Demedykalizacja niepełnosprawności i jej konsekwencje instytucjonalne

• Autorzy: Stanisława Golinowska

Warianty tytułu

Demedicalization of Disability and Its Institutional Consequences

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Mimo że niepełnosprawność immanentnie towarzyszy ludzkości, to kompleksowe rozważania teoretyczne na jego temat zapoczątkowane zostały dopiero w drugiej połowie XX w. w USA (Barnes, Mercer 2010). Rozważania te dotyczą zarówno przyczyn niepełnosprawności, jak i możliwości leczenia i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością, następnie konsekwencji dla jakości ich życia oraz społecznej integracji i partycypacji. Główna oś debaty koncentruje się wokół przeciwstawiania społecznego modelu niepełnosprawności modelowi nazywanemu medycznym, reprezentowanym w podejściu biologiczno-medycznym. W debacie tej głos zabierają więc nie tylko reprezentanci dyscyplin medycznych i biologicznych, ale także reprezentanci dyscyplin społecznych: psychologii, socjologii, ekonomii oraz same osoby niepełnosprawne. Efektem debaty jest integrowanie obu podejść i to nie tylko na poziomie koncepcji, lecz także bardziej praktycznie, podejmując próby operacjonalizacji zintegrowanego podejścia i zastosowania go w praktyce polityki społecznej. Celem artykułu jest przegląd rozważań o zróżnicowanym podejściu do niepełnosprawności oraz wskazanie ich efektu dla obecnej praktyki definiowania niepełnosprawności oraz stosowanego orzecznictwa. (fragment tekstu)

EN

The article presents changes in defining and assessing disability in the historical context and presently. The main trend of these changes is to give up the pure medical assessment in favour of taking into consideration functional factors, connected with activities in daily life, and social factors, related with social roles played by disabled people and eliminating barriers of participation and integration. The changed approach was expressed in WHO works on diseases and disability (ICF International Classification of Functioning, Disability and Health - ICF) and in UN Convention on Rights of People with Disabilities - CRPD). Those changes in conceptions lead to deep institutional changes concerning rights of people with disability and social policy towards them. Polish social policy is at the beginning of internationalisation of those changes and the challenge is serious. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Osoby niepełnosprawne; Zabezpieczenie społeczne; Polityka społeczna; Międzynarodowa klasyfikacja funkcjonowania, niepełnosprawności i zdrowia

EN

Disabled people; Social security system; Societal policy; International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF)

• Czasopismo: Polityka Społeczna
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 2 (tematyczny) Zdrowie, sprawność i aktywność starzejącej się populacji
• Strony: 2--6

Twórcy

autor

Stanisława Golinowska

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Bibliografia

• Abberley P. (1997), The Concept of Oppression and the Development of a Social Theory of Disability, w: L. Barton, M. Oliver (eds.), Disability Studies: Past Present and Future, The Disability Press, Leeds, s. 160-178.
• Barnes C., Mercer G. (2010), Exploring disability. A sociological introduction, Polity Press, Cambridge.
• Charlton J. (1998), Nothing About Us Without Us: Disability, Oppression and Empowerment, University of California Press, Berkeley.
• CIRRIE - Center for International Rehabilitation Research Information and Exchange (2010), International Encyclopedia of Rehabilitation, University at Buffalo, The State University of New York.
• CSIOZ (2011), Międzynarodowa Funkcjonalna Klasyfikacja Chorób i Nie sprawności, tłumaczenie oryginalnych prac wykonane przez CSIOZ, Warszawa.
• ECOTEC (2009), Study on the Situation of Women with Disabilities in Light of the UN Convention for the Rights of People with Disabilities (VC/2007/317), Final report for the DG Employment, Social Affairs and Equal Opportunities of the European Commission, European Community Programme for Employment and Social Solidarity, Brussels.
• Golinowska S., Sowa A. (2012), Lekarze orzecznicy o swojej pracy, w: Społeczne, zdrowotne i ekonomiczne determinanty niepełnosprawności, Red. nauk. S. Golinowska, IPiSS, Warszawa, s. 283-334.
• Government of Canada (2003), Defining of disability. A complex issue, Gatineau.
• OECD (2003), Transforming Disability into Ability. Policies to Promote Work and Income Security for Disabled People, Paris.
• OECD (2009), Sickness, Disability and Work. Keeping on Track in the Economic Downturn, Background Paper for High-Level Forum, 14-15 May, Stockholm.
• OECD (2010), Sickness, Disability and Work. Breaking the Barriers, A Synthesis of Findings Across OECD Countries, Paris.
• Oliver M. (1990), The politics of disablement, Pallgrave Macmillan, Basingstoke.
• Wiliński M. (2010), Modele niepełnosprawności: indywidualny - funkcjonalny - społeczny, w: A.I. Brzezińska, R. Kaczan, K. Smoczyńska (red.), Diagnoza potrzeb i modele pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• Shakespeare T. (2002), The social model of disability: an outdated ideology, "Research in Social Science and Disability", Vol. 2, s. 9-28.
• Skalska A. (2010), Analiza czynników wpływających na ograniczenie sprawności funkcjonalnej osób w podeszłym wieku, ZOZ Ośrodek UMEA Shinoda-Kuracejo, Kraków.
• Smart J.F. (2009), The powers of models of disability, "Journal of Rehabilitation" nr 2(75), s. 3-11.
• WHO (2001), International Classification of Functioning, Disability and Health, Geneva.
• Woźniak Z. (2008), Niepełnosprawność i niepełnosprawni w polityce społecznej. Społeczny kontekst medycznego problemu, Wydawnictwo Naukowe Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej Academica, Warszawa.
• Young I.M. (1990), Justice and the Politics of Differences, Princeton University Press, Princeton.