Trudności wychowawcze to wszelkiego rodzaju czynniki wewnętrzne i zewnętrzne utrudniające prawidłowe zachowanie dzieci i młodzieży. Błędy w funkcjonowaniu rodziny mogą przejawiać się w różnym stopniu i z różnym natężeniem. Objawiają się w nieczęstych, okazjonalnych niewłaściwych reakcjach wobec dziecka, zupełnym brakiem opieki oraz zaniedbaniem. To właśnie rodzina powinna być fundamentem dla młodego człowieka, dając poczucie bezpieczeństwa, przynależności, miłości, wzorce norm moralnych, wzorce ról społecznych w przyszłości pełnionych. Rodzice często popełniają błędy wychowawcze stosując niewłaściwe typy wychowania. Wreszcie wpływ środowiska rówieśników, odgrywa niebagatelną rolę w powstawaniu różnych trudności wychowawczych. Jest czymś oczywistym, że kontakt z rówieśnikami jest niezbędny do prawidłowego rozwoju społecznego, ale także emocjonalnego każdego człowieka. Uczestniczenie w życiu takiej grupy, zaspokaja wiele potrzeb, m.in. akceptacji, znaczenia, uznania. O ile dziecko chce przynależeć do grupy, musi zaakceptować normy w niej panujące. Często dzieci niemające oparcia w domu rodzinnym, za wszelką cenę chcą należeć do grupy rówieśniczej, nie zawsze z dobrymi konsekwencjami dla siebie. Przejmują jej wzorce zachowań, jako swoje, bezkrytycznie się im podporządkowując. Rodzi to często gotową matrycę zachowań aspołecznych i prowadzi do demoralizacji i przestępczości. Domy dziecka są w Polsce najbardziej znaną formą opieki całkowitej nad dziećmi opuszczonymi. Przebywają w nich wychowankowie, którzy z różnych powodów nie mogą być umieszczeni w rodzinnych formach opieki. Do tego typu placówek kierowane są często dzieci w znacznym stopniu zaniedbane, odbiegające od normy rozwoju psychofizycznego, przejawiające zaburzenia osobowości oraz nieprzystosowanie społeczne. Podstawową racją istnienia tego rodzaju placówek jest dobro dzieci, które w nich przebywają. Pierwszorzędnym, zatem zadaniem placówki jest stworzenie dziecku takiego środowiska opiekuńczo-wychowawczego, które będzie wspomagało jego wszechstronny rozwój oraz dawało szansę na wyrównywanie jego opóźnień i niwelowanie zaburzeń. Punktem wyjścia w tym względzie jest dokładne poznanie każdego wychowanka: historii jego życia, sytuacji rodzinnej, jego zdrowia psychicznego i fizycznego, uzdolnień i zainteresowań, rozwoju i przyczyn zaburzeń osobowości, jego potrzeb i stopnia ich zaspokajania w celu stworzenia optymalnych warunków właściwego zaspokojenia wszystkich potrzeb we wszystkich sferach życia. Ich rozwój i przygotowanie do samodzielnego życia. (abstrakt oryginalny)