypracowanie przydatnych dla systemu organów państwa Rzeczypospolitej Polskiej postulatów de lege ferenda. (abstrakt oryginalny)

10

Status prawny oskarżyciela w postępowaniu przed Trybunałem Stanu

63%

Radajewski M.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2020

|

nr 1

71-84

Celem artykułu jest zrekonstruowanie norm prawnych regulujących status prawny oskarżyciela w postępowaniu przed Trybunałem Stanu, co ma pozwolić na określenie charakteru prawnego tej funkcji, a także jego kompetencji procesowych oraz zasad jego wyboru i okoliczności skutkujących wygaśnięciem jego mandatu. Przeprowadzone analizy dotyczące charakteru prawnego funkcji oskarżyciela prowadzą do sformułowania wniosku, że w postępowaniu przed Trybunałem Stanu działa on we własnym imieniu, a zatem nie jest przedstawicielem procesowym parlamentu. Jednocześnie jednak jego funkcja nie jest samoistna, a organ, który go powołał, sprawuje nad nim ogólną kontrolę. Autor stwierdza, że do oskarżyciela stosuje się co do zasady wszystkie normy Kodeksu postępowania karnego dotyczące oskarżyciela publicznego. Wykluczone jest jednak cofnięcie przez niego oskarżenia, co pozostaje w gestii parlamentu. Analizy dotyczące wyboru oskarżyciela pozwoliły na sformułowanie wniosku, że decyzja w tej sprawie podejmowana jest niezależnie od samego oskarżenia, a Konstytucja nie wymaga podjęcia uchwały w tym zakresie bezwzględną lub kwalifikowaną większością głosów. W odniesieniu do wygaśnięcia funkcji oskarżyciela autor stawia między innymi tezę o możliwości odwołania go w każdym czasie przez parlament. Artykuł wieńczą rozważania dotyczące oceny regulacji ustawowych odnoszących się do badanego zagadnienia. (abstrakt oryginalny)

11

Odpowiedzialność prawna członków Rady Ministrów w świetle Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku

63%

Mojak R.

Zeszyty Naukowe Akademii Podlaskiej. Administracja i Zarządzanie

|

2009

|

9

|

nr 82

5-21

Funkcjonowanie władzy publicznej w demokratycznym państwie prawa zostało ściśle powiązane z jej kontrolą i odpowiedzialnością. Kontrola i odpowiedzialność władzy publicznej stanowią zasadniczy element demokratycznej organizacji władzy w nowoczesnym demokratycznym państwie prawnym, a zarazem są fundamentem współczesnej demokracji. Nie ma bowiem wolności tam, gdzie władza została wyłączona spod kontroli oraz odpowiedzialności za swoją działalność. Kontrola i odpowiedzialność władzy publicznej bowiem są zasadniczymi instytucjami gwarancji suwerennej władzy Narodu. Sygnalizowane powyżej zagadnienie ma również ważne znaczenie, tak teoretyczne, jak i praktyczne dla konstrukcji ustrojowej państwa demokratycznego. (abstrakt oryginalny)

12

Upoważnienie do wydania rozporządzenia - model konstytucyjny i jego interpretacje

63%

Spryszak K.

Przegląd Prawa Publicznego

|

2019

|

nr 10

47-60

Artykuł 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że rozporządzenia wydawane są na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania przez organy określone w Konstytucji. Upoważnienie określa organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw podlegających regulacji, a także wytyczne dotyczące jego wydania. Autor poddał analizie charakter prawny rozporządzenia i skoncentrował się na warunkach jego wydania. Ukazał znaczenie wytycznych w oparciu o interpretację dokonaną przez Trybunał Konstytucyjny. Doszedł do wniosku, że udzielenie precyzyjnej zgody na wydanie rozporządzenia jest nadal poważnym wyzwaniem w parlamentarnej procedurze legislacyjnej.(abstrakt oryginalny)

13

Konstytucyjna swoboda wypowiedzi w wybranych orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego

63%

Mojski W.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2008

|

11

163-185

W niniejszym opracowaniu przeanalizowano orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (TK) w przedmiocie swobody wypowiedzi. Analizę uzupełniono wskazaniem podobieństw w orzeczeniach TK oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Obywatela w Strasburgu, dotyczących tej szczególnej wolności. Omówiono m.in. swobodę wypowiedzi w Konstytucji RP, problem wolności prasy i mediów, swobodę wypowiedzi w sprawach religijnych, publicznych i zawodowych.

14

Gwarancje państwowe dotyczące uprawnień skazanych odbywających karę pozbawienia wolności

51%

Nikołajew J.

Przegląd Prawno-Ekonomiczny

|

2017

|

nr 40

88-118

Polski ustawodawca zapewnił osobom odbywającym karę pozbawienia wolności możliwość realizacji ich konstytucyjnych uprawnień uwzględniających poszanowanie godności ludzkiej skazanego. Na podstawie Kodeksu karnego wykonawczego zagwarantowano im uprawnienia o charakterze socjalnym i bytowym, prawo do łączności ze światem zewnętrznym, prawo do zatrudnienia, prawo do nauki, prawo do praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych oraz prawo do nagrody i ulgi. Jednak poziom tego zabezpieczenia jest zróżnicowany a praktyczna realizacja tych uprawnień nie zawsze koreluje z wymogami przepisów prawa krajowego i międzynarodowego. (abstrakt oryginalny)

15

Odpowiedzialność polityczna i odpowiedzialność karna polityków oraz kategoria więźnia politycznego w percepcji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy

51%

Jaskiernia J.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2014

|

22

79-92

Na początku artykułu przedstawiono ogólną charakterystykę Rady Europy, a następnie systemu aksjologicznego Rady. Omówiono podejście Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy do kwestii odpowiedzialności politycznej i karnej polityków.

16

Substantial Share of Public Affairs under Municipality's Responsibility as Provided by the Constitutions of Estonia, Latvia, Lithuaniaa Poland

51%

Kisiel W., Lazauskienė A., Astrauskas A., Bandarzewski K., Litvins G., Vallo O.

Przegląd Prawa Publicznego

|

2018

|

nr 12

102-117

Konstytucje Estonii, Litwy, Łotwy i Polski odpowiadają standardom demokratycznego państwa prawa. Łotwa przywróciła moc obowiązującą swej ustawy zasadniczej z 1922 r., więc w następnych latach zostało do niej dodane kilka nowych przepisów, w tym także te, których przedmiotem jest samorząd gminny. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku wymienione kraje ratyfikowały Europejską Kartę Samorządu Lokalnego, co rzutowało na treść nowych konstytucji Estonii, Litwy i Polski. Karta jest więc dzisiaj integralną częścią prawa krajowego tych czterech państw, więc jest powoływana i stosowana w procedurach administracyjnych i sądowych. Karta jest aktem prawnym niższego rzędu niż każda z konstytucji, a zarazem karta ta znajduje się w hierarchii źródeł prawa ponad ustawami oraz innymi aktami normatywnymi stanowionymi przez organy administracji publicznej. Trwała obecność samorządu gminnego jest zagwarantowana expressis verbis przez Konstytucje Estonii, Litwy i Polski. W Konstytucji Łotwy znajdziemy tylko kilka przepisów bezpośrednio regulujących samorząd gminny, ale art. 1 jest interpretowany jako gwarancja samorządności lokalnej. Zasada uczestniczenia przez samorządy gminne w zarządzaniu istotną częścią spraw publicznych jest gwarantowana przez konstytucje narodowe z daleko posuniętą powściągliwością. Decentralizacja kompetencji administracyjnych jest zadeklarowana przez każdą z tych konstytucji, choć różnią się one zastosowaną terminologią. Jeśli natomiast bardziej uważniej przyjrzymy się gwarancjom owego istotnego udziału w realizacji administracji publicznej, to dojdziemy do niejednoznacznych konkluzji. Konstytucja Litwy ogranicza się do bardzo ogólnych deklaracji bez żadnych kompetencji materialnoprawnych. Konstytucja Estonii zawiera tylko nieznacznie bardziej szczegółowe deklaracje. W rozdziale 1. Konstytucji Polski expressis verbis zapisany został udział samorządów gminnych w zarządzaniu istotną częścią spraw publicznych, a rozdział 7 w całości poświęcono samorządowi terytorialnemu. Jednak ostatnie 12 lat obowiązywania tej Konstytucji pokazało, że takie konstytucyjne regulacje nie gwarantują same przez się lokalnej samorządności. (abstrakt oryginalny)

17

Czy sądy w Polsce mogą nie stosować prawa wtórnie niekonstytucyjnego?

51%

Kos K.

Przegląd Prawno-Ekonomiczny

|

2019

|

nr 46

132-154

W orzecznictwie sądowym pojawia się koncepcja pomijania norm ustawowych zidentyfikowanych jako wtórnie niekonstytucyjne. Postawić należy jednak pytanie, czy takie podejście jest możliwe w ramach polskich uwarunkowań systemowych. Z jednej bowiem strony to pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego stanowi podstawowy instrument do kwestionowania konstytucyjności normy prawnej. Ponadto zasada związania sędziów Konstytucją i ustawami zdaje się sugerować, że sądy nie mają kompetencji do niestosowania obowiązujących norm ustawowych. Z drugiej strony zasada bezpośredniego stosowania Konstytucji mogłaby w pewnych - ściśle określonych - przypadkach zezwalać na niezastosowanie niekonstytucyjnej regulacji. Koncepcja wtórnej niekonstytucyjności prawa opiera się na przypisywaniu wyrokom TK szerszych skutków niż jedynie derogacji norm wskazanych w sentencji. Charakter orzeczeń TK wydaje się jednak nie wykluczać takiego podejścia. Należy jednak zastanowić się, czy koncepcja wtórnej niekonstytucyjności prawa nie wywołuje niemożliwych do rozwiązania problemów na płaszczyźnie stosowania prawa. Pewne pole do analizy daje orzecznictwa sądowego. Przykładowo warto rozważyć sytuację, gdy Trybunał orzekł o zgodności z Konstytucją normy ustawowej uznawanej za wtórnie niekonstytucyjną (i pomijanej) przez sądy. (abstrakt oryginalny)