Momenty (nie)ciągłości psychologii narracyjnej

• Autorzy: Monika Obrębska , Emilia Soroko

Warianty tytułu

Moments of (dis)continuity in narrative psychology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono pytania i dylematy, jakie stawia przed badaczami psychologia narracyjna, będąca wciąż młodą dyscypliną poszukującą swojej naukowej tożsamości. Nie jest ambicją autora rozstrzyganie tych kwestii - postrzega je raczej jako momenty (nie)ciągłości w toczącej się historii narracyjnej oraz jako wyznaczniki kierunków badań i rozważań teoretycznych. Identyfikuje takie tematy, jak rozróżnienie między wypowiedzią a narracją, przestrzeń między autorem a słuchaczem, kierunki rozwoju pojęcia tożsamości narracyjnej oraz związek między strukturą narracji a procesem narracyjnym.

EN

The thematic diversity and the way narrative is understood demonstrate the vitality of the concept and the phenomenon of narrative in psychology. This article presents some questions and dilemmas that narrative psychology, which is still a young discipline in search of its scientific identity, poses to researchers. it is not our ambition to resolve these questions; instead, we perceive them as moments of (dis)continuity in the ongoing narrative story and as markers of the directions of research and theoretical considerations. We identify such themes as the distinction between utterance and narrative, the space between author and listener, the directions in which the notion of narrative identity is expanding, and the link between narrative structure and narrative process. The methodological diversity the narrative perspective introduces allows us to pose research questions in a qualitative and quantitative approach.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Psychologia; Psychologia człowieka; Tożsamość

EN

Psychology; Human psychology; Identity

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2023
• Tom: 56 Narracje w psychologii - przedmiot, proces, metoda
• Strony: 7--19

Twórcy

autor

Monika Obrębska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

autor

Emilia Soroko

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Angus, L., Hardtke, K. (1994). Narrative Processes in Psychotherapy. Canadian Psycho- logy/Psychologie canadienne, 35(2), 190-203.
• Burzyńska, A. (2008). Idee narracyjności w humanistyce. W: B. Janusz, K. Gdowska, B.de Barbaro (red.), Narracja. Teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Creswell, J.W. (2003). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Sage: Thousand Oaks, CA.
• Dryll, E., Cierpka, A. (2011). Psychologia narracyjna. Tożsamość, dialogowość, pogranicza. Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury.
• Eco, U. (1973). Dzieło otwarte. Warszawa: Czytelnik.
• Fisher, W. (2003). Paradygmat narracyjny. W: E. Griffin (red.), Podstawy komunikacji społecznej (ss. 325-337). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Habermas, T. (2019). Emotion and Narrative. Perspectives in Autobiographical Storytelling. Cambridge: Cambridge University Press.
• Habermas, T., Bluck, S. (2000). Getting a Life: The Emergence of the Life Story in Ado- lescence. Psychological Bulletin, 126(5), 748-769.
• Hanninen, V. (2004). A Model of Narrative Circulation. Narrative Inquiry, 14(1), 69-85.
• Krajewski, M. (2017). Incydentologia. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Kurcz, I. (2005). Psychologia języka i komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Labov, W. (2009). Narratives of Personal Experience. W: P. Hogan (red.), Cambridge Encyclopedia of the Language Sciences. Cambridge: Cambridge University Press.
• McAdams, D.P, Anyidoho, N.A, Brown, Ch., Huang, Y.I., Kaplan, B., Machado, M.A., (2004). Traits and Stories: Links Between Dispositional and Narrative Features of Personality. Journal of Personality, 72(4), 761-784.
• Nelson, K., Fivush, R. (2020). The Development of Autobiographical Memory, Autobiographical Narratives, and Autobiographical Consciousness. Psychological Reports, 123(1), 71-96. https://doi.org/10.1177/0033294119852574.
• Nycz, A., Obrębska, M. (2020). Potrzeba mitu w czasach niepewności. W: M. Obrębska, A. Pankalla (red.), Mity kultury współczesnej. Perspektywa psychoantropologiczna (ss. 65-86). Poznań: Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM. momenty (nie)ciągłości psychologii narracyjnej 19
• Obrębska, M., Kleka, P. (2016). Gadatliwość kobiet: prawda czy stereotyp? W: J. Mampe, H. Makurat, Ł. Owczinnikowa, F. Marzouk (red.), Socjolingwistyczne badania w teorii i praktyce. Ujęcie interdyscyplinarne (ss. 77-86). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Rosner, K. (2006). Narracja, tożsamość i czas. Kraków: Universitas.
• Salvatore, G., Dimaggio, G.A., Semerari, A. (2004). A Model of Narrative Development: Implications for Understanding Psychopathology and Guiding Therapy. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 77, 231-254.
• Schmidt, P., Fuchs, T. (2021). The Unbearable Dispersal of Being: Narrativity and Per- sonal Identity in Borderline Personality Disorder. Phenomenology and the Cognitive Sciences, 20(2), 321-340. https://doi.org/10.1007/s11097-020-09712-z.
• Sharp, C., Wall, K. (2021). DSM-5 Level of Personality Functioning: Refocusing Person- ality Disorder on What It Means to Be Human. Annual Review of Clinical Psychology, 17(1), 313-337. https://doi.org/10.1146/annurev-clinpsy-081219-105402.
• Soroko, E. (2009). Wywoływanie autonarracji w badaniach psychologicznych. Ocena (auto)narracyjności wypowiedzi. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. Soroko, E. (2014). Aktywność autonarracyjna osób z różnym poziomem organizacji osobowości. Opowieści o bliskich związkach. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Stemplewska-Żakowicz, K. (2002). Koncepcje narracyjnej tożsamości. Od historii życia do dialogowego "ja". W: J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata (ss. 81-113). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Straś-Romanowska, M. (2010). Psychologia wobec małych i wielkich narracji. W: M. Straś- -Romanowska, B. Bartosz, M. Żurko (red.), Psychologia małych i wielkich narracji (ss. 21-40). Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury.
• Thomsen, D.K., Holm, T., Jensen, R.A.A., Lind, M., Pedersen, A.M. (2023). Storying Mental Illness and Personal Recovery. Cambridge: Cambridge University Press.
• Trzebiński, J. (2002). Narracja jako sposób rozumienia świata. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Trzebiński, J., Czarnecka, J.Z., Cabański, M. (2021). The Impact of the Narrative Mindset on Effectivity in Social Problem Solving. Plos One, 16(7), e0253729.
• Waters, T.E.A., Köber, C., Raby, K.L., Habermas, T., Fivush, R. (2019). Consistency and Stability of Narrative Coherence: An Examination of Personal Narrative as a Domain of Adult Personality. Journal of Personality, 87(2), 151-162. https://doi.org/10.1111/ jopy.12377.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/cis.2023.56.1