Co łączy skały wulkaniczne Wezuwiusza z polskimi hałdami pohutniczymi? Czyli jak porosty radzą sobie w ekstremalnych warunkach

• Autorzy: Karolina Chowaniec , Kaja Rola

Warianty tytułu

Do the Volcanic Rocks of Mount Vesuvius and Polish Post-smelting Dumps Have Anything in Common? A Story About How Lichens Cope with Extreme Conditions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Porosty są wyjątkowymi organizmami symbiotycznymi, składającymi się z dwóch komponentów: strzępek grzyba i komórek glona/sinicy. Dzięki symbiozie zyskały one wiele unikatowych właściwości niespotykanych u innych organizmów, które pozwalają im funkcjonować w ekstremalnie niesprzyjających warunkach środowiskowych. Opisane gatunki porostów, m.in. chruścik obnażony i krążniczka brunatnoczarna, występują w tak skrajnych siedliskach, jak skały wulkaniczne Wezuwiusza czy silnie zanieczyszczone metalami ciężkimi hałdy pohutnicze w Polsce. Żużlowe hałdy związane z przeróbką rud cynku i ołowiu są znakomitym siedliskiem zastępczym i mogą być specyficznym refugium (ostoją) dla rzadkich gatunków porostów. (abstrakt oryginalny)

EN

Lichens are unique symbiotic organisms, essentially consisting of two components: fungal hyphae and algae/cyanobacteria cells. Thanks to this specific symbiosis, they have gained a number of unique properties not found in other organisms, which allow them to live in extremely unfavorable environmental conditions. The described lichen species, including Stereocaulon vesuvianum and Lecidea fuscoatra occur in such extreme habitats as the volcanic rocks of Vesuvius or heavy-metal polluted post-smelting dumps in Poland. Slag dumps associated with processing of zinc and lead ores constitute an excellent substitute habitat and can be a specific refugium for rare lichen species. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Środowisko przyrodnicze; Zanieczyszczenie środowiska

EN

Natural environment; Environmental pollution

• Czasopismo: Aura
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 1
• Strony: 2--4

Twórcy

autor

Karolina Chowaniec

• Uniwersytet Jagielloński, doktorantka

autor

Kaja Rola

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• [1] Aschenbrenner I. A., Cernava T., Berg G., Grube M. 2016. Understanding microbial multi-species symbioses. Frontiers in Microbiology 7: 180. https://doi.org/10.3389/fmicb.2016.00180.
• [2] Cabała J. 2009. Metale ciężkie w środowisku glebowym olkuskiego rejonu eksploatacji rud Zn-Pb. Prace Naukowe UŚ, Katowice, 1-130.
• [3] Jonczy I. 2012. Badania morfologii składników fazowych żużli stalowniczych przy wykorzystaniu mikroskopii skaningowej. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 452: 87-100.
• [4] Oset M. 2014. The lichen genus Stereocaulon (Schreb.) Hoffm. in Poland - a taxonomic and ecological study. Monographiae Botanicae 104: 1-81. https://doi.org/10.5586/mb.2014.001.
• [5] Nimis P. L., Martellos S. 2021. ITALIC - The Information System on Italian Lichens. Version 5.0. University of Trieste, Department of Biology, http://dryades.units.it/italic; dostęp: 02.12.2021.
• [6] Sarret G., Manceau A., Cuny D., van Halowyn C., Deruelle S., Scerbo R., et al. 1998. Mechanisms of lichen resistance to metallic pollution. Environmental Science and Technology 32: 3325-3330.
• [7] Rola K., Osyczka P., Kafel A. 2016. Different heavy metal accumulation strategies of epilithic lichens colonising artificial post-smelting wastes. Archives of Environmental Contamination and Toxicology 70: 418-428.
• [8] Vingiani S., Terribile F., Adamo P. 2013. Weathering and particle entrapment at the rock-lichen interface in Italian volcanic environments. Geoderma 207-208: 244-255, doi.org/10.1016/j.geoderma.2013.05.015.
• [9] Brandt A., de Vera J. P., Onofri S., Ott S. 2015. Viability of the lichen Xanthoria elegans and its symbionts after 18 months of space exposure and simulated Mars conditions on the ISS. International Journal of Astrobiology 14(3): 411-425, doi.org/10.1017/S1473550414000214.

Identyfikatory

DOI

10.15199/2.2022.1.1