Elementy antropologii filozoficznej Karola Wojtyły

• Autorzy: Wojciech Gasparski

Warianty tytułu

Elements of the Philosophical Anthropology of Karol Wojtyła

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Centralnym tematem antropologii filozoficznej Karola Wojtyły, a jest to antropologia adekwatna, jest podmiotowość osobowa. Świadomość jest jednym z elementów konstytuujących podmiotowość osobową. Świadomość jest właściwością realnego bytu ludzkiego. Jest ona "daną pierwotną", dlatego trudna jest do zdefiniowania. Jak ją "rozjaśnić"? - pyta Wojtyła. Prowadzą do tego dwie ścieżki: (a) wewnętrzna, tj. samodoświadczenie (przeżycie) własnego "ja" (charakter podmiotowo-przeżyciowy), (b) zewnętrzna (zdystansowanie się do samego siebie) - samowiedza przedmiotu niebędącego rzeczą, lecz subiektywnością. Świadomość ma charakter duchowy, intelektualny, umysłowy. Odzwierciedla ona bytowanie i działanie człowieka, czyli to: (a) co dzieje się w człowieku, (b) co on czyni, (c) co dzieje się poza nim, a z czym ma kontakt. Człowiek nie mógłby przeżywać własnego "ja", gdyby "ja" nie zostało odzwierciedlone dzięki samowiedzy. Spójność i harmonia między samowiedzą a samoświadomością decydują o równowadze w życiu wewnętrznym osoby, to jest harmonii między poznaniem siebie jako podmiotowości metafizycznej i osobowej, a przeżyciem swej podmiotowości. "Zasadniczą funkcją świadomości jest to, że kształtuje ona przeżycie, co pozwala człowiekowi w szczególny sposób doświadczyć własnej podmiotowości". Świadomość, mogąca być mniej lub bardziej dojrzała i rozwinięta, cechuje się jednością, ciągłością i tożsamością. (fragment tekstu)

EN

Personal subjectiveness is the central idea of the philosophical anthropology of Karol Wojtyła. Consciousness is one of the elements which form personal subjectiveness. Consciousness is a fundamental feature of a human being, and therefore, difficult to define. "How can it be explained?" asks Wojtyła. There are two possible ways: an internal approach i.e. self-experience and an external one which is self-knowledge of one's own subjectivity. Consciousness has an intellectual and spiritual character. It reflects the existence and activity of a human being, and what happens inside and outside a man. The experience of man's ego is possible only because the ego is reflected by self-knowledge. The coherence of self-knowledge and self-consciousness is the basic factor of the equilibrium in the inner life of a person i.e. the harmony between self-learning of personal and metaphysical subjectiveness and experiencing this subjectiveness. "The essential function of consciousness is to form man's experience and thus to allow him to experience in a special way his own subjectiveness" (K. Wojtyła, The Acting Person). (short original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Antropologia filozoficzna; Filozofia człowieka; Poglądy filozoficzne

EN

Philosophical anthropology; Human philosophy; Philosophical thought

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2007
• Tom: 10
• Numer: nr 1
• Strony: 15--19

Twórcy

autor

Wojciech Gasparski

• Centrum Etyki Biznesu; Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego w Warszawie

Bibliografia

• J. Galarowicz, Człowiek jest osobą: Podstawy antropologii filozoficznej Karola Wojtyły, Wydawnictwo ANTYK, Kęty 2000 (wyd. I 1994), s. 14.
• Jan Paweł II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich: Chrystus odwołuje się do 'początku', Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1981 s. 51.
• K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego UL, Lublin 2000 (wyd. I 1969; wyd. II 1985), s. 51.
• Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005, s. 41-42.
• K. Wojtyła, Człowiek w polu odpowiedzialności, KUL, Lublin 1991, s. 86.
• K. Wojtyła, Miłość i odpowiedzialność, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001, s. 109.
• K. Wojtyła, Problem doświadczenia w etyce, "Roczniki Filozoficzne" 1969, t. 17, z. 2, s. 245.